Быьаарыысурук
Программа начаалынай кылаас уерэхтээьин исхоьоонугар оло5уран туерт сыл уерэтиигэ аттарыллан алын суьуех оскуола5а ананна.
Yрдүк духуобунастаах, эргиччи сайдыылаах, айыысиэрдээх, кэрэмайгылаах, бэйэтигэр эрэмньилээх, Киhилии киhини иитии бу программа сурунсыала- соруга буолар.
Дохсун долгуннаах XXI үйэ5э дойдубут дьыл5ата хайа диэки хайыhара ыччаттан быhаччы тутулуктаныа5а.
Саргы самныбатын, кэскил кэхтибэтин, утум уhуурун туhугар Эhиги, кэлэр келуенэ, туох ыра санааны, соргуну-тускулу тутуhуоххутуй, суолдьут сулус оңостуоххутуй?! Итинник ыйытыктары туруоран, Саха Республикатын Ытык кырдьа5астарын Yрдүкү Сүбэтэ уунэр ыччакка, туhаайан, ситими-утуму ыhыктыбакка, чөлтуругу бө5өргөтөргө айанхаалларбыт, утум олохпут үс сүрүн ыйынньыгын:
«Киhилии киhи»;
«Киhи киhитэ»;
«Киhилээхкиhи», - диэн Айыы киhитин айылгытын, сиэрин-майгытын, ис туругун ирдэбиллэрин суолдьут сулус оңоhун, о5о сааскыттан тутус, дьулус диэнс үбэлиир.
Бастакытынан: «Киhилии киhи» буол диэн ыйынньык тугу этэрий? Киhи диэн – үрдүктэн үрдүк өспөт өйдөбүл, Сир үрдүгэр Аар айыыларынан айыллыбыт Айыы уран о5ото. Ол үөhэттэн бэриллибит үрдүк анналы түhэн биэрбэт курдук Киhи «Киhилии киhи» буолуохтаах, киhилии дьоллоохтук-соргулаахтык олоруохтаах, айар-тутар үлэнэн дьарыктаныахтаах.
«Киhилии киhи буол» диэн ыйынньык тугу ыйарый?
Киhилии сиэрдээх-майгылаах, сайдам-сайа5ас санаалаах, киэң-холку, көнө-көрсүө буол, аналгын булан, ыал буолан, дьиэлэнэн-уоттанан олоххун оңоhун диэн ыйар. Ыччаттарын тэнитэр, өбүгэлэрин, төрөппүттэрин ытыктыыр суураллыбат сокуоннаа5ын этэр.
Иккиhинэн: «Киhилии киhитэ буол»диэ ныйынньык, ол аата:
Дьоңңо-сэргэ5э туhалаах, үтүөнү-үтүмэни оңорорго мэлдьи бэлэм, дойду общество оло5ор быhаччы кыттар киhи буол диэн, кэрэни кэрэхсииргэ, сыаналыырга бэйэ5ин үөрэт, ааккын-суолгун түhэн биэримэ диэн сүбэ-соргу оңорор.
Тулалыыр аар айыл5аны харыстыахтааххын, киниэхэ сүгүрүйэр өйгө-санаа5а иитиллиэхтээххин, алааскын, дойдугун таптыахтааххын, норуоккунан киэн туттуохтаххын, атын омуктары ытыктыахтааххын тоhо5олоон бэлиэтиир.
Yсүhүнэн: «Киhилээх киhи буоларга дьулус!»
Хотугу норуоттар үгүс үйэлэр үрдүк мөңүөннэрин туоратан а5албыт өлбөт-сүппэт муударастара, мэңэ билиилэрэ итини сүбэлиир. «Ойуурдаах куобах охтубат, уулаах балык бараммат». Киhи киhиннэн сылдьар, киhиннэн олорор, тирэх, көмө оңостор. Дьоңңо үтүө сыhыаннаах киhини убаастыыллар, ытыктыыллар, киниэхэ күүс-көмө, эркин да буоларга өрүү бэлэм буолаллар. «Киhилээх киhи» өлөн-охтон биэрбэт.
Бу үөhэ этиллибит туhаайыылар бары уунэр келуенэ5э туhуланар тускулаахтар. Дьиэ кэргэнтэн, о5о саадыттан, оскуолаттан, үлэ коллективыттан, олорор түөлбэттэн общественнай холбоhуктарга тиийэ үтүө Киhини: «Киhилии киhи», «Киhи киhитин», «Киhилээх киhи» иитэргэ өбүгэлэрбит кэрбэң кириэстэрин саната, өйдөтө, такайа, иитэ сылдьар аналлаахпыт.
Киэң киэлилээх Саха сиригэр, араас норуоттардаах хотугу куйаарга барытын биир кэлиминэн хамнатар хайысхалары олоххо кэлимсэтик киллэрии ситиhиллиэхтээх.
Алларааттан чиңтирэх, эрэллээх үктэл баар буолла5ына, амалыйар алгыс арчылаан истэ5инэ, барыта этэңңэ буолуо5а, инникигэ эрэл күүhүрүө5э, ыччат кыната кылбаңныа5а, уйул5ата уhуктуо5а, уйгулаах оло5у түстүө5э.
Орто Дойду уран уйгулаах Оло5ун өспөтөйдөөх Киhи оңорор, кэбирээбэт кэскилин Кини тэнитэр, дьулуhар дьолун Кини томтотор.
Уерэнии сурун сыала: үрдүк духуобунастаах, эргиччи сайдыылаах, айыы сиэрдээх, кэрэ майгылаах, бэйэтигэр эрэмньилээх, Киhилии киhини иитии.
Уерэнии соруктара:
- тереебут дойдуга тапталы ицэрии, кининнэн киэц туттар ейу-санааны уескэтии.
- утуе5э-кэрэ5э, билиигэ – керуугэ тардыьар ба5а санаатын кууьурдуу;
- айыл5а5а харыстабыллаах сыьыаны иитии, эбугэлэрбит утуе угэстэрин тутуьан олоххо сирдэтии.
- бу учугэй куьа5ан, бу сеп-сыыьа диэн ейдебулу ицэрии, бэйэ быьыытын-майгытын сыаналаан керерге эрчийии.
- Дьоңңо-сэргэ5э туhалаах, үтүөнү-үтүмэни оңорорго мэлдьи бэлэм, дойду общество оло5ор быhаччы кыттар киhи буол диэн, кэрэни кэрэхсииргэ, сыаналыырга бэйэ5ин үөрэт, ааккын-суолгун түhэн биэримэ диэн сүбэ-соргу оңорор.
- Дьоңңо үтүө сыhыаннаах, киhини убаастыыр, ытыктыыр, киниэхэ күүс-көмө, эркин да буоларга өрүү бэлэм буолар санааны уэскэтии.
Духуобунас уруоктарын хас биирдии кылааска уруоктаьынан (внеаудиторные часы) бэриллэр эбии уэрэх чааьыттан нэдиэлэ5э биир чааьы ылан аныырга. Быьа холуйан бэриллэр чаастары маннык араарыахха сеп:
8
7
10
8
2 кылаас
1чаас
34 чаас
8
7
11
8
3 кылаас
1чаас
34 чаас
8
7
11
8
4 кылаас
1чаас
34 чаас
8
7
11
8
135ч.
32ч.
28ч.
43ч.
32ч.
Программа разделларакылаастарынансылаайыкэцээн, дирицээниьэр
Мин. Мин уерэнээччибин. Мин киьибин.
Дьиэ кэргэним. Теруччум……
Мин до5отторум.
Тереебут дойдум барахсан.
Сиэр-майгы, дьону кытта утуе сыьыан.
Чел доруобай олох.
Тулалыыр айыл5а уонна мин.
Киhи диэн – үрдүктэн үрдүк өспөт өйдөбүл диэн билиэхтээх, Сир үрдүгэр Аар айыыларынан айыллыбыт Айыы уран о5ото буоларын ылыныахтаах. Ол үөhэттэн бэриллибит үрдүк анналы түhэн биэрбэт курдук Киhи «Киhилиикиhи» буолга, киhилии дьоллоохтук-соргулаахтык олорго, айар-тутар үлэнэн дьарыктанарга иитиллэр.
2
Мин аатым суолтата.
1
3
Мин уерэнээччибин.
1
4
Мин хайдах киьибиний, хайдах киьи буолуохпун ба5арабыный?
1
тесты
II раздел Дьиэкэргэн
5
Мин ийэм,а5ам.
1
фото
Киhилии сиэрдээх-майгылаах, сайдам-сайа5ас санаалаах, киэң-холку, көнө-көрсүө буоларга үөрэнэр. Өбүгэлэрин, төрөппүттэрины тыктыыр суураллыбат сокуоннаа5ын билиэхтээх
6
Эбээлээх,эьэм. Тереппуттэргэ убаастабыл
1
фото
7
Мин биирг этереебуттэрим.
1
фото
8-9
Мин теруччум. (Чугас аймахтарым)
2
III раздел Мин до5отторум
10
До5ор диэн кимий? До5ордуу сыьыан.
1
16.11
фото
До5ору сыаналааһын, харыстааһын. Кининэн киэн туттуу.
11
Бииргэ уерэнэр до5отторум.
1
23.11
12
Бииргэ оонньуур до5отторум.
1
30.11
фото
IV раздел Тереебут дойдуга таптал
13
Биьиги олорор дэриэбинэбит Куерэлээх.
1
7.12
карта
Тулалыыр аар айыл5аны,олорор түөлбэни, кэрэ-бэлиэ миэстэлэри харыстааһын, киниэхэ сүгүрүйэр өйгө-санаа5а иитиллии, алааскын, дойдугун таптааһын, норуоккунан киэн туттуу, атын омуктары ытыктыахтааһын
14-15
Мин олорортуелбэм, уулуссам
2
14.12
21.12
16
Куерэлээх кэрэ-бэлиэ миэстэлэрэ
1
28.12
17-18
Куерэлээх нэьилиэгин киэн туттар дьоно.
2
11.01
18.01
портреты
V раздел Сиэр- майгы, дьонукыттасыьыан
19
Учугэй уонна куЬа5ан ейдебуллэрэ.
1
25.01
карточки
Дьоңңо-сэргэ5э туhалаах, үтүөнү-үтүмэни оңорорго мэлдьи бэлэм, дойду общество оло5ор быhаччы кыттар киhи буолга,кэрэни кэрэхсииргэ, сыаналыырга бэйэ5ин үөрэт, ааккын-суолгун түhэн биэримэ диэн сүбэ-соргу ылыныы.
20-21
Утуе уонна меку быЬыылар.
2
1.02
8.02
22
Бэрээдэктээх киьи буол.
1
15.02
тесты
VI раздел Чел – доруобай олох
23
Уерэнээччи куннээ5и режимэ.
1
22.02
Режим дня
Уерэнээччи куннээ5и режимэ тутуһуу,бэйэни күрүү-харайыы, сөпкө аһааһын доруобай буоларга тиэрдэри өйдөөһүн.
24-25
Бэйэни керуу-харайыы. (Личная гигиена)
2
20.02
7.03
26
Сарсыардааццы зарядка туьата.
1
14.03
27-28
Сепке аьыац, доруобай буолуоц.
2
4.04
11.04
VII раздел Тулалыыр айыл5а уонна мин
29
Дьиэ5э уунэр сибэккилэри керуу
1
18.04
картины
Тулалыыраар айыл5аны харыстыахтааххын, киниэхэ сүгүрүйэр өйгө-санаа5а иитиллиэхтээххин, алааскын, дойдугун таптыахтааххын.
30
Мин тиэргэним уунээйилэрэ.
1
25.04
картины
31
Дьиэ кыылларыгар кыьамньы.
1
2.05
32-34
Айыл5аны кытта алтыьыы. Экскурсия.
3
16.05
23.05
Туттуллубут литература.
ҮҮИҮИ. Культура уонна духовность кафедрата. Төрүт культураҕа ыйынньык. Дьокуускай.2002с
Газета« Кэскил “
3.Журнал «Бастакыүктэл”
4.Журнал “Чуораанчык”
5.В.Н. Данилов. Русско-якутский тематаческий словарь.Якутск.1988г.
6. Н.И. Филиппова. Тыл оһуора. Бичик. Дьокуускай.2002с
7.У.Ф.Кондакова. Тыл оонньуута. Дьокуускай.2002с
8. ССУИҮИ. « Тыл баар-барамматбаай».Якутскай. 1990с
9. Н.Е.Саввинов. Өбүгэлэрбит олохторо-дьаһахтара. . Дьокуускай. 1992с
10. М.В. Васильева. Оонньоо,толкуйдаа, кыай.Бичик. Дьокуускай.2002с
11. Саха Культуратын МНАуо КСҮРНМК.Өбүгэлэрбит оонньуулара.Якутскай. 1990с
СОГЛАСОВАНО СОГЛАСОВАНО Протокол заседания Заместитель директора по УВР
Методического объединения _________________________
Учителей начальных классов _____________________2015
От ________________2015
Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение «Кюереляхская средняя общеобразовательная школа имени Степана ГурьевичаКоврова»
УТВЕРЖДЕНО
решением педагогического совета
от________________2016 года
Председатель___________(Колодезников Г.Г.)
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
Внеурочная деятельность «Уроки духовности» для 2 класса
на 2016 - 2017 учебный год
Ступень начального общего образования,
34 часа, базовый уровень,
Тематическое планирование составила: учитель начальных классов /Жиркова Н.Н./
