Әліппе деген алтын жол – апарар сені алысқа
Мақсаты:білімнің бастауы болған «Әліппеден» үйренгендерін тиянақтау, өнерлерін тамашалау; білімдерінің артып, сөз байлығының молайғанын, саналарының өскенін көрсету, отанын, мектебін, ұстаздарын, ата-аналарын құрметтеуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: шарлар, әріптердің макеті, нақыл сөздер, суреттер, гүлдер.
Білімпатшасы мен уәзірлер «Білім» елінтамашалапкеледі.
Уәзір:Қымбаттыпатша!Мұндаүлкенмерекеболғалыжатырғойдеймін. Көпқонақтаротыр.
Патша: «Білімелінде» не болғалыжатыр?
Уәзір:бүгін 1-сынып оқушыларыәнайтып, бибилейді. Әліппеменқоштасутойынтойлайды.
Патша: не дейді?Осыныұйымдастырғанкімекен, дереумағаналыпкеліңдер!
1-жүргізуші:Иә, Білімпатшасы, кешіріңіз. Сізбүгінбіздітоқтатаалмайсыз. Себебі,бүгінбіздіңбалаларымызӘліппедегібарлықәріптердіүйреніп, жазып-оқиалатынжағдайғажетті. Осықуанышымыздыбаршахалықтыңалдындапашетеміз. Одан да ашуыңыздыбасып, 1-сынып оқушыларыныңөнерінтамашалаңыз. Мерекеміздібастауғарұқсатетіңіз
Патша:Рұқсат, рұқсат, меніңжасбүлдіршіндерім! Өнерлеріңдікөрсетулеріңеқарсыемеспін.
2-жүргізуші:
Тыңдаңыздар! Тыңдаңыздар!
Естімегенестіңіздер,
Тыңдамағантыңдаңыздар!
Қазірбізде «Әліппетойы» басталады.
1-жүргізуші:
Нұрлы үміт арқалаған арқаға,
Жан сәулесін тарататын баршаға.
Шын пейіл мен құрметімізді көрсетіп,
Балғындарды шақырайық ортаға.
2-жүргізуші:
Дарынды дарабоз — Ербол пен ҰшқыройлыЕрасыл
Ерке мінезді Аяулым мен ұтқыр да тапқыр Өнер
Жаны жомарт — Мирас пенталабытаудай — Елжан
Байсалды жан Бекайым мен ақкөңілді Айқын
Жаны жайсаң – Жадыра мен сымбатты жан Нұрәли
Ұяң мінезді Арай мен қайсар жанды Жанкелді
(Көңілд імузыкамен залға оқушылар келеді.)
2-жүргізуші:
Армысыздар, құрметтіұстаздар, ата-аналар, оқушылар, қонақтар!
Бала-біздіңболашағымыз. Міне, кешеғанабілімбаспалдағына алғашрет қадам басқан бүлдіршіндеріміз бүгін барлық ғылымның атасы, сауатымызды ашып, алғаш хат танытқан Әліппемен қоштасқалы отыр.
1-жүргізуші:
Қуаныш бүгін, мереке,
Шуағын шашып тұр әлем.
Тойға келген қуанып,
Қонақтар, сізге мың сәлем.
2-жүргізуші:
Шашу, шашу шашайық,
Ақ сандықты ашайық.
Бұл мереке, бұл тойдың
Бастаңғысын жасайық.
(Ата-ана шашу шашады)
1-жүргізуші: Ерте, ерте, ертеде, екі үй болыпты: біреуі көк, біреуі қызыл. Көк үйде дауыссыз дыбыстар, қызыл үйде дауысты дыбыстар тұрыпты. Олардың атасы «Әліппе» деген дана болыпты. Осы екі үйдің қызыл үйшіктегі әріптері дауыс шығарып көңілді тұрыпты да, көк үйде дабырлаған түсініксіз дыбыстар шығыпты.
2-жүргізуші: Бұны көрген Әліппе «Осы екі үйдегі әріптерді араластырсам не болар екен?» деп ойланып, араластырыпты. (Балалар орындарынан тұрып, араласады) Сөйтсе, ғажап бір жайға куә болыпты. Әріптерісөйлей жөнеліпті. Осылайша әріптерден сөз, сөздерден сөйлем пайда болыпты.
Ендігі кезекті осы әріптерге берейік! (Ә, Л, І, П, П, Е. Әріптер сөйлейді)
1-оқушы: Ә
«Ә» әрпі қасиетіне көңіл бөлсең,
Әдепті біздің Әділет және Әрсен
Әрқашан әкелерді құрметтейік,
Ә әрпінің әсерін білгеннен соң.
2-оқушы: Л
Гүлім гүлге қарап күлімдейді,
Көгілдір гүлге қонған аралар гуілдеді.
3-оқушы: І
Інілерді ағалар,
Ісімен бағалар.
Ілер жүлде жарыспа,
Іркілмеген балалар.
4-оқушы: П
Перде менен пернені,
Панар білмей шатасты.
5-оқушы:
Перде терезе жапқыш қой,
Перне неге қатысты.
6-оқушы: Е
«Е» - дегенім ертегі,
Бізге сырын шертеді.
Еңбек, есті ерлікті,
Үлгі қылып ертеді.
Хормен:
Болашаққа жол ашар,
Ол сүйіті – Әліппе! (Әліппе сөзі шығады)
1-жүргізуші: Олай болса, бәріміз сүйікті, аяулы әліппемізді қарсы алайық!
Балалар ду қол шапалақтайды. «Әліппе» әуенінің ырғағымен «Әліппенің» өзі шығады. Қолында «Білім» кілті.
Әліппе:
Армысыңдар, жас достар!
Армысыңдар, ата-ана!
Болашаққа жол бастар
«Әліппең» келді ортаға.
2-жүргізуші: «Әліппе», балалар өзің туралы тақпақ, өлең үйренді, енді соны қонақтармен бірге тыңдаңыз
Өнер:
Келгенде алғаш мектепке,
Білмеуші едік әріп те
Оқимыз қазір ертек те
Үйреткен оны Әліппе
Аяулым:
Ата – апаатын сен,
БізгеүйреттіңӘліппе
Бізге нағыз жақынсың
Сенен білді кәріпті.
Мирас:
Арта бердікітапқа
Бойымдағы құмарым,
Бірге жүрген қасымда,
Әліппе болды сыңарым
Ербол:
Әсем ою өрнекпен
Көмкерілген Әліппем
Сен болмасаңбілімге,
Бастайтын жолды біліппе ем.
Арай:
Енді жаза білеміз,
Әріпті қосып әріпке.
Риза болып саған жүреміз,
Сүйікті біздің Әліппе.
Бегайым:
Әліппе сауатыңмен санамды аштың,
Достарыммен теңдес араластым
Үйреніп, әріптер мен әңгімені
Күн сайын алға қарай қадам бастым.
Ерасыл:
Әліппе жарты жылдайжолдасболдым,
Ана тілгеәкеліпжалғастырдың
Әрәріптіқостырыпсөзінқұрап,
Хат танытып, алғаш сен көзімдіаштың
Ән: «Әліппе» (хормен)
Әліппе: Ал, енді балалар, менің сендерге біраз қояр сұрағымжәне тапсырмам бар. Соған жауап берейікші. Дайынсыңдар ма?
Оқушылар: Дайынбыз
Буын дегеніміз не?
Әріптерден не құраймыз? Сөзден ше?
Дауысты дыбыс дегеніміз не? Дауыссыз дыбыс дегеніміз не?
Мына суретті буынға бөл. Қанша буын бар екен?
Мына өлең шумақты оқып бершы.
Айтқан тілді алыңдар,
Сабаққа зер салыңдар.
Озат, алғыр болыңдар,
Кілең бестік алыңдар.
Бір жылда неше мезіл бар?
Қр –ның рәміздерін ата?
Мектебің кімнің атында?
Кітапханада кім істейді?
Қ. Р. Мемлекеттік тілі?
Бір аптада неше күн бар?
Табиғат нешеге бөлінеді?
Әліппе:
- Рахмет балалар. Міне, көздіашып-жұмғаншаекітоқсан да арттақалды. Осы уақытішіндеменіментеккедосболмағандарыңдыкөрсететінуақыт та келді. Айтпақшы, Алматы қаласындағы мен шыққан «Алматыкітап» баспасынанбіздіңэлектрондыпоштамызғажаңағана хат келіптүскенболатын, солхаттыбіргеоқиық! Ендеше, ата-аналарың мен ұстаздарыңақаншалықтысауаттыболғандарыңдыкөрсететінсәт те келіпжеткенсияқты. Кәне, кімоқыпбередіекен?
Оқушылархаттыоқиды.
Хатта:
Амансыңдарма, балалар!Әліппеменқоштасутойларыңқұттыболсын!
Келешектесендержақсыазаматболып,оқуларыңдыжақсыоқуғатілектеспіз.
Анатілінренжітпеңдер!
Сәлеммен: «Алматыкітап» баспасы.
Әліппе:
-Жасдостар, мен сендерменқимай-қимайқоштасқалытұрмын. Амалқанша, қоштасуға тура келеді, өйткенісендермендостасуға «Анатілі» асығыпкележатыр.
Анатілі:
-Армысыздар, жасдостар! Бүгінгідумандыкештеріңқұттыболсын! Осы қуаныштысәтті мен асығакүткенедім. Егерқатесіз, шапшаңоқиалатынболсаңдар, меніигеру аса қиынемес. Менен көп нәрсе үйренесіңдер.
Анатілінжақсымеңгеруге ант берсіңдерме?
Ант береміз.
Кітапты таза ұстауға?
Ант береміз.
Ішіндегібілімдімаржандайтеруге?
Ант береміз!
Сабақтыжақсыоқуға?
Ант береміз!
Ана тілі:Рахмет, достар! Сендер мені жақсы оқисыңдардеп сенемін.
Әліппе:
Анатілібауырым, мынабалғындардыөзіңе аманат етемін. Бойымдағы 42 әріпті, буындар мен сөздерді, тіптіәңгіме, ертегілердіоқиалатындәрежегежеткіздім. Ендігікезексенікі. Балалардыңсүйіпоқитыноқулығынаайналатыныңасенімдімін.
Айқын:
Әліппемменіңәліппем!
Өмірдікөремтанып мен.
Қайталапайтаммыңрет
Өзіңекөп-көпрахмет.
Әліппе:
1-жүргізуші:«Ана тілі» сені де жақсы оқып меңгереміз деп сенім білдіремін. Ортамыздан орын алыңыз. Балғындардың өнерлеріне куә болыңыз!
Балалардың биін тамашалаңыз.
Би: «Қыздар биі»
Жүргізуші:
– Балалар, сендердің жаңа достарың Ана тілі оқулығы болады. Сондықтанәліппеніқалаймеңгерсеңдер, анатілінсолайоқитынболыңдар. Ал ендіанатілін арнаған қандай өлең шумақтарың бар.
Нүрали:
– Анатілі – ұраным
Анатілі – құралым.
Анатілімболмаса
Мықтыболмастұрағым.
Хормен:
Әліппеменқоштастық,
Ана тілмен достастық
– Анатілі:Балалар, ең алғаш әліппені кім жазды?
Оқушылар:Ахмет Байтұрсынұлы
Анатілі: Ең алғашқы ұстаз кім?
Оқушылар:Ең алғашқы ұстаз Ы. Алтынсарин
– Ана тілі: «Осы бізқандаймыз?»
1. Талабы биік таудаймыз
2. Жанып тұрған шырақпыз
3. Біз шеберміз
4. Мың бұралған бишіміз
5. Өнерліміз, білімдіміз
6. Қазақ тілін көркемдетеміз
7. Бабаларға тағзым етеміз
8. Аналарға бас иетін
9. Елтаңбасыменеңселі
10. Туыментұғырлы
11. Әнұраныменайбатты
Хормен:Біз қазақ елінің болашағымыз
– Би: «Ұлдар биі»
Жүргізуші:Міне, бізбүгін барлық ғылымның атасы, біздіңболашағымыздыңнегізі - Әліппенібітіріпотырмыз.
Ана тілі:Меніңбүлдіршіндерімніңөнерлі де зерекекенібайқалыптұр.
- «Білімеліне» саяхаттарыңқайданбасталды?
- Мектептен.
- Мектепкекелгендесендердікімқарсыалды?
- Ұстаз
Жарайсыңдар!
Жүргізуші:
Ғылым иесі ғалым да, ел қорғаған батыр да, тілінен бал тамғанақын да, егін салған егінші де, мал бағыптерінтөккеншопан да, көккүмбезіненәріөткенғарышкер де, бәрі-бәріұстазданбілім, тәлімалған. Сондықтан да, ұлағаттыұстаздар, сіздергебүкіладамбаласықұрметпен бас иеді.
Жанкелді:
Үйреткені-адалдық,
Ұсынғаны-адамдық.
Тектімінез, даналық,
Бар ұстазғатілейміз
Хормен:Бақыт, табыс, амандық!
Ұстаздарғамыңалғыс!
Хор: «Мұғалім–олбіздің»
Жүргізуші:Балалар, мен сендерге бір жұмбақ жасырамын. Шешуінде сендерге әкелген сыйлығым бар. Бағалар туралы жұмбақ.
Оқымақ ем «бір» алдым,
Кейіп қалды мұғалім.
Әкеп едім «екілік»,
Анам шықты жекіріп.
«Үш» алғанда байқадым,
Әкем басын шайқады.
«Бес!» деп едім бүгін кеп,
Қалды бәрі күлімдеп.
Бұл нелер? (Балардың жауабы: бағалар)
Жүргізуші:Балалар, бізосы уақытқа дейін бағаланбадық бірақжаңажылданкейінсендергебағақойылады. Қайбағажақсыекенінбілуүшін, бағалардысөйлетіпкөрейік.
1-оқушы:1 дегенімжаманбаға, алады оны жаман бала
2-оқушы:2 дегенім – нашарбаға, інішегімнашарлама
3-оқушы:3 дегенім – орта баға, Сапасыоның орта ғана
4-оқушы:4 дегенім – жақсыбаға, алады оны жақсы бала
5-оқушы:5 дегеніңүздікбаға, оқитын бол үздікқана
Жүргізуші:Балалар, еңжаманбағаларқандайекен?
- Ендешебұлбағалардыалмауға тырысайық.
Ән: «Бау бақша белдер» (хормен)
Би: «Испан биі» Аяулымның орындауында
Жүргізуші: - Балалар, біз Әліппеден оқи алатынымызды көрсеттік, ал математикадан санауды, есептеуді, сандарды жаза білуді үйрендік. Осы уақытқа дейін математикадан не үйрендіңдер?
Жадыра:
1 дегенім – білім,
Білім – жарық күнің
2 дегенім – еңбек,
Еңбек бәрін жеңбек.
Айқын:
3 дегенім – үміт,
Үмітсіз жоқ жігіт.
4 дегенім – талап,
Талмайтұғын қанат.
Елжан:
5 дегенім – бірлік,
Бірліксіз жоқ тірлік
6 дегенім – арман,
Атар таңың алдан
Өнер:
7 дегенім – жігер,
Жеңер жолын білер.
8 дегенім – сенім,
Сүйенішің сенсің
Бегайым:
9 дегенім – талғам,
Тура жолға салған.
10 дегенім- Отан
Отанды сүй ботам.
Би: Вальс
Ана тілі:
– Мынадай, білімді, өнерлі, тәрбиелі, тату, ұжымыжарасқан, елін, жерінсүйетін, Тәуелсіздіктуынбиікұстапөсіпкележатқаноқушылар бар мектептіешқандай дау алмайтынынабүгінменіңкөзімәбденжетті. Ендеше, осы білімордасындаұлттықрухты, дарындыбалаларкөбейеберсіндептілеймін.
Жүргізуші:
Ана тілінің сөзіне мен де қосыламын. Бізсендерденүлкенүміткүтеміз. Қымбаттыбалалар! Мектептегіалғашжеткенжетістіктеріңменқұттықтаймын. Әліппесендерге тек әріптеріментаныстырыпқойғанжоқ, сендердібір – біріңмендостыққа, мектепережелерінорындайтынтәртіптіоқушыболуғаүйретті
Қ- Қош бол, құтты Әліппем
О- Оқи, жаза білгенім – сенің арқаң
Ш- Шешеміз бүгін біз қиналмай – ақ есепті
Б- Білімді
О- Ойшыл
Л- Лезде, жылдам
Ә- Әрдайым ұйымшыл
Л-Лайықты азамат болуға
І- ізетті болуға
П- Парасатты болуға
П-Пәндерді терең меңгеретін
Е- Ертеңгі елдің болашағымыз!
Жүргізуші:
Бүгінгі күн әр үйдің той басы деп саналар,
Балалар есмі әулеттерге таралар
Ырым етіп сондықтан ертеңгілік соңында
Ақ тілекпен баршаға тілек айтар қонақтар
Дей, келе директордың оқу ісінің орынбасары Ш.Б Жылқыбаеваға сөз кезегін береміз.
Жүргізуші:Қариялар батасын береді екен,
Бата деген ақ тілеу керек екен
Жақсы дәстүр жақсы сөз игі тілек,
Ұрпақтарға жалғасып келеді екен,- деп бүлдіршіндерге ақ батасын беруге сөз кезегін Патшамызға берейік.
Жүргізуші:
Білімбаспалдағынаөрлегенсапарларыңсәттіболсын! -депосыменертеңгілігіміздіаяқтаймыз, келіптамашалағандарыңызғарахмет!
– Бірге: Сауболыңыздар!
Патша: «Білім елінде» не болғалыжатыр?
Уәзір:бүгін 1-сынып оқушыларыәнайтып, бибилейді. Әліппеменқоштасутойынтойлайды.
Патша: не дейді?Осыныұйымдастырғанкімекен, дереумағаналыпкеліңдер!
Патша:Рұқсат, рұқсат, меніңжасбүлдіршіндерім! Өнерлеріңдікөрсетулеріңеқарсыемеспін.
