МАЗМҰНЫ
І. Кіріспе ….................................................................................................3
ІІ. Негізгі бөлім
2. Адам – жеміс-жидектердің патшасы
2. 1 Анар ағашының таралу тарихынан ...............................................5
2. 2 Анар жидегіне сипаттама ..................................................................7
2. 3 Анардың емге дәру қасиеттері ........................................................11
ІІІ. Қорытынды .........................................................................................21
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер...............................................................22
І Кіріспе
[pic]
Салауатты тамақтану – өзімізге деген сенімді күшейтеді. Сіз ажарлы көрінесіз, өзіңізді жақсы сезінесіз. Көбірек қуатқа ие боласыз. Біз күнделікті өмірімізде көкөністер мен жеміс-жидектерді жиі тұтынуымыз қажет. Олар тағамды түрлендіреді. Дәрумендермен ағзаны сақтайтын заттармен қамтамасыз етеді.
Күн сайын жылдың кез келген уақытында ағзамызға көкөністер мен жеміс-жидектер қажет. Олар – денсаулық кепілі. Оларды дұрыс таңдау арқылы ағзамызды тек көмірсумен, маймен, дәрумендермен, минералды заттармен ғана емес, мұнымен қатар аминқышқылдарынан бөлініп шығатын ақуызбен қамтамасыз етеміз. Түрлі көкөніспен тамақтанатын адамдар мүлдем ауырмай, өмір жасы ұзақ болады.
Ересек адам күніне картопты қоспағанда одан бөлек 300-400 грамм жемістер жеуі керек. Көктем мезгілінде ағзамызға жемістер құрамындағы заттектер жетіспейтіндіктен, түрлі инфекциялық ауруға қарсы тұра алмаймыз.
Біз физиолог мамандардың кеңесін үнемі есте ұстағанымыз жөн: таңертеңгі, түскі және кешкі аста міндетті түрде көкөніс болуы тиіс.
Ет секілді пісірілген көкөністер де зиян. Алайда олардың құрамындағы заттектерді сақтап қалғыңыз келсе, аз мөлшердегі суда, қабығымен пісіріңіз. Осылайша құрамындағы дәрумендер мен тұздар сақталады.
Кез келген асқа жеміс немесе олардың шырынын қосу арқылы ағзаға тигізер пайдасын арттырасыз. Көкөністер мен жемістер су мен тұз алмасуды реттеп, қатық, ірімшік, жұмыртқа, балық, ет, жаңғақ, жеміс-жидек сынды азық-түліктермен үйлеседі.
Жеміс шырындарының орны ерекше. Олардың құрамындағы пайдалы заттар ағзаға небары 10-15 минуттың ішінде сіңеді. Оны күнделікті, бірақ 300 грамм ғана тұтынған жөн. Тамақтан 2-3 сағат бұрын ішіңіз. Оларға ешуақытта қант қоспаңыз.
Егер ішектеріңіздің қызметінің бұзылуына байланысты жемісті жей алмайтын болсаңыз, оларды шырынымен алмастырыңыз. Алайда бір стақанда бес түрлі көкөністің шырыны болуы керектігін ұмытпаңыз.
Осындай адам ағзасына пайдасы зор жидек бірі – сәбіз.
Мақсаты: Жеміс-жидектер патшасы саналатын – анар жидегінің сан қырлы сипатын ашып көрсете отырып, оның адам ағзасына тигізетін орасан зор пайдасы мен емдік қасиеттерін айқындау.
Міндеттері:
- Анар ағашының таралу тарихынан деректер жинау;
- Анар жидегіне сипаттама беру;
- Анардың емге дәру қасиеттерін айқындау;
- Оның емдік рецептеріне тоқталу.
ІІ Негізгі бөлім
2 Анар – жеміс-жидектердің патшасы
2.1 Анар ағашының таралу тарыхынан
Күз - бірқатар жемістер пісетін кез. Соның бірі – анар. Анар көпшілік ойлағандай жеміс емес, ол - жидек. Ескіден халық данышпандары анар жемісінің пайдалылығын анықтаған. Әуелгі баста Пәкістан мен Ауған елдерінде өскен жидек бірте-бірте Еуропаға келіп, Италия, Португалия, Исландия елдерінде жаңа сұрыптары пайда болған. Қиыр Шығыс халқы бұл жидекті «Жеміс-жидектердің патшасы» деп атайды. Тіпті, анардың түбі патша тәжіне ұқсағандықтан, солай атап кеткен деген аңыз бар.
[pic]
Анардың атамекені ерте заманғы Парсы елі. Сонау ықылым замандарда-ақ Иран елі өңірінде анар егіле бастаған. Анар егу байырғы замандарда-ақ тым кең таралған. Ол ең әуелі батысқа таралып, Жер орта теңізі өңіріне жеткен; Кейін Орта Азия мен Қытайға таралған. Қытайда анарды ең алғаш жазба естелікке түсірген – Батыс Жин (б.з. 265-317 жылдар) дәуіріндегі Лу Жи және Жаң Хуа. Олар өз еңбектерінде: Хан дәуіріндегі Жаң Чянның батыс өңірге елшілікке барғанда Бұқара, Шаш елдерінен анар ұрығын ала келгенін жазған. Жаң Чян әкелген анар ұрықтары ең алдымен сол тұстағы астана – Чаң-андағы Патшалық орман қорығына және Лишан арасан сарайына егілген. Тарихи әдебиеттерде жазылуына қарағанда, Патшалық орман қорығына сол кезде егілген алуан түрлі гүлдер мен өсімдіктер үш мың түптен асқан, ал Бұқара анары он түп екен. Солардың арасындағы “Бұқара-Шаш анары” Хан У-ди патшаның ерекше сүйіспеншілігіне бөленгендіктен, оны Лишан арасан сарайына апарып егу бұйрығын шығарған. Кейін анар Қытайдың жер-жеріне таралып, жай халық бұқарасының сүйіспеншіліне бөленген. Сонымен анар жөніндегі әр түрлі аңыздар мен салт-ырымдар да ұзақтан жалғасын тауып, көптеген қызықты мәдени құбылыстарды туындатқан.
[pic]
Қытай тарихында анарды мадақтаған қыруар өлең-жыр, ән мен арнаулар бар. IV ғасыр ақыны Панйө жазған (Бұқара-Шаш анарына арнау) қытайлар шығарған тұңғыш “Анар туралы мадақ жыры” болатын. Өлеңнің негізгі мағынасы:
“Анар, анар – мұғжизасы әлемнің,
Миуаң асты бәрінен де дәмдердің.
Жыр мен өлең , мадақ жазды төгілтіп,
Дарыны тау, оқуы көл бектерің.
Алыстан қарап көз тіксең,
Мұхитқа нұр төккендей.
Сұқтанып жақын үңілсең,
Жұлдыздар сәуле сепкендей.
Ұрықтар жеп көз құртты,
Мыңдаған ұя салыпты.
Ішкеннің шөлін басыпты,
Сергітіп ішкіш ғарыпты.”
2. 2 Анар жидегіне сипаттама
Анар (гранат) — анар тұқымдасына жататын көпжылдық жеміс ағашы немесе бұта тәрізді субтропикалық өсімдік. Жерорта теңізі, Орталық Азия, Кавказ, Қырым аймақтарында өсетін ежелгі жеміс. Жеміс ағашының бойы 5-6 метрге дейін барады. Жабайы анар Кавказда, Орта және Кіші Азияда, Ауғанстан мен Үндістанда кездеседі. Кәдімгі анар (Punica granatum) Орталық Азия жемістерінің ішінде көп өсірілетін дақыл. Оңтүстік Қазақстанда анардың қызғылт Гюлоща, Бала-мюрсаль, Қазеке анар, Қызыл анар, т.б. бірнеше сұрпы бар. Анардың сұрыптары қабығының түсіне байланысты анықталады. Қатты қызыл, қызғылт, алқызыл түсіне қарап, оның тәтті иә қышқыл екенін анықтауға болады. Биіктігі 3-5 м, бұтақтары тікенекті, ашық қызыл түсті келеді. Анар жарықты жақсы көреді, құрғақшылыққа төзімді, суыққа төзімсіз. Отырғызылғаннан кейін 3-4 жылда жеміс бере бастайды. Ағаштары жемісті 30-50 жылға дейін береді. 80 жылға дейін, кейде одан да көп өмір сүреді, 3-4 жастан кейін жеміс береді. Жемісін жерге түсірмей тұрып алады. Сəуір айында гүлдеп, күзде жемісін береді.
[link] поштасына не ватсапқа түбіртектің сканерленген түрін салып, қажетті ғылыми жоба тақырыбын жазып жібересіз.
Хабар алынысымен Сіздің поштаңызға қалаған ғылыми жобаңыздың толық нұсқасы салынады.
Сондай-ақ, өзіңізде бар ғылыми жобаның толық нұсқасымен айырбас жасауға болады, сіз онымен сайтымыздың толыға түсуіне көмектесесіз!!!
Ғылыми жобаның толық нұсқасын talshin.ukoz.net сайты
арқылы да ала аласыз!
7
