Мевзу:Бекир Чобан-заде ве тувгъан тиль
Макъсад:- Бекир Чобан-заденинъ омюр ве яратыджылыкъ ёлу
акъкъында малюматны бермек;
- Буюк алим ве шаирнинъ шахсиети эсасында
Талебелернинъ табиатыны шекиллендирюв.
- Юреклеринде буюк эстетик ве ватанперверлик
дуйгъуларыны догъурмакъ.
Донатылув:портрет,ИКТ,видео,китаплар, ресимлер.
Мерасимнинъ кетишаты:
Кириш сёз.
I. Оджа:« Меним языларым ич бир шей косьтермесе де,къырылгъан, чайпалгъан, бельки бугунь-ярын олип ёкъ болып кетеджек къырымтатарны, онынъ минлерини, дуйгъуларыны бек яхшы косьтере; бир кунь келип тарих Къырымман огърашса, къырымтатары къырымтатарны къыдырса,меним языларым ортагъа чыкъар»(«Къавал сеслери»,Будапешт).
Бу сатырларны Б.Чобан – заде 80 йыл эвель язгъан эди ве, мен беллесем, бойле вакъыт кельди: тарих Кырымнен огъраша, къырымтатар къырымтатарларны къыдыра, Б.Чобан – заденинъ язылары ортагъа чыкъа.
Бугунь де биз шаирнинъ иджадыны огренермиз ве онынъ шиирлерини меракънен окъуймыз.
Майыс 27-де Алим, шаир, Бекир Чобан –заде догъулгъанына 120 йыл толды.
Терджимеиал
II.
1-ндж талебе: Бекир Чобан –заде 1893 сенеси Къырымда Къарасувбазар шеэринде чобан къорантасында догъды.
Рушдие мектебинибитирген сонъ, джемиет хайриеси эсабында Тюркиедеки медресени мувафакъиетли битирди.
2-нджи талебе: 1918 сенеси Будапешт университетининъ шаркъ тиллери болюгини алтын медальнен битирип. Фельсефе докторы унваныны алды.
3-нджи талебе:1920 сенеси яш алим ве истидатлы шаир Б.Чобан-заде севимли Ватаны- Къырымгъа къайтып келе ве омрюнинъ сонъуна къадар тувгъан халкъына хызмет эте. Тасиль, медениет сааларында чалыша, окъув юртларында дерс бере.
4-нджи талебе:Озь шиирлеринде азат халкънынъ алидженап дуйгъуларыны акс этти, инсанларыны медениетке, илимге чагъырды.
Бекир Чобан-заде – Улу инсан! Ильк тасильни: окъув – язувны анасындан алды. Фукъаре къорантанынъ эвлядыныокъутмагъа чареси ёкъ эди. Амма Бекир балалыкътан илимге ынтылды.
5-нджи талебе: Земаневий эдебиятшынасымыз Сафтер Нагаев БекирЧобан – заденинъ окъув йыллары акъкъында»Окъумакъ истейим»макъалесинде икяе эте.
Онынъ шиирлери « Ой сувукъ шу гъурбет», «Булутлар,булутлар», «Тувгъан тиль, « Яз акъшамы эВ алдында», «Догъдым бир эвде».
6-нджи талебе: Бекир Чобан – заденинъ шиириети – эдебиятымызнынъ къыйметли асабалыгъыдыр. Онынъ шиирлерини бильмеген ве севмеген адам ёкътыр, чюнки бу шиирлерде миллий аэнк, миллий дюньябакъыш акс олуна.
7-нджи талебе: Шаирнинъ эсерлерини дикъкъатнен окъумакъ керекмиз, чюнки онынъ эр сатырында терен фикирлер, самимий дуйгъулар ифаделене, олар яш несильде тувгъан халкъына, Ватанына мукъаддес севгини асыл этелер. Б.Чобан –заденинъ иджады - битмез-тюкенмез рухий хазинемиздир.
[pic]
III. «Тувгъан тиль» шиири узеринде иш. Махсус азырлангъан талебелер шиирни эзберден айталар.
Бекир Чобан-Заде(1893 – 1937).
Тувгъан тиль (Tuvğan Til)
1-ндж талебе:Seni men Qırımda, Qazanda taptım,
Curegim qaynağan, taşqanda taptım...
Cat elde muğayıp, açınıp curgende,
Umütim, hayalım şay tüşip curgende,
Moynuña sarıldım, dertimni aytıp,
Bir guzel sözüñmen ozüme qaytıp...
Cırlarıñ bolmasa, maneñ bolmasa,
''Curt'' degen sözüñmen curek tolmasa,
Ah, nasıl curermen gurbet yaqlarda,
Tanışsız, bilişsiz yat soqaqlarda?..
2-нджи талебе:Bilmiymen-türükmi, Tatarmı adıñ,
Bek yaman tatlısıñ, Tañrıdan tadıñ.
Türük de,tatar da seniñ sözleriñ,
Ekisi eki çift muñlu kozleriñ...
Viyana ogünde, Qazaq içinde
Barabar cırladıq Hindlerde, Çinde...
Añlasın bir seni , duşman da süyer,
Bir canıq sözüñmen curegi iyer...
İstiymen ozüñni er yaqta kormek,
3-нджи талебе:Er yerde inciñden destanlar ormek...
Quşlarğa, qaşqırğa uyretsem seni,
Sen bolsañ oksüzniñ koñülden süygeni.
Camige, mihrapqa, sarayğa kirseñ,
Deñizler, çöllerniñ çetine erseñ...
Seniñmen duşmanğa yarlıqlar yazsam,
Qaruvlı sözüñmen koñlüni qazsam...
4-нджи талебе:Qabrimde melekler sorğu sorasa,
Azrail tilimni biñ kere torasa,-
''Oz tuvğan tilimde ayt mağa! '' dermen,
Oz tuvğan tilimde cırlap olermen...
Koñlümni qayğılar kemirip turğanda,
Halqımnı tınışsız yıldızı urğanda,
Tuvğan til,-başqası aqlıma kelmiy,
Bir buyuk sırımsıñ, duşmanlar bilmiy...
1918, 1 iyün
Budapest
IV.Талебе:
Бекир Чобан-заденинъ ресимлери эсасында сергини нумайыш эте. Талебе ресимлерни косьтере(дискте).Эр бир ресимде ким косьтерильгени тюшюндириле.
V.Талебернинъ дикъкъатына Бекир Чобан-заде акъкъында видеолевха ве презентация нумайыш этиле.
Талебе:
Белли инсанлар Бекир Чобан –заде акъкъында бойле сёзлер айталар……..
VI.Талебелернен бераберликте Бекир Чобан-заденинъ беллли йыры динъленъиле.
VII. Нетиджелев.
Оджа:
Бизим мерасимимиз сонъуна етти.Мерасимимизни Бекир Чобан-заденинъ сёзлеринен битирмеге истеймиз.
Он яшымда кичкене чобанн эдим,
Яйля астында чалашым къургъан эдим.
Ава ачыкъ, кок юксек, орузгяр тая,
Айдын, айры корюне дагълар, къая…
Узакъ ёлдан откен атнынъ аякъ сесин,
Яш озеннинъ къыр астындан шай отмесин,
Мен бир къыргъа узаныр, динълер эдим,
Баракъларман, къушларман чынълар эдим.
РЕСИМЛЕР [pic] [pic]
[pic] [pic]
[pic]
[pic] [pic]
[pic]
[pic] [pic]
[pic]
Самойлович, Ахвердиев и Чобанзаде къадынларынен. Ленинград, 1925 йыл.
Зелиха Чобан-заде (Халилова), аптеси Б. Чобан-заде [pic]
[pic]
Диляра Булгакова (тура), биринджи къадыны Б. Чобан-заде (1917 й.)
Б. Чобан-заденинъ огълы Мустафа Бекирович Чобан-заде [pic]
[pic]
Мустафа Чобан-заде къадыны Фариде
Китаплар
[link] адына абиде
Бекир Чобан – заде адына Къарасувбар шеэринде меркезий сокъакъ адлангън.,12 сентябрь куню 2001 сенеси Бекир Чобан – заде адына абиде ерлештирильди. (скульптор Али Белялов).
[pic]
15 майыс1993 с. Бекир Чобан-заде адына келеджекте оладжакъ абидеге айны вакъытта таш къоюлгъан.
[pic]
[pic]
