Құс – көктем жаршысы
Барлық тыныс тіршіліктің бастауы – көктемнің ерекшелігін байқату, көктемнің алғашқы жаршысы – құстарды қарсы алып, қамқорлық жасау. Халық қазынасы мақал-мәтелді, жұмбақ, болжамдарды пайдалана білуге үйрету.
Сабақтың барысы: « Көктем» вальсі әуенімен оқушылар сыныпқа билеп кіріп, отырады.
1-бала:
Сәуір міне келді жайнап
Көктемнің бұл айы.
Құс біткеннен төгілген ән
Бейне көктем жырлары.
2-бала:
Сағынышпен жеткен
Қуануа бер көктем.
Жайна нұрлы гүлдің
Көктем тірлік айғағы!
Бастаушы: -Сәлеметсіздерме, достар! Сіздерді «Құс - көктем жаршысы » атты тәрбие сағатымызды тамашалауға шақырамыз!Көктем мерекесі «Құс күнімен» құттықтаймыз! Бұл мереке – табиғаттың қысқы ұйқыдан оянуын танытатын көктем хабаршысы. Жер бетінде 8600-ге жуық құстардың түрі бар. Біздің Республикамызда 474 құстың түрі бар.
«Көктем вальсі» әуенімен билеп «Көктем» келеді:
Сәлем достар аманба?
Мынау бейбіт заманда.
«Құс көктем жаршысы»
Ән саламын құс үнімен,
Сәнденемін нұр гүлімен.
Құттықтаймын бәріңді,
Құс мереке күнімен.
«Көктем» әні орындалады.
Көктем:
Ал, құрметті, халайық
Мерекені бастайық.
Жұмбақ шешімін тапсаңдар,
Құстарды қарсы алайық, -деп жұмбақ жасырады.
Жұмбақ:
Түсі қара мақпалдай
Төсі ақ сыр жаққандай,
Ұшса оқтай зулайды
Көктен жұлдыз аққандай.
(Қарлығаш)
Қарлығаш ұшып келіп :
Мен- адамның досымын,
Мекенінде тұрамын.
Шыбын келсе, кәсібім,
Ұстап жеймін қырамын.
Тазалаймын үй ішін,
Шыбын деген кеселден
Ел аузында мақтаулы
Санитармын төселген.
Жұмбақ:
Орманда жоғары
Ағашқа қонады.
Тұмсығын балға ғып
Тоқ-тоқ соғады.
(Тоқылдақ)
-Балалар, мен орман құсымын, өзімнің балға тұмсығыммен ағаш қабығының арасындағы зиянкестерді тауып құртамын.
Орман іші соқылдап
Жаңғырықты түнімен.
Ұрды ағашты тоқылдақ
Тұмсығының түбімен.
Жұмбақ:
Биікке салған ағаш үй
Сол ғой оның мекені.
Жаздай сайран салып-ап,
Қыста алысқа кетеді.
(Қараторғай)
«Аққулар »биі. Қыздар тобы.
Аққу:
Заң жоқ еш уақытта
Біздерді атуға
Түсімде аппақ
Атымда ...
(Хормен Аққу)
Айнұр:
Құс сұлуы аққумен
Табиғат көрік сыйлаған
Мылтығымен кезеп еш мерген
Атуға көзі қимаған.
Саналық көрініс «Жарқанат неге түнде ұшады».
Мұзафар Әлімбай, Ертегі-дастан.
-Балалар, құстар туралы қандай мақал – мәтелдер білесіңдер?
-Бұлбұл үнді, жылан тілді.
-Қыста құсқа жақсылық жасасаң, жазда жақсылығыңды өтеп береді.
-Құстар көп болса, зиянкес жәндіктер аз болады.
Ойын: «Кім көп құс біледі?»
Құстар тойын құттықтап,
Қуанамыз қолдаймыз.
Ұя жасап ұқыптап,
Біз оларды қорғаймыз.
-Ендеше, балалар, еңбек сабағында құстарға ұя жасап, жем салғыш жасап оларды қорғайық. Ал кәнеки, балалар, құстарға байланысты қандай халық болжамдарын білесіңдер?
-Құс жүнін үрпитсе, жаңбыр жауады,, ауа райы өзгереді.
-Сары шымшық ысқырса, шынымен күз болғаны.
-Шымшық ұя салса, қыс қатты болады.
-Қарға қарқылдаса, қар жауады.
Ұлпан:
Оянды бар табиғат ұйқысынан,
Жадырап құтылғандай қыс қамынан
Көктемді шуға бөлеп, әнге ораған
Тыңдаймыз алуан сыр жыл құсынан.
