Қысқа мерзімді жоспарлар Жас Лингвист үйірмесіне арналған

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 20 қаңтар 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Ана тілің-асқар шыңын

Мақсаттары: Ана тілі өздер туралы ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Күтілетін нәтиже : Көп мағыналы сөздер туралы сөздік қорлары молаяды.Алған білімдері одан әрі кеңейеді.

Модульдері: АКТ (ақпараттық коммуникативтік технология), СТО (сын тұрғысынан ойлау), ОЖЕ (оқушылардың жас ерекшеліктері), ТжДОЖ (талантты және дарынды оқушылармен жұмыс). ОБжК (оқытуды басқару және көшбасшылық), ОҮБжОБ (оқыту үшін басқару және оқытуды бағалау), ДО (диалогтық оқыту)

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, Кубизм

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Ана тіліміз, яғни қазақ тілі- Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.

Ол өнеркәсіп пен техниканың , ғылым мен мәдениеттің және қағамдық саяси өмірдің барлық саласын қамтитын лексикалық байлығымен, қалыптасқан жазу жүйесімен және сараланған стильдік нормаларымен аса тартымды тіл ретінде танылып келеді. Дегенмен, тіл қазынасының тереңіне сүңгіп, інжу- маржанын әлі де итере түсуді, кеңінен игеруді қажет ететін қыр- сыры да баршылық.

Халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты. Тіл- халықтың жаны, сәні, дәлірек айтқанда, тұтастай кескін- келбеті. Адамды мұратқа жеткізетін –ана тілі мен ата дәстүрі. Өйткені, халқымыз дәрежеге емес, дәстүрге бағытталған.

. Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген сұрақтарға жауап беріп, өз ой-пікірлерімен санаса білу, постерді қорғау

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Мұғалім оқушылармен бірге жаңа сабақтың тақырыбын"Мағынаны таны стратегиясы" бойынша мақал-мәтел арқылы анықтайды ,

Қазақстан Республикасының «Тілдер туралы Заңында» -«Тіл- ұлттың аса ұлы игілігі әрі онығ өзіне тін ажырағысыз белгісі, ұлттық мәдениеттің гүлденуі мен адамдардың тарихи қалыптасқан тұрақты қауымдастығы ретінде ұлттың тарихи қалыптасқан тұрақты қауымдастығы ретінде ұлттың өзінің болашағы – тілдің дамуына, оның қоғамдық қызметінің кеңейуіне тығыз байланысты »,- делінген.

Оқушылар мақал-мәтелдің ағынасын танып, жауап беріп, бүгінгі сабақтың тақырыбын негізгі түйінді идеясын айтады.

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Жалғасын тап

Тақырыпқа қатысты сөзді аяқтау

Тақырыпқа қатысты сөздің басын жазу оқушылар сөздің жауабын аяқтайды

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Кубизм әдісі

6 қырлы күбикке сұрақтар жазу

Ұлы Абай:

Өткірдің жүзі,

Кестенің бізі

Өрнегін сендей сала алмас,

Білгенге маржан,

Білмеске арзан,

Надандар баһра ала алмас,-

деп жырласа, С.Торайғыров:

Сүйемін туған тілді – анам тілін,

Бесікте жатқанымда – ақ берген білім;

Шыр етіп жерге түскен минутымнан

Құлағыма сіңірген таныс үнің

деп жырлады.

Ал Ә.Тәжібаев:

Туған тілім –тірлігімнің айғағы,

Тілім барда айтылар сыр ойдағы.

Өссе тілім, мен де бірге өссемін,

Өшсе тілім, мен де бірге өшемін!-

деп тебіренген болатын.

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Тіл туралы мақал-мәтел

Пікір білдіре алуы

Көркем сөйлей алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 21 қаңтар 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Білімдіден шыққан сөз

Мақсаттары: Нақыл сөздер туралы ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Күтілетін нәтиже : Көп мағыналы сөздер туралы сөздік қорлары молаяды.Алған білімдері одан әрі кеңейеді.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Дейін –Кейін

Дейін парағына өздері білетін нақыл сөздерді түсіру.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Қарны ашып өзегі талғанда, ешкімге қол жаймай қорек тауып ішкен адамды Ұлы дер едім...Әбу Насыр әл-Фараби
Бала өсіргің келсе дана жүректі
Қатты ұста үйрет білім ізеттіЖүсіп Баласағұн

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Жалғасын тап

Тақырыпқа қатысты сөзді аяқтау

Тақырыпқа қатысты сөздің басын жазу оқушылар сөздің жауабын аяқтайды

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Ойлан ,талқыла

6 қырлы күбикке сұрақтар жазу

Өзі таза адам өзгеге күйе жаға алмайды. Күйе жағу үшін өзінде күйе болу керек.

Ғабит Мүсірепов

Адалдық: өзі алданса алданар, өзі ешкімді алдамас. Ғабит Мүсірепов

Махаббат, достық, бауырмалдық - адамның ең бір асыл қасиеттері. Ғабит Мүсірепов

Адамшылықтың сұлтаны.Сағат Әшімбаев

Шын көңілден айтылған тілекке - шындықпен жауап беру парыз.

Мұхтар Әуезов

Жомарт бергенін айтпас.

Мақал - мателЕл адамымен сөйлессең - ауыл-аймағын айтады, қала адамымен сөйлессең - үйіндегі жиған-тергенін айтады, қыр адамымен сөйлессең - бота менен тайлағын айтады, ал тексізбен сөйлессең - қайдағы-жайдағы аузына келгенін айтады.Би-шешендерАдамның басшысы - ақыл, жетекшісі - талап, шолғыншысы - ой жолдасы - кәсіп, қорғаны - сабыр, қорғаушысы - мінез.

Би-шешендер

Шешен сол - сөйлер сөзден қамалмаса,

Жақсы сол - істер ісін тәмамдаса.

Шал Құлекеұлы

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Пікір білдіре алуы

Көркем сөйлей алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 22 қаңтар 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Қызықты қазақ тілі әлемі

Күтілетін нәтиже : Көп мағыналы сөздер туралы сөздік қорлары молаяды.Алған білімдері одан әрі кеңейеді.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Дейін –Кейін

Дейін парағына өздері білетін нақыл сөздерді түсіру.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Не? Қайда? Қашан?

«Сұраққа -жауап»

(Оқушылар қойылған сұрақтарға 1 минут ішінде тез жауап беруі тиіс.)

НЕ? ҚАЙДА? ҚАШАН?

Домбыра далада бүгін

Әріп сабақта ертең

Ту бөлмеде биыл

Құрт дүкенде былтыр

Асық қалада таңертең

Жылқы үйде кешке

Сынып мектепте түнде

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Автор орындығы

Тақырыпқа қатысты сөздің басын жазу оқушылар сөздің жауабын аяқтайды

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Полиглоттар тарихынан қызықты деректер

Шығыс ғұламасы Әл-Фараби 70-ке жуық тілді меңгерген.

А.С.Пушкин француз, ағылшын, неміс, итальян, испан, латын, грек, славян тілдерін білген. Көне еврей тілін зерттеген.

* * *Ұлы Абай орыс-қазақ тілдерімен қатар парсы, араб тілдерін меңгерген. Орыс тілін орта жастан асып барып, кеш меңгерген.

* * *Қазақ халқының ұлы перзенті Шоқан Уәлиханов араб, шағатай және түркі тілдерінің біразын білген. Кадет корпусында оқып жүргенде орыс тілін жетік біліп үлгерген.* * *А.С.Грибоедов бейтаныс біреуге жазған хатында: “Менің игерген білімім славян және орыс тілін, латын, француз, ағылшын, неміс тілдерін игергенімде болса керек. Персияда болған кезімде парсы және араб тілдерімен шұғылдандым”, – дейді.* * *Луначарский испан тілін 57 жасында үйренген екен.* * *И.Крылов Еуропаның негізгі тілдерін түгел игерген. Елу жасында ол көне грек тілінде еркін сөйлеген.* * *Профессор Құдайберген Жұбанов көп тіл білген кісі. Тіпті ана тілімізді салыстырмалы жүйемен үйренуге де, зерттеуге де себі бар деп жапон тілін де игерген.* *

Белгілі қазақстандық және ресейлік тарихшы, прозашы, ақын, әлемге Шоқан Уәлихановтың есімін танытқан Сергей Николаевич Марков түркі тілдерінің көбін білген, тіпті санскритті де меңгерген.* * *Шотландиялық Дерик Хернинг те 22 тілде еркін сөйлейді екен. Ол 1990 жылы Брюссельде өткен “Европа полиглоты” байқауында жеңімпаз болған.

* * *Кибернетика “атасы” деп есептелетін Норберт Винер 13 тілді зерттеген.

* * *Люксембург халқының түгелге жуығы төрт тілде еркін сөйлей алады, әсіресе, жастары. Ең бастысы, Люксембург балалары мектепке дейін төрт жастан бастап тегін ана тілінде, екінші сыныптан бастап француз тілінде оқиды. Ағылшын тілі алтыншы сыныптан басталады.

* * *Мұзафар Әлімбаев татар, қырғыз, қарақалпақ тілдерін сөздіксіз аударады. Өзбек, түрікмен, башқұрт, балқар, ноғай, қарашай тілдеріндегі шығармаларды оқи алады, сөздік арқылы тәржімалайды.

* * *Г.Бельгер: “Неміс тілі, қазақ тілі, орыс тілі – шабытымның үш қайнар бұлағы”.Осы бөлімді қазақ халқының “Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл” деген мақалымен, А.П.Чеховтың “Бірер тіл білмеген адам өзін паспортсыз жандай сезінеді” деген қанатты сөздерімен аяқтай отырып, көп тіл игергісі келетіндерге бірер кеңес береміз.

“Полиглот” деп ондаған тілдерді қатар үйренуге қабілетті адамдарды айтады.

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Пікір білдіре алуы

Көркем сөйлей алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 25 қаңтар 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Әдеби тіл және мәтін ойдың берілу формалары.Сөйлем құрай жүйесі

Мақсаттары: Әдеби тіл туралы және сөйлем құрай жүйелері ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Күтілетін нәтиже Сөйлем құрай ,сөздерді орынды қолдана алуы туралы сөздік қорлары молаяды.Алған білімдері одан әрі кеңейеді.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Дейін –Кейін

Дейін парағына өздері білетін тақырып төңірегінде түсіру.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Не? Қайда? Қашан?

2.Мына сөйлемдердегі қарамен жазылған сөздердің қайсылары қандай мағынада қолданылған? Тура мағынада ма, ауыспалы мағынада ма?

Ыстық күн. Ыстық сезім бойын биледі. Терең көл. Оқушылар терең білім алды. Қуаныш күлкісі мөлдірейді. Екі көзі қарақаттай мөлдірейді.

Бақытқа батып белшеден,

Ырысқа қандым, кенелдім. (Ж а м б ы л.)

Жер мен аспан қосыла билейді. Дариған кең қырман. (Ғ.М ү с і р е п о в.)

Оспанқұ л-тілді жігіт ... Ала көлеңкеде маңдайы жарылып келе жатқан баран атты жас аңшыны да таң қалдырды. (М. Әуезов)

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Пікір білдір

Шығармашылық жұмыс.

Түрлі тақырыпта мәтін құрау. Бір-бірінің мәтіндерін талдау.

Тақырыбы:----------------------------------------------------------------------------------------

Мәтіннің түрі:--------------------------------------------------------------------------------------

Құрылымы:-----------------------------------------------------------------------------------------

Тірек сөздер: ---------------------------------------------------------------------------------------

Негізгі ой: ------------------------------------------------------------------------------------------

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Кеңестер:

– Үзбей жаттығу. Атақты неміс археологы Генрих Шлиман үнемі жаттығуының арқасында күніне прозалық текстің жиырма бетін жаттап алуға қолы жеткен. Ол орыс тілін 6 апта ішінде үйренген.

– Алдымен негізгі тілдерді, ал сонан кейін сол тілдерге жақын тілдерді үйрену қажет екен. Әрине, адам көбірек тіл білсе, жаңа тілді игеру де жеңіл болады.

– Ең бастысы – қорықпау керек. Тілді үйрене жүріп, өз ойыңызды сол тілде түсіндіруге тырысу керек. Үйреніп жүрген тілде сұрақ қоя отырып, тіл білетін және өзіңізге көмек көрсете алатын адаммен барынша көбірек сөйлесіңіз.

– Музыканы көбірек тыңдап, есту қабілетіңізді дамыта беріңіз. Жақсы естіп-білу, шетел тілін үйренуде жақсы көмекші.Олай болса, достар, полиглот болғыларың келсе, тек алға ұмтылыңдар!Антик философтары тілді бесіктегі деміңнен, соңғы деміңе дейін үйренсең де аз дегенін ұмытпайық!

Кейін парағы толтырылады.

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Пікір білдіре алуы

Көркем сөйлей алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 26 қаңтар 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Мәтін және сөз мағынасын білу мәні

Мақсаттары: Мәтін және сөз мағынасын білу мәні туралы және сөйлем құрай жүйелері ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Күтілетін нәтиже Сөйлем құрай ,сөздерді орынды қолдана алуы туралы сөздік қорлары молаяды.Алған білімдері ,әрі кеңейеді.Тілдік талдау жұмыстарына дағдыланады.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Дейін –Кейін

Дейін парағына өздері білетін тақырып төңірегінде түсіру.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Не? Қайда? Қашан?

1- Тапсырма. Қалай деп ойлайды? \ ойын\

Жұмысқа илікпейтін, еш нәрсеге икемі жоқ қаңқайып қалған адамды ( оқтау жұтқан)
Отбасынсыз жалғыз басты адамды (салт басты, сабау қамшылы)
Біреуді екінші біреумен салыстырып кеміте айтқанда (астар болмайды)
Жөнімен істейтін істі бүлдіріп, қырып- жойып келетін адамды (шаш ал десе, бас алады)
Ешқандай орындалмайтын ойды, болмайтын істі (түйенің құйрығы жеоге, ешкінің құйрығы кқкке жеткенде)
Қауіп- қатер ойлап сақтандыруда (сақтықта қорлық жоқ, жаман айтпай, жақсы жоқ)
Қалай істесе де ешбір жөні, қисыны келмей тұрған іс туралы (былай тартса өгіз өледі,былай тартса арба сынады).
Көрген-білгенінің бәрін жоққа сайып,бар да болса,жоқ деп тұратын адамдар туралы (аузын қу шөппен сүрту).
Молшылыққа кездесіп,мол олжаға ие болуды (шаш етектен бату).
Көре түра бірдемеден айырылып қалу жағдайы (сақалды қолдан беру).
Бірдемені амалсыздан әзер істеу (қолының ұшымен ғана)
Мейлінше билеп-төстеп алу,қалғанынша қожалық ету туралы (айдап өргізіп,иіріп жусату).
Біреуді-біреудің өзіне тәуелді етіп алуы туралы (ашса алақанында,жұмса жұмырығында).
Мандымсыз іс, болмаса тіршілік туралы (құрыққа сырық жалғап).
Біреудің жаман іс, мінезін әшкерелеуді (бет пердесін жұлып алу).
Біреудін кемшілігін бетіне айтып, қатты сынау туралы (бетің бар,жүзің бар демей).
Біреудің мінін бетіне айта алмау,сыртынан жіңуді (хан артынан жұдырық).
Болымсыз бірдемені сылтаулап,істі істегісі келмеу,бүлдіру туралы (бүйректен сирақ шығару).
Біреудің, бірдеменің із-түзсіз жоғалып кету жайлы (үшті-күйлі жоғалып;жер жұтып кеткендей)
Екі бірдей қайғы-қасіретті басынан кешіру жөнінде (екі оттын ортасында күю).

2- тапсырма. Деңгейлік тапсырмалар. Мысал келтіріп жаз.

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Пікір білдір

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Пікір білдіре алуы

Көркем сөйлей алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 27 қаңтар 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Мәтін және сөз мағынасын білу мәні

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Дейін –Кейін

Дейін парағына өздері білетін тақырып төңірегінде түсіру.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

Тұрақты тіркестердегі жіберілген қатені тап

Жерден алты қоян тапқандай

Ешкі аузынан шөп алмас

Екі аяғын екі етікке тығу

Жаңа жараның аузын ашу

Жегені жүрегінен шықты

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

І топ

Мына сөздерден бір әріпті алып таста ,қалған әріптер сөз құрайтын болсын.Алынған әріптерден тұрақты тіркес шығады.

кес озат бес

сөзі етік ата

таза сыра рас

іні

нұр

есіл

жаңар

І топ

кес озат бес

сөзі етік ата

таза сыра рас

іні

нұр

есіл

жаңар

[pic]

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

М. Жұмабаевтың Мен жастарға сенемін өлеңіндегі буын санын тап.

Арыстандай айбатты,

Жолбарыстай қайратты–

Қырандай күшті қанатты.

Мен жастарға сенемін!

Көздерінде от ойнар,

Сөздерінде жалын бар,

Жаннан қымбат оларға ар,

Мен жастарға сенемін!

Жас қырандар – балапан,

Жайып қанат ұмтылған.

Көздегені көк аспан.

Мен жастарға сенемін!

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Уақыты:

сыныбы

Мұғалім

ҚАЗАҚ ТІЛІ

Үйірме «жас Лингвист »

27.01.2016

5- б СЫНЫП

Жөлекеш М.Ж

Сабақтың атауы

Мәтін және сөз мағынасын білу мәні

Сөйлеу мәдениетін дамыту,шығармашылық қабілеттері арттыру.Сауатты жазу дағдыларын қалыптастыру , ұқыптылыққа

Сөз мағынасын қолдана алады,тілдік талдау жұмыстарын орындай алады.

Мақсаты

Күтілетін нәтиже

Психологиялық ахуал

Психологиялық дайындық

Балалар, бір-біріміздің қолымыздан ұстап, алақан арқылы жүректің жылуын сезініп үйренген қандай тамаша, қандай қуаныш!Бөліскен жақсы ғой өмірде, (қолдарын алға созады,саусақтары күн сияқты)Қуаныш, мейірім, бақытты. (қолдарын екі жаққа созады).

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Қызығушылықты ояту

Сөз – дегеніміз не ?
Сөздер неден құралады ?
Дыбыстар нешеге бөлінеді ?

2.Берілген сөздерді мағынасына қарай топтастырып жазамыз.

Тау, сөйлеу, ағаш, ұялшақ ,оқушы , әдемі ,он жеті ,тоғыз ,жүйрік.

Сөздер мағынасына қарай сөз топтарына бөлінеді.

Қазақ тілінде 9 сөз табы бар.

3. Зат есім , етістік , сын есім , сан есім ережелерін еске түсіру.

4. Сөздердің мағынасын түсіндір.

Жол – жал –жыл – жел.

Сөз құрамындағы бір дыбыстың өзгеруінен сөздің мағынасы өзгереді ?

ә )Сөздің соңғы дауыссыз дыбстарын өзгертіп жаңа сөз жаса.

( жоқ , жан , жыр , жем ))

Сергіту сәті

«Дыбыстар сөйлейді» биі

Жаңа сабақ

Сөз мағынасы — шындықтың (заттың, сапаның, қатынастың, қимыл-әрекеттің, қалыптың) белгілі бір құбылысының [link]

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Барлық қазына бабалардың даналық сөздерінде, әр халық өздерінің асыл мұраларын бағаламай, әлемдік мәдениетке жете алмайды»- деген екен ғұлама жазушы М. Әуезов. Сөз құдіретінің мәнін түсініп, әдемі де әдепті сөйлеу - бүгінгі күннің талабы. «Өнер алды – қызыл тіл» деп ұққан ата бабамыз «От ауыз, орақ тілді» нелер ділмәр шешендердің өсиет сөздерін, табан астында тақпақтап айтқан ақыл - нақылға толы толғау, термелерін әлденеше ғасырлар бойы жадында сақтап, кейінгі ұрпағына мирас еткен.

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Автор орындығы тақырыбы:

Оқушы білімі қазіргі таңдаа?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Смайликтер арқылы

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 1 5 наурыз 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Жер-су аттарының тарихы

Мақсаттары: Түсіндірме сөздікпен жұмыс жасау ерекшелігін ұғыну. лған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Күтілетін нәтиже Сөйлем құрай ,сөздерді орынды қолдана алуы туралы сөздік қорлары молаяды.Алған білімдері ,әрі кеңейеді.Тілдік талдау жұмыстарына дағдыланады.

Модульдері: АКТ (ақпараттық коммуникативтік технология), СТО (сын тұрғысынан ойлау), ОЖЕ (оқушылардың жас ерекшеліктері), ТжДОЖ (талантты және дарынды оқушылармен жұмыс). ОБжК (оқытуды басқару және көшбасшылық), ОҮБжОБ (оқыту үшін басқару және оқытуды бағалау), ДО (диалогтық оқыту)

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Ой қозғау.
Ұлтыңды сақтаймын десең... қызыңды тәрбиеле,
Руыңды сақтаймын десең ... ұлыңды тәрбиеле! (Даналар сөзі)

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

Қызылорда облысындағы жер-су атаулары бойынша біршама ғылыми дәйектерді оқып, кейбір атаулардың шығу тарихы тіпті қызықтырды. 1. Жосалы станциясы – Қармақшы ауданының орталығы. Ауыл іргесінде жоса дейтін қып-қызыл тастар бар. Бабаларымыз сол қызыл тасты қазанға қайнатып, қызыл түс бояу алып, киіз үйдің кереге, уық, шаңырақтарын бояған. «Қан жоса болыпты» деп, қатты жарақат алып, қансыраған адамды айтады. 2. Жалағаш атауы. Жалағаш деген сөзден әдетте,жапандағы жалғыз ағаш деген көріністі көз алдыңызға әкеледі. Бірақ бұл атаудың жалғызға емес, аттың жалына қатысы бар. Осы елді- мекен сыртында қаз-қатар тізбектеліп өскен тал болыпты. Желді күні ана талдар толқындап, жылқының жалындай болады екен. Атау содан шыққан. 3. Қазалы атауы. Негізі Қазалы атауына байланысты екі болжам айтылады. Бірі «Қаза толмай, қазан толмас» дейтін қазақта сөз бар. Қаза-балық аулайтын құралдың бір түрі. Оған бір рет бас сұққан байлық айналып қайта шыға алмайды. Екінші болжам, Қазалы патшалық Ресей кезінде әскери бекініс болған. Осы жерде жергілікті тұрғындар әскерилерді қойша бауыздап, қандарын суша дарияға ағызған дейді. Қазалы атауы содан қалыпты-мыс. 4. Қармақшы атауы. Негізі, бұл жердің атауын көп жағдайда, дарияға қармақ салып, жан баққан қармақшыға телиді. Енді бір болжамда Қармақшы деген әулие болыпты дейді. Қармақшының шығуына қатысты тағы бір ғылыми қисын бар. Ресей географтары ескі картаға «Кармакчи» деп емес, «Кара бакчи» деп енгізген. Қара – күш иесі. Бақсы сөзі болса де белгілі . Қорқыт Атаның туған жері. Сингармонизм заңдылығы бойынша екі сөз бірігіп, атау реңкі мағынасын өзгетуі мүмкін деген де дүдамал айтылады.

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Автор орындығы тақырыбы:

Оқушы білімі қазіргі таңдаа?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Смайликтер арқылы

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 16 наурыз 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Есімдер сыры

Мақсаттары: Ұлттық есімдер сырын түсіне білуге,мағынасын аша біліп,зерттеу жұмыстарын жасауға дағдыландыру.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

Қазақтың салты бойынша, жас нәресте туған кезде ата – анасы ең сыйлы, қатты құрмет тұтатын адамына өз сәбиінің есімін қойғызады. «Балаға қандай ат қойылса, оның болашақ тағдыры соған байланысты болады», – деген наным – сенім бар.

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

АЙША – араб тілінен алынған гайшә — көне еврей тілінен айше – ұзақ әмір сүруші, өмірге құмар, құштар. Түрлері — Ғайша, Қайша.

ДИНАРА – араб тілінен – алтын тиын, ақша.

ЗӘУРЕ – араб тілінен — жарқыраған; Шолпан, таң жұлдызы. Дыбыстық өзгеріске түскен түрлері — Зура, Зухра.

1. Өз есімің ұнай ма?

Ұнайды –

Ұнамайды –

Яғни барлық адамға өз есімдері ұнайды екен. Бұл да қуантарлық жай деп ойлаймын. Өйткені әр адамға өзіне қатысты нәрселердің барлығы қуаныш әкелуі қажет деп ойлаймын. Сонда ғана алдыңа қойған мақсатыңа жету жеңіл болады.

2. Өз есімің жайлы білесің бе?
Білемін –

Білмеймін –

Бұл сауалнамадан кейін мен достарыма есімдері туралы мәліметтер беріп, әрбір баланың есімінің мінезі мен тағдырына қаншалықты әсер ететіндігін білуіне көмек жасауды ұйғардым.
Өз есімің ұнай ма?
Ұнайды –

Ұнамайды –

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Автор орындығы тақырыбы:

Оқушы білімі қазіргі таңдаа?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Смайликтер арқылы

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

«Көңіл-күй» себеті

/Оқушыларға түрлі смайликтер таратылады.Өзіне ұнаған смайликтің артындағы пікірді аяқтап, себетке салады/

Тапсырма қиын болды, сондықтан..............................

Тапсырма мен үшін жеңіл болды, себебі......................

Тапсырма түсінікті болды, бірақ мен ..........................

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Алфавит бойынша есімдер сыры:

АБИРА – тәжік тілінен алынған абера — шөбере, шөбере қыз.

АҒИЛА – араб және иран тілдерінен алынған агиля — ақылды, парасатты сөзінен жасалған.

АҒЛИЯ – грек тілінен — сұлулық, көркемдік, салтанат.

АДЛИЯ – тәжік тілінен алынған адл — әділдік, ақиқаттық + ия қосымша.

АЖАР – көрікті, келбет, нұрлы; түр, өң.

АЖАРГҮЛ – гүл сияқты әдемі, сұлу, көрікті.

АЖАРХАН – көрікті, ажарлы, әрлі, нұрлы.

АЗА – тәжік тілінен алынған азза — қымбатты, сүйікті, сүйкімді.

АИДА – араб тілінен — пайда, сый.

АЙБАЛА – ай сияқты сұлу, көркем болсын деген тілекпей қойылған есім.

АЙБАРША – қазақ тілінен алынған ай және барша сөздерінен жасалған біріккен тұлғалы есім. Бұның барша сыңары тіліміздегі «алтын мен күмістен безелген мата» деген сөз.

АЙБИКЕ – екі сөзден бірігіп жасалған есім, сыңарындағы бике сөзі араб тілінде әйел деген сөз. Яғни Айдай сұлу әдемі, көркем деген ұғымды білдіреді.

АЙБИБІ – қазақтың сөзі ай + тәжік тілінен алынған биби — әйел, ханша деген мағынаны білдіреді. Бұл есім қыз бала сұлу, көркем болсын деген тілекпен қойылады. Түрлері — Бүбіш, Бүбіхан, Айбүбі, Бүбі.

АЙГҮЛ – қазақтың сөзі ай — тәжіктің сөзі гул. Гүл сөзі тәжік тілінде роза деген мағынаны береді. Бұл есім қыз бала айдай сұлу, гүлдей жайнаған көрікті болсын деген тілекпен қойылған.

АЙҒАНША – қазақ тілінен алынған ай және ханша сөздерінен жасалған біріккен тұлғалы есім. Айдай сұлу деген мәнді білдіреді.

АЙҒЫЗ – айдай сұлу, көркем қыз бала.

АЙДАЙ – айдай сұлу, көркем.

АЙДАНА – қазақтың сөзі ай + тәжік тілінен алынған дана – білгір, данышпан, ғалым.

АЙДАРИЯ – қазақтың сөзі ай + иран тілінен алынған дәриа – теңіз, үлкен өзен.

АЙЖАМАЛ – қазақтың сөзі ай + араб тілінен алынған жамал — әдемі, сұлу, яғни айдай сұлу, әдемі болсын деген мәндегі есім.

АЙЖАН – қазақтың сөзі ай + иран тілінен алынған жан. Айдай сұлу, әдемі.

АЙЗАДА – қазақтың сөзі ай + иран тілінен алынған зада — перзент, бала. Айдай перзент, бала.

АЙЗЕРЕ – қазақ тілінен алынған ай + зере иран тілінен зер — алтын. Алтынай есімінің синонимі.

АЙЗИБА – қазақтың сөзі ай + иран тілінен алынған зиба – сұлу, көркем. Ай сияқты сұлу.

АЙЗИЯ – қазақтың сөзі ай + зия – араб тілінен алынған зийна – жарық, сәуле, шұғыла, яғни ай сәулелі сұлу.

АЙКҮМІС – қазақтың сөзі ай + күміс – сұлу, әдемі, көркем.

АЙМАН – қазақ тілінен— белгілі, әйгілі, даңқты; араб тілінен – ант, серт. Біріккен тұлғалы есімдер — Айманай, Аймангүл.

АЙМИРА – жана есім ай + орыс тілінен мир — бейбітшілік, тыныштық. Бейбіт, тыныштық болсын деген тілекпен қойылған есім.

АЙНА – араб тілінен алынған аин — көз, қарақ, жүз көретін шыны, әйнек.

АЙНАГҮЛ – тәжік тілінен алынған айна — жүз көретін қалың шыныдан жасалған зат. Пәктіктің, тазалықтың, адалдықтың символы ретінде көбіне қыз балаларға қойылатын есім. Біріккен тұлғалы есімдер — Айнажан, Айнанұр, Айназия.

АЙНАША – айна сияқты жарқыраған, әдемі, сұлу.

АЙНҰР – қазақ тілінен алынған ай + араб тілінен алынған нур — жарық, шұғыла. Ай сипатты, ай келбетті.

АЙПАРА – қазақ тілінен алынған ай + иран тілінен алынған парә — пари — періште, сұлу; яғни Ай періштесі, Ай көрікті. Айрықша, ерекше, бөтенше.

АЙСӘУЛЕ – екі сөзден құралған қыз есімі. Айдың сәулесі сияқты жарық болсын деген үмітпен қойылған.

АЙСҰЛУ – екі сөзден құралған қыз есімі. Ай сияқты сұлу, көркем болсын деген тілекпен қойылған көне тұлғалы, дәстүрлі есім.

АЙТОЛДЫ – бақытым толды, бағым жанды, балам айдай көркем, сұлу болсын, деген тілекпен қойылған.

АЙШАЙЫМ – Айша және айым сөздерінен қысқарған есім.

АЙШОЛПАН – Ай мен Шолпан сияқты жарқыраған, жайнаған сұлу деген мағынада қойылған есім.

АЙЫМ – менің бақытым, ырысым, айдай сұлуым деген мәнде қойылған есім.

АЙЫМГҮЛ – менін ай мен гүлім деген мағынада қойылған есім.

АЙЫМЖАН – айымдай жаным деген мағынада қойылған есім.

АЙЫМША – ай сияқты жарык, ашық деген мағынада қойылған есім.

АҚАЙША – аппақ, жарық айдай деп айға балап қойылған есім.

АҚБАЛА – сұлу, әдемі қыз бала.

АҚАРУ – жаңа есім – аппақ, адал, жарық, сұлу, әдемі қыз болсын деп берілген есім.

АҚБӘТЕС – ақ және бәтес сөзінен қойылған кыз есімі, яғни аппақ, әдемі, сұлу.

АҚБОТА – бала аппақ бота сияқты болған соң ұқсату мақсатымен қойылған есім.

АҚЖІБЕК – Жібек есіміне ақ сөзін үстемелей қосып жасалған кыз есімі. Аппақ, әдемі, жібектей болсын деген мағынада қойылған.

АҚЗИЯ – қазақ сөзі ақ + араб тілінен алынған зия – жарық, сәуле, арай.

АҚҚАЛ – қазақ тілінен алынған ақ + тәжік тілінен алынған хол – бетке шыққан мен. Бетінде яки денесінде қалы бар балаларға осындай ат қойған. Түрлері — Қалбибі, Қалтұрған, т. б.

АҚҚЫЗ – аппақ, әдемі, сұлу қыз бала.

АҚМАРАЛ – бұл есім сұлу анды қасиет тұтумен байланысты қойылған.

АҚНӘЗІК – нәзік, мейрімді, әдемі қыз бала.

АҚТАМАҚ – бейнелеу түрінде қойылған есім.

АҚТОҚТЫ – төл аттарын балаға қою қазақ тұрмысында ертеден бар.

АҚЛИМА – араб тілінен алынған ғәклыя — ақыл, сана, ес, ақыл парасаты.

АЛҚА – асыл тастардан, маржаннан тізілген мойынға тағатын моншақ. Оған гүл сөзі қосылып жаңа есім жасалады. Мәселен, Алқагүл.

АЛМА – қыз балаларға есім ретінде қойылады. Біріккен тұлғалы есімдер — Алмагүл, Алмақан, Алмажан.

АЛТЫН – кобіне әйел адамдарға қойылатын есім. Бұған ай, гүл, бике, шаш, зер, т. б. сөздер қосылу арқылы біріккен тұлғалы есімдер жасалады — Алтынай, Алтынгүл, Алтыншаш т. б.

АЛУА – араб тілінен алынған халва — тәтті дәм, тағам. Бала балдай болсын деген тілекпен қойған. Дыбыстық өзгеріске ұшыраған түрі — Қалуан.

АМАН – сау, есен, саламат. Бұған гүл, ғайша, бала сияқты сөздер қосылып: Амангүл, Аманғайша, Аманбала сияқты біріккен тұлғалы есімдер жасалады.

АНАР – иран тілінен – қызыл түсті дәні бар алма тектес жеміс. Осы сөздің қосылуы арқылы жасалған есімдер .— Анаргүл, Анархан, Анаржан, Гүлнәр және т. б.

АНИСА – араб тілінен алынған — жолдас, дос, жора.

АРАЙША – арай сөзіне ша қосымшасының қосылуы арқылы жасалған есім.

АРДАҚ – құрмет, қадір.

АРНА – бір адамға бағыштау, арнайы қою.

АРУ – сұлу, көркем.

АРШАТ – араб тілінен – адал, таза, батыл, сенімді, қайырымды.

АСИЯ – иран тілінен — қайырымды, мейірімді (әйел).

АСЫЛ – араб тілінен алынған әсил – негіз, түбір, түп нұсқасы; шынайы, нағыз; қымбатты, ардақты.

АСЫЛЖАН – асыл және жан сөздерінен – мәртебелі, иігі жанды қыз болсын деген мағынасын білдіреді.

АЯНАТ – араб тілінен ийан – өз көзімен көру, айқындылық, анықтық, ақиқат, шындық.

ӘБИБА – араб тілінен алынған Хабиба есімінің өзгерген түрі. Мағынасы — дос, мейрімді жолдас, өмірлік серік.

ӘДЕМІ – қазақтың сөзі көркем, әсем.

ӘДИБА – араб тілінен алынған адиб — ғалым, әдебиетші.

ӘДИЛА – араб тілінен алынған әдил-ғадія – әділдік, шыншылдық, турашыл.

ӘДИНА – иран тілінен алынған одина — әдеміленген, безенген; жұма күні, аптаның бесінші күні туған балаға қойылатын есім. Синонимі — Әтина.

ӘДИЯ – араб тілінен алынған хадия — сый, сыйлық, тарту.

ӘЗИЗА – араб тілінен — ізгі, құрметті, сүйкімді, сыпайы, қымбатты.

ӘЗИМА – араб тілінен — ұлы, мәртебелі әйел.

ӘИГЕРІМ – әй жане керім сөздерінен жасалған біріккен тұлғалы есім. М. Әуезовтің «Абай жолы» романында осы есімнің қойылу тарихы баяндалады. Абай алғаш Шүкіман деген сұлу қызды көргенде оның нұрлы да сұлу көркіне танданады. Қыздың асқан көркі мен сұлулығына, әдепті жүріс-тұрысына қызығып, әй керім, ай керім деп танданудан кейін ол Айгерім аталып кеткен.

ӘЙНЕК – араб тілінен алынған эйн — көз; қайнар бұлақтың көзі.

ӘЛЕМГҮЛ – әлемнің, дүниенің әдемісі, сұлуы.

ӘЛИМА – араб тілінен алынған ғалима — өқымысты, ғалым әйел.

ӘЛИПА – араб тілінен алынған алиф — қолға ілінген, дос, жолдас; араб әліппесіндегі бірінші әріп.

ӘЛИЯ – араб тілінен алынған — құны, бағасы артық, биік, жоғары; қымбатты, сүйікті; мәртебелі, көрікті қыз. Түрлері – Ғалия, Қалия, Әлиша.

ӘЛФИЯ – араб тілінен — мың жыл жасаушы, ұзақ өмір сүруші.

ӘМИЛА – араб тілінен – қызметші, жұмыскер.

ӘМИНА – араб тілінен — адал, сенімді, зиянсыз, сәтті, игілікті.

ӘМИРА – араб тілінен алынған әмір

ДАЙАНА – латын тілінен алынған Диана — пәктік пен ай құдайының аты.

ДАМИРА – жаңа есім — «да здравствует мир» , әйелдер есімінің қосымшасы «а».

ДАНА – иран тілінен — білгір, данышпан.

ДАНАГҮЛ – иран тілінен — гүлдей құлпырған дана, данышпан, ақылды деген мәнде қойылған есім.

ДАРА – қазақ тілінен алынған ерекше, өзгеше, яғни басқадан артық. Яғни бала басқадан ерекше, артық, ақылды я сұлу болсын деген тілекпен қойылған есім.

ДАРИҒА – иран тілінен — шіркінай, ойпырай деген көңіл-күйді, таңдануды білдіретін сөз, керемет, тамаша деген мағыналы есім.

ДАРИЯ – иран тілінен — теңіз, ұлы өзен.

ДӘЛИЛА – араб тілінен — белгілі, таныс, жол көрсетуші, жолбасшы, жетекші, яғни жөн айтушы, бағыт беруші, ағартушы.

ДӘМЕЛІ – үмітті, үміткер.

ДӘМИНА – араб тілінен — жақсарушы, әдемі, көркемдеуші, күшті, мығым. Өзгеріскен түрі – Дамина.

ДӘНЕШ – иран тілінен — білім, ғылым.

ДИДАРА – иран тілінен — түр, жүз, келбет, қыз бала әдемі, көрікті, келбетті болсын деген тілекпен қойылған есім.

ДАНЕШ – иран тілінен — знание, наука.

ДИЛА – грузин тілінен — жарық таң, бала сұлулығын жарық таңға балаудан қойылған есім.

ДИЛЬНАЗ – парсы тілінен өмір еркесі, қосымша сөзі наз – еркелік, кежірлік.

ДИНАРА – араб тілінен – алтын тиын, ақша.

ДҮНИЯ – араб тілінен алынған дунйа — әлем, жер жүзі; өмір, тіршілік.

ДҮРИЯ – иран тілінен алынған дуруйе – жібектен тоқылған әдемі мата.

ДІЛАРА – иран тілінен – көңіл көтеруші, сүйген жар, аса әдемі, өте сұлу.

ДІЛБАРА – иран тілінен – сүйікті, өте сұлу.

ЕРКЕ – айтқанын істететін шолжың, еркін.

ЖАЗИРА – араб тілінен – ен дала, кең аймақ. Бала қайырымды, мінезі кең, көпшіл болсын деген тілекпен қойылған есім.

ЖАЙНА – гүлдей жайна, жайқал деген мәндегі есім.

ЖАМАЛ – араб тілінен — сұлулык, көркемділік, сүйкімділік.

ЖАМАЛИ – араб тілінен — сұлу, көркем, сүйікті.

ЖАМИҒА – араб тілінен — барлығын қосушы, біріктіруші, жинаушы, баршасы, барлығы.

ЖАНАН – тәжік тілінен алынған джонон — жан аямасдос, жан жолдас.

ЖАНАР — көздің жанары, сәулесі; күннің сәулесі, шапағы. Ауыспалы мағынасы, келбет, көрік, ажар, рең.

ЖАНАРГҮЛ – қазақ және иран тілдерінен алынған — гүлдей көрікті, әдемі, ажарлы.

ЖАНАТ – ең асыл, көркем, керемет, рахат.

ЖАНЕРКЕ – қараңыз: Еркежан.

ЖАНИПА – иран және тәжік тілдерінен алынған жан-джон – яғни жан біткеннің ибалысы, сыпайысы, көріктісі.

ЖАНИЯ – иран және тәжік тілдерінен алынған джон — жаным, жан сәулем.

ЖАННА – көне еврей тілінен келген— кептер, көгершін.

ЖАННАТ – араб тілінен — бақ, жұмақ бағы.

ЖАНСАЯ – иран және тәжік тілдерінен алынған джон — жанға сая, тірек болсын деген тілекпен қойылған.

ЖАНСҰЛУ – жан біткеннің сұлуы, әдемісі, көркемі деген мағыналы есім.

ЖӘЛИЛА – араб тілінен алынған жалил — ұлы, даңкты, атақты.

ЖӘМИЛА – араб тілінен алынған жамил — әдемі, тамаша, көркем, сұлу; сүйкімді, ажарлы.

ЖЕҢІСГҮЛ – (қараңыз: Гүлжеңіс).

ЖҰЛДЫЗАЙ – жұлдыз бен айдай жарқыраған сұлу болсын деген тілекпен қойылған.

ЖҰМАБИКЕ – араб тілінен — джумга — жұма, бике — хан кызы, яғни жұма күні туған ханиза. Түрі — Жұмагүл. Еркелетіп айту тұлғасы — Жүмаш.

ЖҮПАР – хош иіс.

ЖІБЕК – мінезі жібектей, әрі әдемі, сұлу болсын деген ниетпен қойылған.

ЗАҒИЛА – араб тілінен алынған зәхирә, зехира — қазына, байлық, қымбат бағалы асыл; сырт пішін, келбет, түр, мүсін. Синонимі — Зағира.

ЗАҒИПА – араб тілінен алынған сахиб — дос, жолдас, серік , «а» – қыз, әйел есімдеріне жалғасатын қосымша.

ЗАҒИРА – (қараңыз: Зағила).

ЗАЙДА – иран тілінен алынған заиде, заид — өсуші, өркендеуші сөзіне «а» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған есім.

ЗАЙРА – араб тілінен алынған — заиыр (Зайер) — айқын, ашық, күдіксіз сөзіне «а» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған есім.

ЗАЙТУНА – бір түп зайтун жемісі, аса қымбатты, құрметті.

ЗАҚИРА – араб тілінен алынған закир — ескеруші есте сақтаушы сөзіне «а» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған есім.

ЗАМИЛИЯ – араб тілінен алынған замил — замандас, істес, әріптес, жолдас сөзіне «я» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған есім.

ЗАМИРА – араб тілінен – асыл арман, тәтті қиял, ой.

ЗАРА – иран тілінен алынған зар — алтын, сөзіне «а» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған есім.

ЗАРЕМА – жаңа есім — За революцию мира сөздерінен қысқартылып жасалған есім.

ЗАРИНА – иран сөзінен зар — золото — зарина — алтындаған, алтыннан жасалған әшекей; алтын түстес, алтындай.

ЗӘКИЯ – араб тілінен алынған зәки — өткір, зерек, сөзімтал; ақылды, қабілетті сөзіне «а» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған есім.

ЗӘМЗЕГҮЛ – араб тілінен алынған земзем — мол, көп, көл-көсір. Гүлді, гүлі мол деген мағынаны білдіреді.

ЗӘМЗАМИЯ – араб тілінен — су тасушы.

ЗӘРИПА – араб тілінен алынған Зариф — өткір ойлы, ақылды, зейінді; әдемі, сүйкімді, көркем сөзіне «а» қосымшасының жалғануы арқылы жасалған әйел есімі.

ЗӘУРЕ – араб тілінен — жарқыраған; Шолпан, таң жұлдызы. Дыбыстық өзгеріске түскен түрлері — Зура, Зухра.

ЗЕЙНЕП – араб тілінен алынған зайнаб — толық, етженді, мықты.

ЗЕЙНЕГҮЛ – араб тілінен алынған зейне — нұр, көрік, көркем, әшекей + гүл. Яғни көркі гүлдей жайнаған сұлу, әдемі.

ЗЕМФИРА – грузин тілінен сапфир — асыл тастың бір түрі.

ЗЕРЕ – иран тілінен алынған зар — алтын сөзінің қазақ тілі дыбыстың заңына сай айтылуы.

ЗИБА – иран тілінен алынған зебо — сұлу, көркем, әдемі, әсем. Дыбыстың өзгерген түрі — Зипа.

ЗИБАГҮЛ – гүл сияқты әдемі, сұлу.

ЗИЛА – араб тілінен — таза, ашық, айқын.

ЗИНИРА – араб тілінен – безенген көрікті, көркем.

ЗИНИЯ – араб тілінен – безенген, әшекейленген, сәнденген.

ЗИЯ – араб тілінен алынған зийна – жарық, сәуле.

ЗИЯГҮЛ – гүлдей жайнаған, құлпырған. Еркелете-қысқартып айтылатын түрі — Зияш.

ЗИЯДА – араб тілінен алынған зиада – артықша, ерекше, тамаша.

ЗУРА – (қараңыз: Зәуре).

ЗҮБАЙДА – араб тілінен – таңдаған, таңдаулы, ең жақсы, нағыз іріктелген.

ЗҮБАЙРА – араб тілінен – күшті, ақылды.

ЗҮЛФИЯ – араб тілінен – бұйра шаш, сүйкімді қыздың әдемі сүмбіл шашы.

ЗҮМРАТ – иран тілінен – қымбат, бағалы тас.

ЗЫЛИҚА – араб тілінен – жасы кіші, туыс, қарындас. Дыбыстық өзгеру түрі — Зілиха, Зүлиха.

ИНДИРА – үнді тілінен алынған — ай.

КӘУСӘР – араб тілінен алькаусар –жұмақ көзінен жыққан су, яғни таза, мөлдір жан деген мағынаны білдіреді.

КЕЛБЕТ – көрік, ажар, әр, тұлға.

КЕНЖЕ – ең кіші, соңғы перзент. Түрлері — Кенжегүл, Кенжеқыз.

КЕҢЕСГҮЛ – жаңа есім — Советтік елдің гүлі. Кеңес елінде туған бақытты бала.

КЕРІМБАЛА – керемет сұлу қыз бала.

КЛАРА – латын тілінен — жарқын, айқын, нұрлы.

КҮБАРА – араб тілінен алынған кубра – үлкендер, ұлылар.

КҮЛАЙ – гүл және ай сөздерінен жасалған есім. Ай мен гүлдей боп жайнап, құлпырып тұрсын, әдемі болсын деп қойылған есім.

КҮЛАЙХАН – гүл + ай + хан, яғни гүл мен айдай әдемі, сұлу ханым. Қысқарған түрі – Күлән.

КҮЛАЙША – тәжік тілінен алынған гул + қазақ сөзі айша. Ай сияқты әдемі, көркем.

КҮЛӘНДА – тәжік тілінен алынған гуландом — гүлге ұқсас тұлға, нәзік денелі.

КҮЛӘСИЯ – иран тілінен алынған гул + араб тілінен алынған әсия — емші, дәрігер қыз, гүл жайнаған көркем дәрігер қыз.

КҮЛБАҒИЛА – иран тілінен алынған гуль + араб тілінен алынған багила ~ бахи — мәңгі, мәңгілік, мәңгі жасаушы + ла қосымша, яғни бағы гүлдей жайнаған мәңгі өмір сүруші, ұзақ ғұмырлы қыз деген мәнді білдіреді.

КҮЛБАҒИРА – иран тілінен алынған гул + багира , бәкір — зерттеуші, тергеуші, яғни ғалым, зерттеуші.

КҮЛБАЛА – кул (гул) + бала, гүлдей жайнаған сұлу да әдемі қыз бала.

КҮЛИРА – иран тілінен алынған гул + араб тілінен алынған ира , ирода — ерік, ықтияр.

КҮМІСАЙ – қыз баланы күміс пен айға балай, күмістей жарқыраған аппақ сұлу, әдемі, аса көрікті, нұрлы болсын деген тілекпен қойылған есім.

КҮНАЙ – күн мен айдай болсын деп қойылған есім.

КҮНСҰЛУ – күндей сұлу, әдемі.

ҚАЗЫНА – араб тілінен алынған хәзинә — байлық, қойма; қазына. Аса қымбатты деген мағына береді.

ҚАЛАМҚАС – жіңішке келген әдемі қара қас. Халық арасында кеңінен тараған есім.

ҚАМАРИЯ – араб тілінен алынған қамар — ай, осы сөзге «ия» қосымшасы қосылу арқылы жасалған есім. Яғни ай, айдай сұлу.

ҚАМҚА – қытай жібегі, жұқа

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 17 наурыз 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Сөздің тура және ауыспалы мағынасы

Мақсаттары: Ұлттық есімдер сырын түсіне білуге,мағынасын аша біліп,зерттеу жұмыстарын жасауға дағдыландыру.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Мәтіннен ауыспалы мағынада қолданылып тұрған сөздерді, сөз тіркестерін тауып астын сызыңдар. Өлең авторы туралы не білеміз?

Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан қиыстырар ер данасы.

Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,

Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы.

...Бөтен сөзбен былғанса сөз арасы,

Ол - ақынның білімсіз бейшарасы.

«Тапқыр болсаң, тауып көр». (Қайсысы қай мағынада?)

1. Тәтті ұйқы, тәтті қиял, тәтті алма.

2. Ашық аспан, ашық әңгіме, ашық мінез.

3. Иненің көзі, байлықтың көзі, адамның көзі.

4. Өткір ой, өткір мінез, өткір пышақ.

5. Алыс арман, алыс туыс, алыс жер.

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Автор орындығы тақырыбы:

Оқушы білімі қазіргі таңдаа?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Смайликтер арқылы

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

«Көңіл-күй» себеті

/Оқушыларға түрлі смайликтер таратылады.Өзіне ұнаған смайликтің артындағы пікірді аяқтап, себетке салады/

Тапсырма қиын болды, сондықтан..............................

Тапсырма мен үшін жеңіл болды, себебі......................

Тапсырма түсінікті болды, бірақ мен ..........................

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 11 сәуір 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Табу ,Эвфемизм,Дисфемизм

Мақсаттары: Ауызша және жазбаша сөйлеу тілі туралы және сөйлем құрай жүйелері ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Эвфемизм (грек сөзі) – жақсы сөйлеймін,
Дисфемизм (грек сөзі) – дөрекі сөздер.
Эвфемизм дегеніміз – жағымсыз, дөрекі, қатты естілетін сөздерді сыпайы жеткізу.
«Жақсы» сөйлеймін деген мағына берді. Ал, Дисфемизм, керісінше дөрекі, қорлау, кеміту, жаратпай, жаман сөйлеу.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

Мәтінмен жұмыс, оқушылар табу сөздерді табады.
Менің биыл ағам үйленді. Жеңешем бәрімізге ат қойды. Мені «Кішкенем», інімді «Шырақ», сіңлімді «Шырайлым» деп атап кетті. Ағайымның үлкен ағалары мен жеңгелерін де атымен атамайды. «Үлкен үйдегі қайнаға», «Әнші жеңгей», «Әкім аға», «Үндемес» деген аттары бар. Жеңешем о дүниелік болған адамдардың да атын атамайды, тергейді. Жақында жеңешем бәрімізге қуаныш сыйлады. Біздің ортамызға «тоқымқағар» қосылды. Бұрыннанда біздің жанұяда «Күлшашар», «Шайқұяр», «Гүл егер» бөпелер өте көп.

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Ұры - қолының сұғанағы бар.
Өсекші - суайт, сөз таситын адам.
Боқмұрын - жас, жасы кіші адам.
Қырт - мылжың - көп сөйлеу.
Топас - білімсіз, надан
Саңырау – құлағы ауыр, құлағының мүкісі бар
Соқыр – көзі көрмейді, зағип адам.
Ақсақ – аяғын сылтып басу.
Сақау – мылқау, тілі жоқ.
Жынды – есуас, жарыме

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

1) Өлді деуге сия ма, ойлаңдаршы, Өлмейтұғын артына сөз қалдырған. (Дисфемизмді тап, Эвфемизмге айналдыр)
2) Қарағым, сөзді қосып айтпа! (Эвфемизмді, дисфемизмге айналдыр!).
3) – Қарағым, аузыңы келгенді оттама!
Аузыңнан ақ ит кіріп, көк ит шықта – ау!
(дисфемизм сөздерді тап, Эвфемизмге айналдыр).
4) Бағып - қаққан адал малыңның қолды болғаны қиын екен. (Дисфемизмді Эвфемизмге айналдыр).
5) Ағасы інісіне ренжіп: - Қолыңнан түк келмейді, - деді.
(Дисфемизмді Эвфемизмге айналдыр).

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 25 сәуір 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Шығармашылық диктант

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Шығармашылық диктантта оқушылар тақтаға жазылған жеке сөздер мен сөйлемдерді қатыстырып, сөйлем немесе шағын мәтін құрайды.Тақырып қойып, ойларын өз сөздерімен жазу талап етіледі.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

Шығармашылық диктант

сіңлім (қарындасым), отбасы, тату – тәтті, тұрамын, жұмыс жасайды, ата-анам, зейнеткер, балалар бақшасы, сүйемін, үйім. (10 сөз)
Шығармашылық диктант

Көрнекті орындар, тарихы, саяхат, тұрғызылған, зауыт, орналасқан, табиғаты, темір жол, өзен, пайдалы қазбалар (10 сөз)

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Шығармашылық диктант
Менің досым
мінезі бойы шашы Келбеті
Сабырлы
Ұстамды
Байсалды
тентек Аласа
Ұзын
Орта бойлы
тапалдау Ұзын
Қысқа
Бұйра
тік Сұлу
Әдемі
Сүйкімді
сүйкімді

Тапсырма: Берілген кестені пайдалана отырып, досыңды сипаттап жаз.

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 28 сәуір 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Үндестік заңы Дыбыс Үндестігі

Мақсаттары: Үндестік заңы туралы және жүйелері ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Үндестік заңына сай қазақ тілінің байырғы сөздері не бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке болады. Мысалы: ата, ана, бақыт, баға , сана, намыс, егіз, өріс, төсек, кереге, кілем, т.б.

Жуан, жіңішке дауысты дыбыстар мынадай сөзде араласып келеді:

1)Басқа тілдерден енген сөздерде: кітап, кино, қазір,зағип, матиматика;

2) біріккен сөздер мен қос сөздерде араласып келеді: шекара, баспасөз, аман – есен, алай – түлей, асты – үсті, асығыс – үсігіс, т.б.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

[pic]

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

І топ

1.Тасымалдауға болмайтын сөзді және буынды тап.

Ата – ана, жасырынбақ, ат, шебер, бет, талап, көктем, көк, жаз, ай, жұлдыз, мол, айқын.

ІІ топ

1.Төмендегі сөздерді тасымалдауға бола ма?

Электр, станция, ансамбль, вольт.

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 3 мамыр 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Сатылай кешенді талдау жұмыстары

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

Жуан, жіңішке дауысты дыбыстар мынадай сөзде араласып келеді:1)Басқа тілдерден енген сөздерде: кітап, кино, қазір,зағип, матиматика;2) біріккен сөздер мен қос сөздерде араласып келеді: шекара, баспасөз, аман – есен, алай – түлей, асты – үсті, асығыс – үсігіс, т.б.

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

[pic]

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

І топ

1.Тасымалдауға болмайтын сөзді және буынды тап.

Ата – ана, жасырынбақ, ат, шебер, бет, талап, көктем, көк, жаз, ай, жұлдыз, мол, айқын.

ІІ топ

1.Төмендегі сөздерді тасымалдауға бола ма?

Электр, станция, ансамбль, вольт.

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

[pic]

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 4 мамыр 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Сатылай кешенді талдау жұмыстары

Мақсаттары: Сатылай кешенді таладу жүйелері ұғымды меңгеруі.Теориялық алған білімін практикалық жұмыстарымен одан әрі кеңейту.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

1- тапсырма.Мәтінде берілген нақыл сөздерді әр топқа орындату. Синтаксистік талдау. Берілген нақыл сөздер бойынша ойтолғау жазу.1-топ «Сөз күміс - ән алтын»2-топ «Ел көркі – қыз, той көркі - ән»

3-топ «Ән өмір ұзартады»Берілген тапсырманы қаншалықты еңгейде орындағандарына байланысты ЖҰЛДЫЗДАРДЫ табыстау.

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

І топ

1.Тасымалдауға болмайтын сөзді және буынды тап.

Ата – ана, жасырынбақ, ат, шебер, бет, талап, көктем, көк, жаз, ай, жұлдыз, мол, айқын.

ІІ топ

1.Төмендегі сөздерді тасымалдауға бола ма?

Электр, станция, ансамбль, вольт.

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

2- тапсырма.

Мәтіннен қос сөздерді теріп жазып, оларға сөз құрамына, лексика- грамматикалық мағынасына талдау жасау.

1-топ тұрмыс-салт

2-топ наным-сенім

3-топ мақал-мәтел

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 23 мамыр 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Көмекші сөздер.Қолданылу мәні.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

Ілгерінді ықпал
Жазылуы ----------- айтылуы
Көрікбай ------------ Көрікпай
Көк гүл -------------- Көк күл
Қас жау ------------- Қаш жау
Ашса ----------------- Ашша
Ішсе ------------------ Ішше
Қашса --------------- Қашша
Ала көз ------------- Ала гөз
Алып бер ---------- Алып пер
Тоқ бала ------------- Тоқ пала
Кейінді ықпал
; азылуы ------------- айтылуы
Жанболат ------------ Жамболат
Кек алу --------------- Кег алу
Қара ала ------------- Қарала
Сақ адам ------------ Сағ адам
Он бес ---------------- Ом бес
Есенбай -------------- Есембай
Көп бала ------------- Көп пала
Тоқ екен ------------- Тоғ екен

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Тапсырма: а) сөздердің орфоэпиялық нормасын сақтап жаз;
б) сөздердің орфографиялық нормасын сақтап жаз;

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

2- тапсырма.

Мәтіннен қос сөздерді теріп жазып, оларға сөз құрамына, лексика- грамматикалық мағынасына талдау жасау.

1-топ тұрмыс-салт

2-топ наным-сенім

3-топ мақал-мәтел

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді:

Пән: Қазақ тілі «Жас лингвист » үйірмесі , 23 мамыр 2016 жыл Сынып: 5 Б сынып

Сабақтың тақырыбы: Көмекші сөздер.Қолданылу мәні.

Бағалау: Өзін өзі (ӨӨБ), жұптық (ЖБ), топтық (ТБ), жиынтық (ЖБағ)

Деректер: тақта, стикерлер, постерге арналған қағаздар, маркерлер, бағалау парақтары

Әдіс тәсілдер:Даналық кілттері Мағананы таны, Жалғасын тап, пікірлесу

Сабақ кезеңдері

Уақыт

Тапсырма

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Білім

Қызығушылық

тарын ояту

2мин

Үй тапсырмасы "Ыстық орындық"әдісі арқылы сұрақ -жауап ұйымдастыру

Үй тапсырмасын тексеру мақсатында үйге берілген тапсырмаларын ортаға шығып талқылайды

Ыстық орындық әдісімен топтар сұрақ қою арқылы үй тапсырмасына шолу жасайды.

АКТ

Түсіну

7мин

Даналықткілттері

Тағы да...

ЖТ

ЖЕ

Қолдану

10мин

Екі жақты күнделік

СТО

Сергіту сәті

1 мин

«сурет салу»

Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау

Қолдарының шаршағанын жеңілдету

АКТ

Талдау

15мин

Шығармашылық жұмыс

Тапсырма: а) сөздердің орфоэпиялық нормасын сақтап жаз;
б) сөздердің орфографиялық нормасын сақтап жаз;

оқушылардың қосымша сұрақтарна жауап береді

Жинақтау

5мин

Есте сақта

2- тапсырма.

Мәтіннен қос сөздерді теріп жазып, оларға сөз құрамына, лексика- грамматикалық мағынасына талдау жасау.

1-топ тұрмыс-салт

2-топ наным-сенім

3-топ мақал-мәтел

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып сабақты жинақтайды

Бағалау

2 мин

Өзін-өзі бағалау (2 мин)

Бағдарша, бағалау парақшалары

Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату

Бағалау

критерийлері

Нақыл сөздер

Тез шешім қабылдауы

Талдай алуы

Дәлелді сөйлеу білуі

Өзін өзі топпн бағалайды

Рефлексия

2 мин

Стикерлерді толтыру

[pic]

Ұсынылған стикерді толтыру

Тексерілді: