Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына, сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Ш.Мұртазаның «Тұтқын бала» әңгімесін оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Ш.Мұртаза «Бала Тұрар»
Сабақтың мақсаты:
а) Шерхан Мұртаза «Қызыл жебе» романындағы «Тұтқын бала» тарауы бойынша бала Тұрардың санасын оятқан түрме сабақтарын жете түсінуі,Тұрар арманы оның орындалған мұраты екенін дәлелдеу;
ә) мәтіннен Тұрардың зеректігін,ойлылығын,ұстамдылығын,сонымен бірге үнемі күдікпен жүретін сақтығын айқындайтын үзінділерді табу,проблемалық сұрақтар арқылы жинақтауды дамыту;
б) романның арқауы-тарихи шындық екнін түсіндіру,кейіпкерлерге жағымды-жағымсыз әсерлері туралы ой айта ,қорыта алу;
Сабақтың түрі: қорыту,жинақтау сабағы
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,үнтаспа, дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, география
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген Ш.Мұртазаның «Тұтқын бала»әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Ш.Мұртазаның «Қызыл жебе» романы бойынша «Тұтқын бала» әңгімесінен үзінді оқыдық, сол үзіндінің «Бала Тұрар» тарауы бойынша бүгін осы романды,яғни өзіміз оқыған әңгіме тарауы бойынша тоқталамыз.Үйден өздерің басқа тарауларға ат қойып,өз шығармашылық белсенділіктеріңді байқадыңдар.Олай болса,бүгінгі «Бала Тұрар» тарауы.
Тақтадағы сұрақтар.
Тұрардың санасын оятқан түрме сабағы.
Әке мен бала арасындағы сүйіспеншілік.
Диірменде туған тышқанның баласы дүбірден қорықпайды.
Әкені алыс сапарға шығарып салу.
Тұрардың Меркедегі өмірі (картадан)
Тақтаға шыққан Тұрар мен Атамырза: екі әрекет,екі мінез.
«Әке көрген оқ жонар».
Тұрардың өсу жолдары.
«Бала Тұрарға» мінездеме
Бала Тұрар –аңғал,қиялшыл,жасқаншақ,сенгіш,әкесін жақсы көреді,өмір әділетсіздігін сезеді,бірақ күресуге дәрмені жоқ..
Өздеріне дәптеріне мінездеме жазғызу.
Приходько мырзаға арыз,оның орындалуы.
Тұрар түрмеге келген күні Рысқұлдың «Түрмеде тұңғыш рет тастай қатып,судай сіңіп,бір рахат ұйқыға кетуі».Рысқұлдың түрменің ұзақ түндерінде баласын ұйқыдан қысып отырып айтқан сырлары зая кетпеуі,Тұрардың 20 жылдан кейін әлдебір жазушымен дос болып,өз әкесі басынан өткен шытырман шындықты оған арман ағысындай етіп айтып берер. Содан барып «Қараш-Қараш» туар.
-Қанаты қатаймаған балапаным,қара дауылға қарсы ұша алармысың сен?
Жүдеме! Жаралының жан серігі-жасымау. Жасыма! Ұқтың ба,Тұрар! деуі.
«Диірменде қорықпайтын тышқан баласымын» деп неліктен Тұрар өзін теңеді. Ондағы айтпақ ойы, оған Иван Владимировичтің берген жауабы. Сен «Қызыл жебесің,бауырым!» деуі нені білдіреді.
Шынымен қазақ дедіңіз бе? Қазақ та мен сияқты өзінің шын атынан айырылып жүрген жоқ па?
Әкені алыс сапарға шығарып салу.
1906 жылы маусым айының тамылжыған таңында Рысқұл камерасының құлпы соңғы рет сылдырлады. Ол соңғы рет айқұш-ұйқұш сом темірлі терезеге қарады. Баласын бауырына қысып жатты. Жалғыз жәдігерін қалталы қасқыр сияқты кеудесіне жасырып,алыс сапарға өзімен бірге ала кетер еді,оған айла жоқ.. Бронников және саяси тұтқындар белгісі.
Арба дөңгелегі қозғала бергенде,Тұрар әкесінен айырылғанын шын сезінуі,үстіне біреу май құйып жібергендей,от қойып жібергендей тұла бойы лап етіп:
-Көке! Деуі.
Тұрардың саусағы ілінген белбеудің шуда жібі сетінеп,бір талшығы баланың уысында қалып,ыдырай беруі.
Тұрардың Меркедегі өмірі. Қырғызбаев болып мектепке баруы.
Аспара,Қызыл жебе, Көке сөздерінің мағынасына тоқтала кету.
Тақтаға шыққан Тұрар мен Атамырза.
Тергеуші Семашко мырзаға Тұрардың ұнауы,Тұрардың Семашко мырзаға әрі тілмаш,әрі писарь болуы.
Жаманшылық күткен балаға жақсылық шіркін бұрқ етті. (мінездеме)
Иван Владимирович хатын оқуы,Рысқұлов атына куәлікті толтыруы,оған ұстазы берген бағасы. Аспара,Қызыл жебесінің ,бауырым! Деуі. Куәлікпен оралуы.
«Әке көрген оқ жонар» демекші.Бала бойындағы жақсы қасиет отбасынан басталады. Кейін ол қасиеттер қоғам қайраткерлігіне дейін өсті. Бала кездегі салт-дәстүр,әдет-ғұрыптың сақталуы,оны құрметтеу.
Тұрардың өсу жолдары
Туған халқының жер бетінен жойылып кетпеуі үшін,бел буып саяси өмірге араласуы.Халқы үшін адал туған ұл бүкіл ғұмырын ұлт қамқоры болуға арнады.
қ [pic] [pic] [pic] [pic] иялшыл аңғал қайраткер
ж [pic] [pic] асқаншақ «Қызыл жебе»
[pic] [pic]
[pic] сенгшіш Азаттық үшін күрескер
[pic] [pic]
[pic] ұстамды әкесін жақсы көреді халық қамқоршысы
Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
Республикамыздың ірі қалаларында Тұрар Рысқұлов атында мектеп,көше, аудан бар.
Алматы қазақ экономикалық университеті Тұрар Рысқұлов атымен аталады.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: «Жақсы бала жеткізеді мұратқа» тақырыбында ой толғау жазу
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Талап Сұлтанбеков «Ғажайып планета»
Сабақтың мақсаты:
а) Талап Сұлтанбеовтың өмірі,әлемге танылған әйгілі шығармасы туралы білім беру,толықтыру;
ә) оқушылардың ой-өрісін,қызығушылығын ояту;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген Ш. Мұртазаның «Бала Тұрар» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Талап Сұлтанбеков 1930 жылы Алматы облысының Ақсу ауданында мұғалімдер отбасында дүниеге келген. Алғашқы шығармаларын спорт тақырыбына арнаған.
Ғылыми қиял (фантастика) жанрына қалам тартып жүрген жазушы шығармаларының тақырыбы сан алуан. Жас өспірімдерге арналған «Көшпелі алтын», «Жүрек тулайды», «Жұлдыз ат», «Лұқпан Хакім», «Тізгін», «Темір еліне саяхат» әңгімелері оқушыны қиялға, арманға жетелейді. Ол өз оқырманын ғылымның табиғи сырына үңілуге, адам миы арқылы оның құдірет күшін танып білуге, тіпті оны тізгіндеп бағындыруға да болатынын айғақтайды.
«Ғажайып планета әңгімесінің мазмұнын түсіндіремін.
Сөздікпен жұмыс: Ғаламшар- күнді айнала қозғалатын аспан денесі.
Анабиоздық ұйқы-айрықша дәрімен немесе өте төмен температурада организмді, адам денесін мұздатып,ұзақ уақытқа ұйықтату.
Биогравитация-биологиялық гравитация заттардың,денелердің өзара магниттік тартылыс күші.
Шығармашылық жұмыс: Өздерің сүйіп оқыған бір фантастикалық шығарманы айтып бер.
Білімді бекіту:
1. «Байқоңыр-12» ғарыш кемесі басқа ғаламшарға қалай тап болды?
2. Экипаж құрамындағы жасанды адамның аты кім?
3. Ғарыш кемесі неліктен басқа ғаламшарға қонуға мәжбүр болды?
4. Электрондық ми ғарыш кемесіне төнген қауіп-қатерді қандай белгімен береді?
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына, сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Талап Сұлтанбековтың « Ғажайып планета» әңгімесін оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Сайын Мұратбеков
« Қылау»
Сабақтың мақсаты:
а) Жазушының өмірінен мәлімет бере отырып,ерлікке,адамгершілікке баулу;
ә) көркем прозаға деген қызығушылыққа,халықтық салт-дәстүрін түсіне білуге тәрбиелеу;
б) оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттыру,өз ойын ашық айтуға,ізденуге тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген Талап Сұлтанбековтың «Ғажайып планета» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1. «Байқоңыр-12» ғарыш кемесі басқа ғаламшарға қалай тап болды?
2. Экипаж құрамындағы жасанды адамның аты кім?
3. Ғарыш кемесі неліктен басқа ғаламшарға қонуға мәжбүр болды?
4. Электрондық ми ғарыш кемесіне төнген қауіп-қатерді қандай белгімен береді?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Сайын Мұратбеков 1936 жылы Алматы облысының Қапал ауданындағы Қоңыр ауданындағы Қоңыр ауылында дүниеге келген.
«Менің қарындасым», «Ауыл оты», «Көкорай», «Жабайы алма», «Жусан иісі», Басында Үшқараның», «Дос іздеп жүрмін», «Кәментоғай» сияқты әңгіме повестер жинақтарының авторы.
«Қылау» әңгімесінде балалардың мінез-құлқы мен іс-әрекеттеріндегі адалдық ,сезімталдық, бауырымдылық,қайырымдылық қасиеттер суреттеледі. Сайын шығармаларының басты тақырыбы-адамгершілік,жан дүниесінің сұлулуғы.
кітаппен жұмыс: Сатайдың балаң мінезін, аңғырттығын,үстірт түсінігін мәтіннен мысал келтіре отырып дәлелдеңдер.
Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.
Таң азанғы әке даусы Сатайдың құлағына неліктен жағымсыз естілді?
Өлім мен өмір туралы Сатайдың ойлануына не түрткі болды?
Сатайдың сезімталдығы мен жайдарлылығы,қайырымдылығы оның қандай әрекеттерінен байқалады?
Орынсыз мақтанды сүймейтіндігіне Сатайдың қай әрекеті дәлел?
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Сайын Мұратбековтың «Қылау» әңгімесін оқып, Сатай мен Рабиғаға мінездеме жазып келеді.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: C. Мұратбеков «Жусан иісі»
Сабақтың мақсаты:
а) өтілген тақырып бойынша білімдерін жинақтап бекіту;
ә) сөйлеу тілін байыту,тіл мәдениетіне көңілдерін аударту,салт-дәстүрін,әдет-ғұрпын құрметтеуге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: білімді жинақтау,қорыту сабағы.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, іздендіру,сайыстыру т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген «Жақсы бала жеткізеді мұратқа» тақырыбында жазған ой тоғауды тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
«Жусан иісі» повесінен үзінді оқып,алған білімімізді жинақтау үшін бүгінгі сабақта «XXI ғасыр көсбашсысы» интеллектуалды ойын ұштастырылып отыр.
Ойын VII кезеңнен тұрады.
I . Бәйге.
Оқушылар екі топқа бөлінеді: «Ғибрат», «Қасиет» тобы. Әр топқа бес сұрақтан қойылады.
1-топқа
1. Әңгімедегі кейіпкерлерді ата. (Аян,Есікбай,Бапай шал, Тұрған, Асылбек шал, әңгімеші бала.)
2.Шығармада баяндалатын оқиға қай жылдары өткен? (1941-1945 жылдар)
3. Аян ертегісі қалай басталады? (Ертеде бір жетім бала болыпты)
4.Аян тайдырып алған тобығын кімге салғызды? (Асылбек шалға)
5. Аянды талай жерге дейін шығарып салған кім? (Есікбай)
2-топқа
1. Аян алғашқы сауатын кімнен ашты? (Иманжановтан)
2. Әжесі қайтқан соң Аян кімнің қолына көшті? (Әжесінің тумасы Бапай шалдың үйіне)
3. Аянның кешкі қорегі не еді? («Тісің бар ғой» деп бір уыс бидай төгеді)
4. Аян алғаш рет қалай тобығын тайдырды? ( Өрістен бұзау айдап келе жатқанда үйретемін деп,өзінің қысқа бұзауына секіріп мінген. Семіз бұзау мөңкіп-мөңкіп жығып кетті.)
5. Ауыл қай жерде орналасқан? (Ешкіөлмес деген кішкене қоңыр таудың етегінде).
II. Көкпар.
Әр топтан бір оқушы шығып билет суырады. Берілген тақырып бойынша мақал-мәтел айтады. Топ мүшелері толықтырады. Қанша мақал-мәтел айтса сонша ұпай жинайды.
III. Тіл өнер.
Әңгімеден бір сөйлем алынады,ішінен бір сөз қалдырып кетеді. Сол сөзді тауып орысша,ағылшынша аудармасын айтады.Толық жауап берсе 30 ұпай.
Әуелде біз-балалар оның ..... айтпайтынын білгеніміз жоқ. (ертегі,сказка)
Менің көкем де,атам да жоқ,сондықтан төбелессем .... ұрсады ғой. (әже,бабушка)
Шіркін,ағама .... жазар едім. (хат,письмо)
Ал, жүріңдер мен кешегіден де ... ертегі айтамын. (қызық,интересный)
Ағамның .... сіңіп қапты. (иісі,запах)
Аян есік жақтағы темір пештің түбіне төселген құрым киіздің үстінде кір-кір жұқа құрақ .... жамылып жатыр екен. (көрпе,одеяло)
Аян арық ..... отқа тығып жіберіп,шала піскен күйелеш масақты лып дегізіп суырып алатын. (қол,рука)
IV . Жанды сөз
С. Мұратбековтің шығармаларына байланыстырып екі топ бір-біріне үйден дайындап келген тест түрінде сұрақтар қояды.
1-топ сұрақтары
1. С.Мұратбеков «Қылау» әңгімесінен . Сатай Рабиғадан қандай кітап алды?
А) қазақ әдебиеті Ә) геометрия В) алгебра Б) « Қан мен тер»
2. Сатай Рабиға кетуге ыңғайланғанда қандай сұрақ қойды?
А) Сен жақсы оқисың ба? Ә) Сен өлімнен қорқасың ба?
Б) Қасқырды көргенде қорықтың ба? В) Сен қай мектепте оқисың?
3. С.Мұратбековтің шығармаларын ата.
А) «Балықшы әні», «Туған жер» Ә) «Қос шалқар», «Оянған өлке»
Б) «Ауыл оты», «Дос іздеп жүрмін» В) «Әпке», «Дермене»
2-топ сұрақтары
1. «Менің басым ауырып тұр» Қай кейіпкердің сөзі?
А) Садақ Ә) Иманжанов Б) Есікбай В) Аян
2. С.Мұратбеков Мәскеудегі М. Горький атындағы институтты қашан бітірді?
А) 1973 Ә) 1971 Б) 1982 В) 1961
3. С.Мұратбековтің алғаш әңгімесі қай жылы жарияланды?
А) 1952 Ә) 1973 Б) 1954 В) 1964
V. Суретте,бейнеле.
Аян бейнесін құрастырамыз. Дәптерімізді алып Аян бейнесін топтастырып жазамыз.
[pic] [pic] [pic] Зеректілігі зейінділігі ұстамдылығы
[pic] [pic] Төзімділігі Аянның бейнесі мінезі
[pic]
сырт пішіні
VI . Шешен сөз.
Әр топтан бір-бір оқушы шығып тақырып суырады. Тақырыпқа байланысты өз ой-пікірін ортаға салады.
Аян мен әңгімені баяндап отырған бала арасындағы шын достық туралы ой өрбіт.
Аян тағдыры сені ойландыра ма?
-
VII. Жорға.
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қойылады.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жинаған ұпайларын есептеп,жеңімпаз қатарды анықтау,белсене қатысқын оқушылырды бағалау.
Үйге тапсырма: Аян ертегісін «Баяғыда бір жетім бала болыпты» деген тақырыпта ертегіні жалғастырыңдар және оған өздеріңше ат қойыңдар.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Әбіш Кекілбай
«Шыңырау»
Сабақтың мақсаты:
а) Жазушының өмірінен мәлімет бере отырып ерлікке, адамгершілікке баулу;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,іздендіру т.б
Сабақтың көрнекілігі: кітаптар, дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген Сайын Мұратбековтың «Қылау» әңгімесінің мазмұнын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1.Таң азанғы әке даусы Сатайдың құлағына неліктен жағымсыз естілді?
2.Өлім мен өмір туралы Сатайдың ойлануына не түрткі болды?
3.Сатайдың сезімталдығы мен жайдарлылығы,қайырымдылығы оның қандай әрекеттерінен байқалады?
4.Орынсыз мақтанды сүймейтіндігіне Сатайдың қай әрекеті дәлел?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
кітаппен жұмыс: .Оқушыларға әңгімені мәнерлеп оқытып, сол бойынша сұрақтар қоямын.
Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
1.XX ғасырдың басында қазақ тұрмысына енген жаңалықтар және ескі мен жаңаның арасындағы үйлесімсіздіктер әңгімеде кімдердің істері мен сөздері арқылы суреттелген?
2. Дайрабай сөзі көптің көңілінен шығып, Айсары әрекетінің келемеж-мазаққа айналуы неліктен?
3. Жазушының қандай әңгімелерін оқығансың?
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Бейімбет Майлиннің «Даудың басы-Дайрабайдың көк сиыры» әңгімесіноқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Шығарма
Сабақтың мақсаты:
а) логикалық ойлау қабілеттерінөмірге деген көз қарасын дамыту. Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;
Сабақтың түрі: қайталау сабағы
Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету.
Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі.
Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі.
Қорытынды бөлім –оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді.
Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін.
Жоспар
I Кіріспе.
II Негізгі бөлім:
а)
ә)
III Қорытынды.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың шығармаларын оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: М. Мағауин «Бір атаның балалары»
Сабақтың мақсаты:
а) оқушылыардың білімдерін қазіргі заман үлгілерінен мысал келтіре отырып жүйеге келтіру,жазушының пікіріне өз ойын еркін айта білуге баулу;
ә) қазақ халқының бойындағы бауырмашыл қасиеттерді бағалай білуге,отансүйгіштікке,бауырмалдыққа,достыққа тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: ізденіс сабағы
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау, пікірсайыс т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,тірек-сызба белгілері. т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
а) Ал, ағайын, тегіс жиналсақ ,сөзіме құлақ сал.-деді басқарма.
Жетісіп отырған ешкім жоқ соғыстан кейін.
Мына балаларды бөлісіп алайық. Жұрт дабырлап кетті.
ә) Балаларды бөлісіп алды. б) Зигфридке жасаған асық жілікті тойы
1. Той бастар 2. Халық әні 3 . Би.
Пікірсайыс
Қазақтың қара көз бөбектерін шет елге беру дұрыс па,дұрыс емес пе?
Қуаныш (жақтаушы)
Қазақтың қара көз балаларын шет елге беру дұрыс. Бізде тастанды балалардың өмірі бұлыңғыр.
Бауыржан (даттаушы)
Қазақтың қара көз балаларын шет елге беру дұрыс емес. Шерхан атамыз айтқандай «Қазақ елінде нан жоқ па?» Шет ел өз ұлындай көрмейді.
Топпен жұмыс: .Мәтінді сатылай кешенді талдау.
[pic] [pic] Әңгіменің басталуы Соғыстан кейінгі ауыл өмірі
Ә [pic] ңгіменің дамуы Балаларды бөліп алуы
Ә [pic] ңгіменің байланысуы Зигфридке той жасауы
Ә [pic] ңгіменің шиеленісуі Қазақ балаларымен Зекеңнің достасуы
Ш [pic] арықтау шегі Ахметтің үстінен арыз түсуі
Ә [pic] ңгіменің шешімі Ахмет ақталды
Қ [pic] орытынды Ахмет Бегімбетов көрші колхозға көшті
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Ахмет пен Зекен бойындағы өнегелі қасиеттерді жинақтап,шағын әңгіме құрастыру
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Д. Исабеков «Ата үміті»
Сабақтың мақсаты:
а) әңгіменің мазмұнымен тереңірек таныстыру, әңгіменің тақырыбы мен жазушының идеялық мұратын мәтінге сүйене отырып ашу;
ә) түрлі тәсілдер арқылы оқушылардың байқағыштық,тапқырлық, сөз астарын түсіну, өз ойын жазбаша да ауызша да жүйелі айту қабілеттерін дамыту;
б) әңгіме идеясы негізінде оқушыларды адамгершілікке, адалдыққа,мейірімділікке тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау, пікірсайыс т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,тірек-сызба белгілері. т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Әңгіменің композициялық құрылымы
(Әңгімені түгел баяндап болғаннан кейін әңгіме желісі бойынша жоспар құрамыз.)
Әңгіме құрылысына талдау
Оқиға өрісі
1.
Әңгіменің басталуы
Тоқсанбай мен Ергешбайдың дерме-не ору үшін жаңа жерге қоныс аударуы немесе көшіп келуі
.2.
Әңгіменің дамуы
Омашпен күтпеген кездесу,Омашпен серіктес болуы
3.
Әңгіменің байланысуы,
өрбуі
Күтпеген жағдай.Омаштың дермене ұрлап әкелуі
4.
Әңгіменің шиеленісуі
Тоқсанбай мен Ергешбайдың Омашпен серіктес болудан бас тартуы,олардың арасындағы кикілжің
5.
Әңгіменің шарықтау шегі
Ауылға оралған Тоқсанбай мен Ергешбай. Ауылды ауызашарға шақырып той жасауы.
6.
Әңгіменің шешімі,қорытынды
«Жарлы болсаң да, арлы бол». Омаштың кезекті ұрлығы немесе Тоқсанбай мен Ергешбайды алдап соғуы. Жалғыз баласын жетілдіру үшін ақ ниет тілеген Тоқсанбай
Образдар жүйесіне талдау
Кейіпкерлерге мінездеме
[pic] [pic] [pic]
[pic] [pic] [pic] [pic]
[pic] [pic] [pic] [pic] [pic]
[pic] [pic] [pic] [pic]
[pic] [pic] [pic] [pic] [pic]
Сұрақтарға жауап беру.
а) Тоқсанбай мен Ергешбайға Омаш неге қосылды, Омаштың қандай қылықтары оларға ұнамады?
б) Тоқсанбай неден секем алды,кім үшін Омашқа кіріптар болды?
в) Бала Омашты неге қабылдамады, Ергешбайдың ол мінезін кім қалай түсінді?
г) Торғай ұясын бұзған,жұмыртқасын жеп, балапанын отқа тастаған Омаштан не күтуге болады?
д) Обал, сауап, адал, арам тәрізді ұғымды кім қалай түсінеді?
Дебат үлгісі бойынша ой-талқы
2 | Критерий: Өзгенің еңбегін пайдалануға болмайды. | Критерий: Ебін тауып тірлік жасау керек. |
3. | Аргументі Еңбекпен тапқан нан тәтті. Ұрлық адамға пайда әкелмейді.
| Аргументі Заманың түлкі болса,тазы боп шал. Адам заманның ағымында.
|
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
Кімнің шығармасымен таныстық? Басты шығармалары. Нені оқыдым,нені білдім? Берген тәрбиесі. Әңгімеден алған әсерім,өз көзқарасым.
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: «Адамгершілікті мен қалай түсінемін?» тақырыбында шағын шығарма жазып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Д.Исабеков «Дермене»
Сабақтың мақсаты:
а) Д.Исабеков өмірімен таныстыру,пәнге деген қызығушылығын артттыру;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: сот сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,сотқа арналған киімдер,сабаққа қатысты жазылған сөздер
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген Ахмет пен Зекен бойындағы өнегелі қасиеттерді жинақтап,шағын әңгіме құрастырып келгенін сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Омаш қылығын жазалау,яғни істеген істері үшін Омашты жазалау.
Сот сабағы
Сонымен ,балалар, естеріңде болсын,істеген бұзықтық үшін адам бірінші ар алдында,екінші сот алдында жауап беру керек.
Шығармада Омашты жазалады ма?
Жоқ,ендеше, оны біз жазалаймыз. Ал шығармада Омашты неге соттамады?
Балалар жауабы: Тоқсанбай оны жауапқа тартқызбады,шағымданбады.
Сонымен ,бүгінгі сабағымыз-сот сабағы.
Хатшы: Тұрыңыздар,сот келеді.
Сот: Отырыңдар. Біз бүгін Қазақстан Республикасының азаматы Омашты қылмыстық кодекстің бабына сәйкес қылмыс жасады деген айыппен осы істі қарауға кірісеміз.
Хатшы: Айыптаушыға сөз береміз.
Айыптаушы: Сіз неге дерменені ұрладыңыз?
Омаш: Жұмыс жоқ. Тұрмысым нашар болды.
Айыптаушы: Сіз сонда өз еңбегімен тапқан дерменешілер жайлы ойлаған жоқсыз ба?
Омаш: Жоқ,менің ол кезде ары қарай өмір сүруім үшін күнделікті жейтін тамағым үшін ақша керек болды.
Айыптаушы. Сонда сіз нағыз өзімшіл болдыңыз ғой.
Ақтаушы: Қарсымын. Жеке басының намысына тиіп отырсыз.
Сот: Қабылдаймын.
Айыптаушы: Онда сұрақты былай қояйын,сіз сонда жеке басыңыздың қамын ойладыңыз ғой.
Омаш: Иә.
Айыптаушы: Менің сұрағым бітті.
Хатшы: Ақтаушы, қояр сұрағыңыз бар ма?
Ақтаушы: Жоқ.
Айыптаушы: Онда куәгерді ортаға шақыруға рұқсат етіңіз.
Сот: Рұқсат.
Ақтаушы: Сіз есекті Омаш ұрлағанын көрдіңіз бе?
Малшы: Жоқ.
Ақтаушы: Онда есекті Омаш ұрлағанын қайдан білесіз?
Малшы: Мен күндіз жұмыс істеймін де, түнде есегімді жайылымға жіберемін,түн ортасында тұрып көріп келетінмін,бірақ сол жолы шықсам есегім жоқ болып шықты.Ұзап кеткен шығар деп бақылып жүрдім.Сонда мен баланың есекпен арбаны жегіп қойып кетіп бара жатқанын көрдім.
Ақтаушы: Сіз сонымен есекті Омаш ұрлағанын сеніммен айта алмайсыз ғой,сіз оны көзбен көрген жоқсыз ғой?
Малшы: Толық сеніммен айта алмаймын.
Ақтаушы: Менің сөзім бітті.
Айыптаушы: Енді ортаға тағы бір куәгерді шақыруға рұқсат етіңіз.
Сот: Рұқсат.
Айыптаушы: Сіз Омашты көрдіңіз бе?
Қырманшы: Иә.
Айыптаушы: Сағат нешеде?
Қырманшы: Білмеймін,есімде жоқ.
Ақтаушы: Қарсымын.Қырманшының дәлелі жеткіліксіз. Оның қылмысын кім дәлелдеп береді?
Сот: Қабылдаймын.
Қырманшы: Тоқсанбай қарт дәлелдеп береді.
Айыптаушы: Онда Тоқсанбай қартты шақыруға рұқсат етіңіз.
Сот:Рұқсат.
Айыптаушы: Сіз Омашты қайдан білесіз?
Тоқсанбай қарт: Біз дермене шабуға келгенде Омаш бізді қорқытып,келісімімсіз-ақ бірге тұрды.
Айыптаушы: Сіз неге немереңізді ондайға жібердіңіз?
Қарт:Өйткені біз Омаштан қорқатынбыз.Ол бізді «Ағашқа байлап қоям,суға батырымын» деп қорқытты.
Ақтаушы: Омаш, сіз қарттың айтқанына келісесіз бе?
Омаш: Иә.
Ақтаушы: Сіз Омаштан қорыққаннан заң орындарына хабарламадыңыз ба?
Қарт:Иә.
Ақтаушы: Менің сұрағым бітті.
Айыптаушы: Сіздер көріп отырғандай,бұл адам-қылмыскер.Қорғансыз қарт пен немересін жәбірледі,қорқытты,бұл да-қылмыс. Біреудің есегін ұрлады. Бұдан кейін бұны қалай қылмыскер демейсің?! Омаш қолымен істегенін мойынымен көтерсін.Егер сіздер Омашты ақтап жіберсеңіздер,ол енді жаман іске жуымаймын деп уәде беріп, ертеңіне оны істерін қайталамайтынына кім кепіл?! Менің ойымша,оңай ақша тауып,жалқаулыққа бой ұрған адам түзелмес. Омаш-ауырдың астымен,жеңілдің үстімен жүріп үйренген адам. Жазасын өтесін.
Ақтаушы: Сіздердің ойларыңызша ,мына отырған адам- қылмыскер. Бірақ біз бұны басқа жағымен қарасақ,бұл-адам,яғни Омаш тағдыр тәлкегіне түскен. Соғыстан кейінгі жағдайды өздеріңіз мен айтпай-ақ білесіздер.Жоқшылықты көрген,тұрмыс жағдайы нашар адам,бұл адамды да түсінуге болады.Өздеріңіз ойлап көріңіздерші,өмірінде бір рет көп ақшаны қолына ұстап көруге,қиыншылық пен жоқшылықтан құтылмақ болады,бірақ Омаш оңайлықпен ақша табам деген қате болғанын біледі. Тағы да айта кететін жайт: ол өз қателігін мойындап отыр,сондықтан да оның жазасын жеңілдетесіздер деп ойлаймын.
Хатшы: Сот ақтық шешім шығару үшін үзіліс жариялаймын .
Сот шешімі: Бүгін біз Қазақстан Республикасы азаматтық заң кодексі бойынша осы республика азаматы Омашты 3 жыл бас бостандығынан айырамыз,еңбекпен түзеу колониясында жазасын өтейді.
Қорытынды: Естеріңде болсын,балалар, біреуге істеген жамандық,Омаш сияқты адамның арамдығы айналып алдына келеді,өйткені «Адам білмегенді Алла біледі» ,сондықтан ар тазалығынан артық бақыт жоқ.
Үйге тапсырма: Омашқа мінездеме жазып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Зигфрид Ахметұлы
Сабақтың мақсаты:
а) шығарма мазмұнын пайдалана отырып,оқушылырдың кейіпкерлерге толық мінездеме беруіне,тағдырына ортақтаса алуына мүмкіндік туғызу;
ә) кейіпкерлер арсындағы ізгілік қарым-қатынасты талдау,оқушыларды адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: іскерлік пен дағдыны қалыптастыру
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түрлі стратегиялар т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
I. Қызығушылықты ояту.
«Авторға сұрақ қою» стратегиясы бойынша сұрақ-жауап жұмыстарын өткізу.
1. Шығарманың аталуында қандай сыр бар?
2. Ахмет тәрізді адамдар қазір кездесе ме?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
II. Мағынаны тану. Шығарманың кейіпкерлерін талдау жұмыстары.
1. «Айдарлар құру» стратегиясы бойынша топтық жұмыстар.
2.Басты кейіпкерлерді анықтау. Зигфрид Воль фганг Вагнерден Зекен Ахметұлы Бегімбетовке дейінгі іс-әрекеттерді саралау (ауызша)
III. Ой-толғаныс. «Ортада қаламсап» стратегиясы бойынша жұмыс.
Жетелейтін сұрақтар.
Осындай жетістіктерге жетуде кімнің ықпалы зор болды?
«Адам баласын бауырым деу-жүрек ісі» деген Абайдың сөзін қалай түсінесіңдер?
«Ахметтің «Сыртқы түр- перде.Ішін айт,пиғылын айт» деуінде қандай сыр бар деп ойлайсыңдар?
Оқушылырдың жұмысын тыңдау,жинақтау,бағалау.
Шығарма түйіні туралы мұғалім қорытындысы.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: «РАФТ стратегиясы» бойынша жұмыс
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: «Манас» жыры
Сабақтың мақсаты:
а) әлем әдебиетінен түсінік беріп,қырғыздың «Манас» жырына тоқталу,жырдың ауыз әдебиетіндегі батырлар жырымен ұқсастығын түсіндіре кету;
ә) «Манас» жырын эпикалық шығарма екендігін дәлелдей отырып,Манас бейнесін ашу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, дидактикалық материалдар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
«Манас» -- қырғыздың ескі мифтерінен,аңыздарынан,ертегілерінен жиналып,бір адам—Манас төңірегіне топталған энциклопедия. Бұл жағынан ол даланың «Иллиядасы» тәрізді.
Ш.Уалиханов
Халық ауыз әдебиеті туралы М.Мағауиннің бағасын оқып беремін.
Қырғыз халқының «Манас» жыры-мазмұн байлығы,көлемі мен көркемдік жыр кестесі жағынан да әлем халықтары әдебиетінің алтын қорынан ойып тұрып орын алатын батырлық эпос. Онда алып батыр Манастың дүниеге келгенінен бастап,бүкіл үрім-бұтағымен жалғасқан батырлық,ерлік дәстүрі қоса жырланады. Эпос аса ауқымды көлем құрайды.Ол-тек қырғыз халқының ғана емес,күллі түркі халықтарының тарихы мен салт дәстүрінен,рухани әлемінен мол мағлұмат беретін энциклопедия тектес мұра. Онда қазақ халқының тарихына қатысты оқиғалар да кеңінен қамтылып отырады,қазақ жырларымен сарындас тұстар да жетерлік.Манасшылар күнді-күнге,айды-айға қосып жырлайтын алып жырдың көркем табиғатына кезінде қазақтың ұлы ғұламалары Ш.Уалиханов,М.Әуезовтер ерекше көңіл аударып,оның алғашқы зерттеушілері болған.
Манастың балалық шағы
Басталуы: а) перзентсіз ата-ана,оның хал-жайы; ә) кейіпкердің төтенше жағдайда ерекше туу тарихы мен жылдам өсуі; б) батырдың ерлікпен үйлену тарихы.
Негізгі оқиға: а) батырдың елін қорғауы мен ерлік жорықтары; ә) елдің талануы; б) шапқыншы жаумен соғыс; в) жауды жеңіп, ата-мекеніне оралуы.
Аяқталуы: а) жеңіс,қуаныш той,тыныш өмір,батырдан ұл тууы; ә) батырдың баласының ерліктері
Манастың дүниеге келуі,оның «Дәу жынды» атануы мен ойын балаларының одан қорқуы туралы сұраймын. Оны ауыз әдебиетіндегі батырлармен салыстыру.
Манастың қырық қырғыз баласымен Алтай тауының бауырына жиналып ойнауы,8 жасар Манас бастаған ойын балаларына 80 қалмақ,оларды бастаған зор қалмақ баласы қырғыз балаларын кемітіп,мазақ қылып,ұрып-соғады.
Манастың алғашқы батырлық ерлігінің суреттелуі. (мәтіннен тауып оқу)
Әкесі Жақыптың Манасқа ұрысуы.
Қария Ақбалтаның Жақыпқа қайырған жауабы және Манастан күткен үміті.
Манастың аты Айманбоз.
Манастың жауға шабуы.
Қанжарқолды өлтіруі.
Әке мен бала арсындағы араздық.
Осы тезистік жоспар бойынша тақырыпты ашамын.
Дәптермен жұмыс:
Теңеу
[pic] Найзағайдай жарқылдап
[pic] батыр Шамдай сәулелі
[pic] Атқан оқтай жылдам
[pic] Бала құстай сүйкімді
[pic] Жай оғындай жалындаған
[pic] [pic] Күмістей айдаһардай
[pic] [pic] Құстай қасқырша
[pic] [pic] [pic] [pic] [pic] [pic] ат Судай дұшпан қабандай
[pic] [pic] Оқша бурадай
Құйындай алпамсадай
Жолбарыстай сабау секілді
Қырғыз батырлары туралы сурет көрсетемін.
Сергіту сәті:
Батырлар туралы мақал-мәтелдер
1. Батыр-батыр емес,батырды бастаған-батыр. 2.Елін сүйген ер болар. 3. Ер жігіт елі үшін туады,елі үшін өледі. 4. Жүкті нар көтерер, қайғыны ер көтерер. 5. Ерлік білекте емес,жүректе. 6. Ел үмітін ер ақтар,Ер атағын ел сақтар.
.
Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
« Манас» жыры қай халықтың шығармасы?
Манас қалай өсті?
Манас батырлығы қалай өрбіді?
Манас қырғыздарды кімдерден қорғады?
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма:
«Манас» жырын оқып,мазмұндап және өздеріне ұнаған бес шумағын жаттап келу
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Шығарма
Сабақтың мақсаты:
а) логикалық ойлау қабілеттерінөмірге деген көз қарасын дамыту. Шығармашылық белсенділіктерін шыңдау;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың ойлау қабілеттерін,ауызша және жазбаша пікір айту дағдыларын қалыптастыру;
Сабақтың түрі: қайталау сабағы
Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету.
Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі.
Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі.
Қорытынды бөлім –оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді.
Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін.
Жоспар
I Кіріспе.
II Негізгі бөлім:
а)
ә)
III Қорытынды.
Білімді бағалау:
Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың шығармаларын оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Джек Лондон «Мексика ұлы»
Сабақтың мақсаты:
а) Әлем әдебиеті туралы түсінік бере отырып, оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру;
ә) оқушылардың сөйлеу тілін жетілдіре отырып,шешендік өнерге баулу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, баяндау т.б
Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, суреттер т.б
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген «Манас» жырын сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1. Манас пен Алпамыстың балалық шақтарында қандай ұқсастықтар бар?
2. манастың адамгершілік, ерлік, батырлық мінездері қандай әрекеттерінен көрінеді?
3. Жырда жау батырлары қалай суреттелген?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Джек Лондон -әлем оқырмандарына кеңінен таныс американ жазушысы. Оның қоғамдағы әлеуметтік теңсіздіктерді, өмірге құштарлықты, ерлік пен адамгершілікті,жануарлар әлемін жыр ететін «Ақ азу», «Өмірге құштарлық», «Солтүстік жорығы», «Әйел ерлігі», Киш туралы аңыз», « Мартин Иден», сияқты біраз шығармалары қазақ тіліне аударылған. Солардың бірі –«Мексика ұлы» атты әңгімесі
«Мексика ұлы» әңгімесінің мазмұнын түсіндіріп беремін
Мексикандық Ривера мен Дэни Уорд екеуі бокстасады..
Венн диаграммасы: Ривера мен Дэниге салыстырмалы мінездеме беріңдер.
[pic] [pic]
[pic] [pic] [pic] [pic]
[pic] [pic]
[pic] [pic]
Білімді бекіту:
Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын.
Шығармадан қандай ой түйуге болады?
Ривераның намысын жанап, қажырын күшейткен қандай күш?
Қазақ әдебиетінде спорт тақырыбына жазылған қандай шығармаларды білесіңдер?
Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма: Джек Лондонның «Мексика ұлы» әңгімесін оқып,мазмұндап келуге беремін.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Тоқсандық қайталау
Сабақтың мақсаты:
а) оқушылардың әдебиет пәнінен алған білімдерін тиянақтау;
ә) тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге тәрбиелеу;
б) оқушылардың білімін бақылау арқылы мәнерлеп оқуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі: қайталау
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау, т.б
Сабақтың көрнекілігі:, сызба-нұсқаулар т.б.
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Балалар, біз әдебиеттің қандай түрлерін өттік.
Қазақ әдебиеті
[pic] [pic] [pic]
Ауыз әдебиеті
Жазба әдебиеті
Әлем әдебиеті
[pic] [pic] [pic]
Батырлар жыры
Қобыланды батыр
Алпамыс батыр
А.Құнанбаев «Әсемпаз болма
әрнеге» М. Жұмабаев
«Қазақ тілі»
С.Торайғыров «Мен қазақ»
М.Мақатаев «Мен таулықпын» т.б
«Манас» жыры
Джек Лондон
«Мексика ұлы»
Шығармашылық тапсырма: Өткен тақырыптардан өздеріңе ұнаған тақырып бойынша ойтолғау жазыңдар. Неге ұнады?
Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын
Ауыз әдебиеті дегеніміз не?
Жазба әдебиетінің ауыз әдебиетінен қандай айырмашылығы ба?
Ауыз әдебиетінің қандай салаларын білесіңдер?
Әлем әдебиеті дегеніміз не?
Білімді бағалау : Оқушылардың жауаптарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма : Ақын-жазушылардың әңгімелерін,романдарын оқып келу.
Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 6
Сабақтың тақырыбы: Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім» өлеңі
Сабақтың мақсаты: а) Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім?» өлеңінің негізгі идеясын таныту;
ә) оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету,сөйлеу мәдениетін,ойлау шеберлігін жетілдіру; б) өршіл де өжет,жігерлі болуды талап ету,үйрету.
Түрі: жаңа оқу материалын меңгерту.
Әдісі: сұрақ-жауап,баяндау,талдау,салыстыру,ойтолғау,топпен жұмыс.
Көрнекілігі: Венн диаграммасы,Мағжан портреті,деңгейлік тапсырмалар жазылған жайма қағаз.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды сабаққа әзірлеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. М.Жұмабаевтың «Қазақ тілі» өлеңін мәнерлеп оқыту.
ІІІ.Жаңа сабақ.
1.Мұғалімнің кіріспе сөзі.Қазақ әдебиетінің ХХ ғасыр басындағы жарқын жұлдыздарының бірі – Мағжан Жұмабаев.Өткен сабақта сендерге Мағжан ақынның өмірі,зорлық-зомбылық дәуірінің құрбаны болған оның тағдыры туралы әңгімелеп берген болатынбын.
Мағжан Жұмабаев кім,қандай ақын?
Осы сұрақтың жауабын,яғни ақынның кім екенін,ақындық қуаты қандай екенін «Мен кім?» деген өлеңінен іздеп көрейік.
2. Өлеңді мәнерлеп оқу.
IV. Бекіту.Өлеңді ауызша талдау (топпен жұмыс)
ІІІ деңгейдің тапсырмасы : «Баяндаушы топ»
Ақын өзін нелерге теңейді?
арыстан
тұлпар
жолбарыс
[pic] [pic] [pic]
[pic]
жалын
бұлт
[pic] [pic]
теңіз
жел
күн
[pic] [pic] [pic] [pic] [pic]
ІІ деңгейдің тапсырмасы : «Суретші топ».
Ақын өзін неге осы нәрселерге теңеді? Ол сөздер қандай қасиеттерді бейнелейтіндігін айтыңдар.
Арыстан: азулы аң,аң патшасы.Жолбарыс: бұл да мықты,күшті аң.Бұлт: түйіліп тұрады,жаңбыр әкеледі.
Жел:күшті,алдындағыны жайпап кетеді.Күн: жер бетіне шуақ әкеледі,нұрын сыйлайды.Теңіз: буырқанады,толқиды,тасады.Жалын:от,өртеп жібереді.Тұлпар: жүйрік ат.
Мұғалім түсінігі.Біз бұл асқақ шумақтардан ақынның өз күшіне,өз талантына,өмір тағдырына кәміл сенетінін байқаймыз.Ақын өзін «арыстанмын,жолбарыспын» дейді.Бұл асып-тасудың,мақтанудың белгісі емес,асылдықтың,өткірліктің белгісі.Өлеңде асқақ арман бар.Ақын ешқайда,ешкімге жалтақтамайды. Болашаққа нық сеніммен қарайды.Ақын жігітке тән өршіл де өжет,жігерлі болуды талап етеді
І деңгейдің тапсырмасы: «Шығармашыл-ізденуші топ»
Ертеңгі болашақтың тұтқасын ұстайтын өршіл азамат қандай болу керек деп ойлайсыңдар?Өжеттікті,жалын атқан жігерді асқақтата жырлағанда Мағжан нені мақсат етті?(ой-толғау)
Жайма қағаздардан сұрақ алу,тапсырмалар орындау.
ІІІ деңгей.Ер жігітке тән қасиеттер ...
ІІ деңгей.Венн диаграммасы бойынша «Мен кім№» өлеңін Сұлтанмахмұттың «Шығамын тірі болсам,адам болып» өлеңімен салыстыру.
І деңгей. «Менің арманым» деген тақырыпқа эссе.
V.Қорытындылау. Міне балалар ,Мағжан осындай ақын екен.Оның жүрегі от,рухы биік.Ақын қиялы бай,түйсік қабілеті мол,ешкімге ұқсамайтын,өзіне ғана тән қолтаңбасы бар ақын.Сондықтан да қазақтың көрнекті жазушысы Сәбит Мұқанов «Абайдан кейін тіл өнегесінде Мағжаннан асқан жан жоқ» деп баға берген.
VI.Үйге тапсырма: өлеңді жаттау.
VII.Бағалау.