Дерснинъ кетишаты.
1.Тешкили къысым
2.Кириш сез
-селям алейкум,балалар!Бугуньки дерсимизни мен масалдан башларым!
(музыка)
Бир заманда бар экен,бир заманда екъ экен.Бир Севги деген къыз яшай экен.Бу дюньяда не тувгъанлары,не достлары бар экен.Бир озю яшай!Бир кунь Севги 100 йыл яшагъан,акъкъылы,чал башлы тылсымджыгъа кельди.
-Ярдым эт манъа,урьметли тылсымджы!Озюме бир дост расткельмеге истейим.Онен шенъ ве муабет омюримни кечерийим.
Тылсымджы ойланып айты:
-Яхшы!Ярынъ танъ агъаргъанда,бу ерге кеч къалмайып кель!
Ярындасына,Севги деген къыз,айтылгъан ерге вакътына кельди.Кельсе,не корьсин?-Огюнде 5 бири-биринден дюльбер ве назик къызлар тура!
«Мына-дей тылсымджы-бегенгенини сайлап ал!1-си Къуванчлыкъ,2-си мераметлик,3-си дюльберлик,4-си гъам-къасевет, 5-си исе достлукъ»
-Олар эпси яхшы ве гузель!-деди Севги.Кимни сайлап алайым?-деп тюшюнди.
-Эбет!Гузеллер!Омюринде сен оларны даа расткелерсин,беким да достлашарсынъ!амма тек бирданеси эр дайым янында оладжакъ!
-Балалар,сизинъ фикириндже,Кимни сайлады севги?(талебелернинъ джеваплары)
Севги Достлукъ деген къызгъа якъынлашып,онъа озь элини узатты!
«Достлукъ» -не де гузель бу сез!Онъы айткъанда,эр биринъиз
Озь достуны ойландынъыз.Достунен эр дайым къуванчлы,енгиль,шенъ!Догърумы?
Демек,Бугуньки мевзумыз бу арифлерде сакълангъан.Келинъиз тапайыкъ ве мевзуны айтайыкъ!
(У С О Т Л Д КЪ-ДОСТЛУКЪ)
3.Анълав устюнде иш
-Достлукъ недир?Достлукъ бу якъын къонушмалар.Бир-бирине ишанч,ярдымбермеге,къасеветли,къуванчлы куньлерде,кейфини больмеге бильген адамларгъа дост дейлер.
-Неге керек достлукъ?
(Бир-биринен лаф этмеге,къонушмагъа,дуйгъуларнен болюшмек ичюн,бир-бирине къол тутмакъ ичюн достлукъ керек.Бу дюньяда ялынъыз олмагъа пек къыйын!)
4.Шиирлер(крт.укр.рус тилинле)
Достлукъ-достлукъ север.
Досьлукъ-эр шейни енер.
Олмамыз мухтадж,
Достлукътыр,достум
Алтын тадж!
Дружба – это дар нам свыше,
Дружба – это свет в окне;
Друг всегда тебя услышит,
Он не бросит и в беде.
Но не каждому дано
Знать, что дружба есть на свете,
Что с друзьями жить легко,
Веселее с ними вместе.
Помирились сонце з хмарою,
І тепер танцюють парою.
Ллється дощ, і сонце світить,
Усміхаються їм діти.
Райдуга місток зробила -
Сонце з Хмарою здружила.
Хай з них приклад беруть діти.
Треба дітям всім дружити.
-Яхшы дост олмакъ ичюн,эр биримизнинъ яхшы мераметли чизгилери олмакъ керек.Келинъиз берильген сезлерден досткъа ляйыкъ олгъан чизгилерини бильдирейик(тахтада ресим ве сезлер)
(алчакъ гонъюлли,мераметли,себатлы,ачыкъ юрекли,акъкъыкъий.пахыллы,ходбинли,ачувлы,первасыз,макътанчакъ,ярдымгъа азыр)
-Насыл чизгилерни къайд этик?неичюн пахыллы, макътанчакъ,хотбинли,первасыз,ачувлы)сезлерни къалдырдынъыз?
Беден тербиеси дакъкъасы(музыка)
1.Насыл гузель алма корьдик
Ерлеримизден берабер турдыкъ.
Къолларымызны котердик,
Оны узьмеге истедик.
Алманы узьмек къыйын олды,
Чюнки ель котерильди.
Биз текран секирдик
Ве оны узип алдыкъ.
2.Топ-топ девелер!
Къара сувдан келелер.
Сыджакъ-сыджакъ пителер,
Ашап-ашап келелер.
Башларында къалпакъ,
Аякълары ялпах.
Инанмасан-
Чыкъ да бакъ!
5.Оюн «Тылсымлы эль»
-Шимди сизни оюнгъа давет этем.Ралелернинъ устюнде эллернинъ изиси бар.Ортада,чапийде озь адыны язынъыз,пармакъларда исе озь яхшы,досткъа аит олгъан чизгилерни язынъыз.
(талебелерден сорав)
-Шимди исе озь достуна багъышланъыз(денъишелер)
-Дост олмагъа,адамларнен къонушмагъа балалыкътан огренмек керек.Достлукъкъа багъышлагъан пек чокъ аталар сезлер бар: «Дост къара куньде билине».Онынъ манасыны анъласанъыз омюринъизде мераметлик,файдалыкъсыз,шефкъатлыкъ чокълушыр!
Келинъиз бу манна акъкъында икяенинъ инсценировканы корийик!
6.Инсценировка
Тильки эви къардан,буздан турушы,
Къоян эви бир терекнинъ къувушы.
Баарь кельди тильки эви мырады,
Шашкъанындан тап башыны тырнады.
Тутып алды къоян эвчигин.
Тильки:
Къоркъакъ къоян,чыкъ эвден,
Энди мен яшаджам бу ерде!
Эгер чыкъмасанъ!
Бир секирип атыларым!
Мемнюннен сени ашарым!
Къоян агълай!Не япаджагъыны бильмей!
Онынъ огюнде къашкъыр кече.
Къоян:
Джаным,къашкъыр,ярдым эт,
Бир тилькичик этти эвим алекет!
Къашкъыр:
Яхшы,къоян!
Эй тильки,Тез чыкъ о къобадан!
Тильки:
Эй,акъмакъ!
Кимге айтасынъ ойле лаф?
Шимди чыкъсам бу ерден!
Сени тишлерим мен бирден!
Къашкъыр къачты,
Къоян тавгъа секирди.
Аюв:
Не агълайсынъ,айтайым санъа?
Кель экимиз барайыкъ къобанъа!
Эй,тильки!
Къоян эви насыл олды сенинъки?
Тильки:
Эй,акъмакъ!
Кимге айтасынъ ойле лаф?
Шимди чыкъсам бу ерден!
Сени тишлерим мен бирден!
Аюв къачты,
Къоян тавгъа секирди.
Бойле этип чокъ вакъытлар яшады!
Бир кирпичик расткельди бу къоянгъа
Кирпи:
Не ичюн сен агълайсынъ?
Къоян:
Джаным,кирпим,ярдым эт,
Бир тилькичик этти эвим алекет!
Кирпи:
Корьсет манъа тилькини,
Шимди барып чангъытайым тюкюны.
Тез,ярамаз мындан чыкъ!
Кескин уджлу инелернен санчарман,
Бу эвчикни парлап,бозып ачарман!
Тилькичикнинъ къоркъудан къан тер тюшти козюне,
Чыкъкъан бою сапланды кирпичикнинъ устюне!
Энди къоян эвчигинде шенъ яшай ,
Джесюр кирпинен достлашай!
Суаллер:
1.Ким къоянгъа акъкъий дост олды?
2.Кирпининъ насыл чизгилери тасвирленей! (джесюрлик,мераметлик)
Башкъа адамларнынъ гъам-къасеветине меракъсыз къалманъыз.Эр кунь тек яхшылыкъ япмагъа тырышынъыз.
7.Аталар сезлернен иш
Достлукъкъа багъышлагъан пек чокъ аталар сезлер бар.Оларнынъ манасыны анъласанъыз омюринъизде мераметлик(добра),файдалыкъсыз(бескорыстие-не ждать взамен что-то),шефкъатлыкъ (отзывчивость-быть готовым помочь)чокълушыр!Келинъиз аталар сезлернен ойнайыкъ!Сакълангъан къысымларны тапайыкъ!
Достсыз адам-къанатсыз къуш.
Дост къара куньде белли олур.
Урбанынъ янысы яхшы,достнынъ эскиси.
Къайда бирлик,анда тирлик
8.Нетидже
Къарт тылсымджы бизге бир сандыкъ къалдырды.О да тылсымлы экен.Онынъ ичинде достлукънынъ эсас сырлары сакълангъан,келинъиз оларны ачайыкъ.
1.Достнынъ джаныны агъыртма(не обижай друга)
2.Бир-бирине ярдым этинъиз(помогайте,поддерживайте друг друга)
3.Озь хаталарыны итираф эт (умей признавать свои ошибки)
4.Достуна дикъкъат ол.(будь внимателен к другу)
5.Достунен разы ол.(умей уступать)
Бизим дерсимиз сонъуна етти.Не акъкъында лакъырды этик?(достлукъ акъкъында)
Бизим сыныфымыз-бу кичик къоранта.Эм де эр даим къорантамызда достлукъ,тынчлыкъ ве муабетлик олсун!
Дикъкъат иле чокъ сагъ олунъыз!
,
Достлукъ -
аджайып сёздир
Эреджеп С.А.
