Сабақтын тақырыбы: Перпендикуляр түзулер. Перпендикуляр кесінділер
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Қиылысқан түзулер туралы түсінік беру; перпендикуляр және көлбеу теоремасымен танысу,оны дәлелдей білуге үйрету;
Дамытушылығы: Сызбаларын сала білуге, теоремаларды есептер шығару барысында қолдана білуге дағдыландыру;
Тәрбиелілігі: Өз беттерінше есеп шығаруға, ізденуге, шығармашылықпен еңбек етуге баулу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: деңгейлеп саралап оқыту.
Сабақтың көрнекілігі: сызғыш, оқулық, бағалау парағы
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру
Оқушылыларды түгендеп, сабаққа ынтасын аудару.
Оқушылық деңгей.
Үй тапсырмасын тексеру.
Қайталау
Сұрақтар:
Сыбайлас бұрыш дегеніміз не?
Вертикаль бұрыш дегеніміз не?
Параллель екі түзуді үшінші түзу қиғанда қандай бұрыштар пайда болады? және неше бұрыш?
Параллель түзулердің қандай белгілерін білесіңдер?
Параллель түзулердің қасиеттерін атаңдар.?
№114
А Д Бер: ∟АВС
∟САВ =43 º
АД//ВС В С
т/к: ∟ДАС=?
Шешуі: АД//ВС
∟ДАВ=90º
∟ ДАС=90º-43º=47
Жауабы:47º
Жаңа сабақ.
АВ жәнеСД түзулері О нүктесінде қиылысып, бір-бірімен тікбұрыш жасасын.
С онда, ∟ СОВ=90º
∟ АОС=90º
А О В ∟ ДОВ=90º
Д ∟ АОД=90º
Мұндайда бұл екі түзу перпендикуляр болады.
Ендеше, мынадай анықтама аламыз.
Тікбұрыш жасап қиылысқан екі түзу перпендикуляр түзулер деп аталады.
“ ┴ “ таңбасымен белгілейміз және АВ ┴ СД ,,АВ түзуі СД түзуіне перпендикуляр дегенді білдіреді және солай оқимыз.
Теорема 1. Бір түзуге перпендикуляр екі түзу өзара параллель болады.
Егер түзу параллель түзулердің біріне перпендикуляр болса, онда ол екіншісіне де перпендикуляр.
Түзудің әрбір нүктесі арқылы оған бірғана перпендикуляр жүргізуге болады.
Түзуден тысқары жатқан нүкте арқылы осы түзуге бір ғана түзу жүргізуге болады.
А Дәлелдеуі: А € а
АС ┴ а
а АС-перпендикуляр.
СВ С-перпендикуляр табаны.
АВ- а түзуіне перпендикуляр емес
АВ- көлбеу. В- көлбеудің табаны
СВ түзуі АВ көлбеуінің проекциясы.
Тапсырма №1
Таңдау тестісі:
Сыбайлас бұрыштың бірі 70 тең болса, екінші бұрыш неге тең?
А. 70º В. 110 С. 90º Д.120º
∟2 және ∟4 вертикаль бұрыштар.
∟2=45º болса, ∟4 неге тең?
А.45 В.90º С.155º Д.135º
Тапсырма №2
Бер: АВ ┴ CD
Е F ∟BOF =28º
A B ∟EOF=105º
E 105º FD
Шешуі: ∟DOF = 90º- ∟OF=90º-28º = 62º
∟DOE =∟EOF- ∟DOF
∟DOE = 105º-62º = 43º
Жауабы: 62º; 43º.
Сәйкестік тестісі.
а мен в түзулері параллель а) а ¢ в
а менв түзулері перпендикуляр в) а // в
а мен в түзулері қисық с) а ∩ в
Вертикаль бұрыштар тең. а) ∟А +∟В = 180º
Сыбайлас бұрыштардың в) ∟А -∟В = 180º
қосындысы 180º тең.
Тұтас бұрыштар тең. с) ∟А *∟В =180º
Тапсырма №3
Бер: а,в,с
а а ┴ с
в в ┴ с
д/к: а//в
Дәлелденуі: ∟1=90º, ∟2=90º
∟1 мен ∟2 тұстас бұрыштар.
∟1+ ∟2=180º
Түзулердің параллельдік белгісі бойынша а//в
а//в
Сұрақ-жауап тестісі.
Өзара тікбұрыш жасап қиылысатын түзулер қалай аталады?
Перпендикуляр.
Ішкі тұстас бұрыштардың қосыңдысы неге тең?
180
Өзара қиылыспайтын түзулер қалай аталады?
Параллель.
Тікбұрыш жасап қиылысқан түзулердің әр бұрышы неше градуска тең?
90
Сабақты бекіту:
Тікбұрышты аулада 7 алма ағашы өсіп тұр. Үш түзу сызығының көмегімен 7 бөлікке бөлу керек. Әр бөлікте бір алма ағашы қалатын болсын.
Сабақты қорытындылау:
Үйге
Оқушыларды бағалау.
