Абляким Ильмий «Къуртчу Бекирчик»
(икяе) 2-нджи къысмы
Мевзу: А. Ильмий « Къуртчу Бекирчик» -II къысым
Макъсад: 1. А .Ильмийнинъ «Къуртчу Бекирчик» эсеринен таныш олмагъа девам этмек.
2. Талебелерде окъув алышкъанлыкъларыны инкишаф этмек.
3. Къараманнынъ рухий дюльберлигини косьтермек.
4. Баш къараманларнынъ умумий характеристикаларыны тизмек.
5. Эмекке, зенааткъа огренюв мусбет мунасебетни тербиелемек.
6. Талебелерде окъув алышкъанлыкъларыны инкишаф этмек.
7. Лугъат байлыгъыны арттырмакъ.
8. Сез байлыгъыны ве нуткъыны инкишаф этюв.
Корьгезме: презентация, лугъат сезлери, аталар сезлери, ресим.
Дерснинъ кетишаты
I. Тешкилий къысым.
Селямлашув.
Селям алейкум , урьметли балалар!
Чанъ чалына, чанъ чалына!
Эм буюкни, эм баланы
Иш ,окъувгъа чагъыра.
II. Талебелернинъ бильгилерини актуаллештирюв:
Окъув алышкъанлыкъны инкишаф этейик.
1. Эр бир сезни сагъдан - солгъа окъумакъ.(слайд№1)
ъкалос лаб
тручклаб труъклаб
кечеч рекеш -
тепес ъкылыждачъгаб
труък ыралавю труък
ыждлаб ызот кечеч
Бу эписи сезлерни не бирлештире, насыл боджек (насекомое)?
2. Тез окъумагъа огренмек ичюн « Басым машина» усулыны кечирейик.
(слайд №2) . Насыл сезлер акъылынъызда къалды, не къадар ?
Ишнинъ устасы солакъ балы
Меракълы адам чель чечеклери
Балджы Амет бал топлады
Къурт ювалары джыйнаклы
зеэрли ине дикъкъатлы
серт юннен бетлик
эв хызметлери къокъулы
Бу сезлер сизлерге танышмы?
Къаерде раст кетирдинъиз?
Насыл икяеден?
3. Сизлерге меракълы малюмат азырладым. (слайд №3)
Эр бир талебеге джумлелер даркъатам. .Яхшы этип окъунъыз ,сонъ сизлерге суаль береджем.
Янъынъызда отургъан талебенен берильген малюматнен болюшесиз, ве бакъынъыз сизинъ малюматынъызнен келишеми?
Тахтагъа бирер чыкъып малюматынъызгъа келишкен ресимнинъ янына турунъыз.
Демек бизим малюматымыз учь къысымдан ибарет.
1)Кимде тышкъы корюниши акъкъында?
2)Кимде оларнынъ файдасы?
3)Кимде яшайышы акъкъында?
Эр группа озь малюматыны окъуй ве эпимизнен болюше.
Бу малюматны сизлерге не ичюн бергенимни бильгендирсиз?
Чюнки бугуньки дерсте балкъуртларнен багълы олгъан инсан акъкъында лаф этеджекмиз.
4. Физдакъкъа.
Дикъатлы олынъыз.
« Дерт табиий адисе»
О дерт табиий адисе ифаделей- ер, кок,сув, атеш. Мен «Ер» десем- сизлер отурасыз ве къолларынъызнен ерни тиесиз, эгер « Сув» десем къолларны огге узатасыз ве ялда арекетлерини(плавательные движения) косьтересиз, « Ава» десем сизлер аякъ пармакъларына котерилесиз ве къолларынъызны топеге котересиз, эгер « Атеш» десем къолларынъызны эр четке айландырасыз.
5. Эв вазифесини тешкерюв.
Кечкен дерсте сизлер Абляким Ильмийнинъ иджадынен ве онынъ «Къуртчу Бекирчик» икяенинъ биринджи къысымынен таныш олдынъыз.
- А.Ильмий акъкъында , иджады акъкъында не айтмакъ мумкюн?
- А.Ильмийнинъ насыл повестлерини билесиз?
- «Къуртчу Бекирчик» икяесининъ 1-нджи къысымында ким акъкъында айтыла?
- Ким баш къараман?
- Амет агъа ненен меракълана эди?
- Онынъ лагъабы насыл? (балджы)
- Не ичюн?
- Амет агъа акъкъында не айтмакъ мумкюн ? насыл адам?
- Инсаннынъ насыл хусусиетлерини (качества) билесиз ? (менфий ве мусбет)
- Амет агъа насыл хусусиетни тасвир эте?
- Икяеден Амет агъанынъ характеристикасыны тапып окъунъыз .
- Келинъиз берабер сыфатлар ярдымынен Амет агъанынъ характеристикасыны тизейик. слайд№6
Ильтифатлы- (отзывчивый) Виджданлы - (добросовестный)
Тырышкъакъ ,тирнекли
(усердный) Месуль - (ответственный)
Мераметли - (милосердный) Акъылсыз - (глупый)
Шевкъатлы - (сострадательный) Месульсиз - (безответственный)
Ишкир- (трудолюбивый)
Сизлерге учь тюрлю нагъме къоям , оларны динъленъиз, нагъмелернинъ къайсы бири бизим къараманымызны тавсирлей? (не ичюн?)
III. Янъы мевзуны анълатув.
Бугунь дерсимизде биз А.Ильмийнинъ «Къуртчу Бекирчик» икяенинъ 2-нджи къысмынен таныш оладжакъмыз.
1.Лугъат иш.
Икяени окъумакътан эвель янъы сезлерни дефтерге язып алынъыз ,чюнки олар дерсимизнинъ девамында раст келеджек.
Тул- вдова
Боллукъ- изобилие
Сукъланмакъ – завидовать
Феда- самооотверженный
Ильтифатлы – отзывчивый
Бу икяеде даа бир баш къараман бар, ким олгъаныны шимди биз бераберликте билирик . Окъумакътан эвель сизлерге суаль берем . Бу суаль икяенинъ 2 – нджи къысмыны анъламагъа ярдым этер.
« ЯНЪЫ КЪАРАМАННЫ ВЕ АМЕТ АГЪАНЫ НЕ БАГЪЛАЙ?»
2. Икяени II – къысымынен танышув.
Бир –эки яхшы окъугъан талебелер окъый. Келинъиз азчыкъ раатланайыкъ.
Козьлер ичюн гимнастика. (слайд №7)
Дерсимизге къайтамыз , дерсимизнинъ макъсады - Эмекке, зенааткъа огренюв мусбет мунасебетни тербиелемек.Эсас къараманларнынъ рухий дюльберлигини косьтермек ве оларнынъ умумий характеристикаларыны тизмек.
Демек бу къысымда ким акъкъында айтыла?
1) Догъры олыр эди ки янъы къараман акъкъында айттып берсенъиз,не бильдинъиз о акъкъында?
2) Насыл къорантада осе?
3) Бекирнинъ яшайышы акъкъында икяеден тапып окъунъыз
4) Икяени окъумагъа башламаздан эвель сизлернинъ дикъкъатынъызны неге джельп эттим, насыл суальге?
5) Демек Не ичюн бала балкъуртчы олмагъа истей?
6) Ресимге бакъынъыз кимни коресиз? (Бекирнинъ меракъыны, Амет агъанынъ балкъуртларгъа олгъан арекетини ). Слайд № 18
7) Бекирни характеристикасыны тизмек мумкюн ми? Сыфатлар ярдымынен Бекирнинъ характеристикасыны тизинъиз.слайд № 19
Арекетчен (целеустремленный) Узакъ корьген (дальновидный)
Исрарлы (настойчивый) Незаретли(наблюдательный)
Икметли (мудрый) Яшына бакъкъанда буюкче
Незаретсиз( не наблюдательный) (взрослый не погодам)
Исрарсыз(не настойчивы Идракълы- (смышленый)
Авескяр -(увлекающийся) Акъыллы- ( умный)
Тырышкъакъ ,тирнекли- (усердный)
- Эвель динълеген нагъме даа акъылынъыздамы?
- Оларнынъ арасында къайсы бири Бекирнинъ образына келише? Не ичюн?
- Насыл нагъме къалды?
-Биринджи ве экинджи къараманны не багълай, Насыл умумий меракъ?(балкъуртларгъа олгъан меракъы). Демек учюнджи нагъме балкъуртнынъ образыны ифаделей.
3. Аталар сезлери устюнде иш. Слайд№ 21
Аталар сезлерини догъру тертипке къойынъыз, дерсимизге келишкенини айтынъыз.
_Ачнынъ къадрини - токъ бильмез
_Къаз кельди - яз кельди
Эмек инсанны – улукълай
Нетидже:
Бу икяени окъыгъан сонъ биз коремиз насыл Амет агъа балаларгъа нисбетен севги ве меракъ ашлай, хусусан Бекирге.
Насыл муим ки бойле инсан арасында олмакъ, келеджекте макъсадкъа иришмекке, яхшы инсан олмагъа ярдым берген.
Биз исе энъ эвеля арекетчен ве этрафтаки инсанларнен толерантлы олмакъ керекмиз.
V. Эвге вазифе.
Янъы сезлерни эзбер
« Къуртчу Бекирчик»- экинджи къысмыны окъып, икяе этмек
VI. Баалав
VII. Релаксация.
Мен сизлерни бааладым, пек яхшы чалыштынъыз, амма сиз дерсте насыл чалышкъанъынъызны бакъып озюнъизге насыл баа къоймакъ истер эдинъиз ?
Раледе учь чешит къыяфетлер бар, олар дерсни бегенген ве бегенмегенъинъизни ифаделей, сайланъыз ве артында адынъызны язып , озюнъизни бааланъыз.
