Күні: Пәні: Дүниетану
Сабақтың тақырыбы: Құм, саз және тұз
Сабақтың мақсаты:
Білімділік мақсаты: Оқушылардың құм,саз, тұз туралы түсініктерін кеңейту. Олардың қасиеттері жіне пайдаланылатын салалары туралы түсінігін қалыптастыру. Ас тұзының негізгі көздері, көлден тұз өндіру туралы түсінігін толықтыру.
Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың өз бетімен білімін толықтырып, ойлау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелілік мақсаты: Өз ойын айта отырып, өзгені тыңдай білуге, алған білімін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, талдау, көрнекілік.
Сабақтың көрнекілігі: құм, саз,тұз.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
I. Психологиялық дайындық.
Армысың, алтын күн.
Армысың, көк аспан!
Армысың, жан досым!
Жылуыма жылу қос
Міне менің қолым бос!
Сәттілік тілеймін.
II. Тақырыпқа кіріспе.
Қандай құрылыс материалдарын білесің? Олар не үшін пайдаланылады?
Топтарға бөлініп тәжірибе жұмысын жүргіземіз.
1-топ құммен, 2-топ сазбен, 3-топ тұзбен жұмыс істейді.
Балалар олардың қасиеттерін, түр-түсін, қай жерде қолданылатынын анықтайды.
Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қоспасынан тұратын төбеге айналған. Құм суынып жел әсерінен қозғалысқа келген кезде, одан кәдімгі сырнайдан шыққан таза ән ырғағына ұқсас үн естуге болады; егер жел күшейсе, құмнан шыққан реактивті ұшақтың гүрілі сияқты дауысқа ұласады. Бұл табиғат құбылысы көбіне түнде шығыстан салқын жел соққанда естіледі. Жібек жолының бойында орналасқан осы “Әнші құмның” үнін есту үшін жолаушылар әдейі ат басын бұрған. “Әнші құм” табиғат ескерткіші ретінде мемлекет қамқорлығына алынған. Ол Алтынемел мемлекеттік ұлттық саябағы (1996 жылдан) құрамына кіреді.
III. Оқулық бойынша жұмыс (топпен жұмыс істеу жалғасады). Содан соң мәтіндегі өздеріне қатысты бөлімді оқып, білімдерін нақтылайды. Әр топ өз тақырыбы бойынша сұрақтар әзірлеп, оларды өзге топтарға қояды.
1-топ құм туралы, 2-топ саз туралы, 3-топ тұз туралы айтады.
IV. Балалар өз бетінше кесте құрастырады. Қиналса оқулықты пайдалануға болады.
Пайдалы қазбалар
Қасиеттері
Пайдаланылатын жері
Құм
Шыны өндірісіне жарамды құм Мұғалжар, Қалқан және Каратөбе кен орындарында өндіріледі. Құрылыста пайдаланылатын құмның қоры 88 кен орындарында шоғырланған.
Балалар құмды қайда және не үшін қолданады?
Саз
Әдетте ашық түсті (ақшыл, ашық сұр, сұрғылт түсті) болып келеді.
ЬІстыққа төзімді саз Амангелді, Арқалық, Май кен орындарында өндіріледі.
Балалар сазды қайда және не үшін қолданады?
Тұз
Ақтөбе облысы - Шалқарда, Атырау облысы - Дассорда, Индирде, Қызылорда облысы - Аралда, Павлодар облысы т. б.
Ас тұзы не үшін керек? Тұз тұнбасы қалай пайда болады? Адам тұзды қайдан алады?
V. Пікірталас. Сендердің сабақта алған білімдерің өмірде кәдеге жарай ма?
Өзіңді тексер.
VI. Үй жұмысы. «Құм, саз және тұз» мәтінін оқу. Аталған пайдалы қазбалардың айырмашылықтарына талдау жаса.
