Эзерлэде hэм уткэрде:
Удик урта гомуми белем мәктәбенең
башлангыч сыйныфлар укытучысы
Масагутова Ралия Раиловна
Дэрес темасы: Габдулла Тукай «Исемдэ калганнар»
Класс: 4
Максатлар:
Г.Тукайнын тормыш юлы hэм ижаты белэн таныштыру;
Г.Тукайнын ижатына мэхэббэт хтслэре тэрбиялу;
Укучыларнын фикерлэу, анализлау хэм гомумилэштеру кунекмэлэрен устеру.
Универсаль уку гамәлләре:
Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:
әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аралашу күнекмәләрен формалаштыру;
әңгәмәдәшнең аралашу холкы белән идарә итү
коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү
Танып белү универсаль уку гамәлләре:
Уку максатын мөстәкыйль билгеләү
тиешле мәгълүматны табу, билгеләү
сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу
аңлап уку, тиешле мәгълүматны сайлап алу, төп мәгълүматны аеру
Регулятив универсаль уку гамәлләре:
Уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү, бурычларны билгели белү;
эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү;
уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;
укудагы уңышларга,уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү.
дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;
Дэрес тибы: эдэби эсэрне ойрэну дэресе.
Жиhазлар hэм материаллар: дэреслек, Г.Тукай китапларына кургэзмэ, дэрес презентациясе, компьютер, проектор, экран, карточкалар.
[link] алып китә. Уральскида жизнэсе Галиэсгэр Госманов гаилэсендэ артык кыерсытмасалар да, Габдулла, барыбер, хезмэтчелэр арасында яши. Шул ук елны мэдрэсэгэ урнаша, тирэнтен эдэбият белэн таныша башлый. Беренче ижат талпынулары да мэдрэсэдэ башлана. Газета-журналларда кон саен диярлек шигырьлэре басылып чыга.
Тукай 1907 нче елнын козендэ Казанга кайта. “Яшен” журналын житэкчелек итэ башлый. Тукай авырый hэм авыруы кочэя. 1913 елнын февралендэ Тукай хастаханэгэ керэ. Лэкин ул манда да тынгылык белми, улэр коннэренэ кадэр газета – журналларга шигырьлэр, мэкалэлэр бастыра.
1913 елнын 15 апрелендэ шагыйрьнен йорэче мэнгегэ тибудэн туктый. Тукайны озату очен менэрлэгэ кешелэр урамнарга чыга. Анын хормэтенэ бэетлэр, жырлар чыгарыла, бик куп шагыйрьлэр ана багышлап шигырьлэр яза.
| м | о | х | э | м | м | э | т | Г | а | р | и | ф |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| б | и | ш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| м | э | м | д | у | д | э |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| у |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| м | у | л | л | а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| о | ч | и | л | е |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| б | а | б | а | й |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| а | Т | л | а | р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| к | у | ш | л | а | в | ы | ч |
|
|
|
|
|
|
|
|
| к |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| с | а | с | н | а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| й |
|
|
|
|
|
|
Сораулар:
Габдулланыӊ атасыныӊ исеме.
Атасы үлгәндә Габдуллага ничә ай булла.
Габдулланыӊ әнисенеӊ исеме.
Габдулланыӊ әнисе кемгә кияүгә чыга.
Габдулланыӊ бабасы яшәгән авыл.
Үги атасы Габдулланы әнисе үлгәч кемгә кайтарып биргән.
Әнисе Габдулланы үз янына алдырырга нәрсәләр җибәргән.
Габдулланыӊ туган авылы.
Габдулланыӊ әнисе кияүгә кайсы авылга чыга.
Мэкальлэр:
Өйнең яме ана белән.
Атасы барның бәхете бар.
Әткәй — шикәр, әнкәй — бал.
Дөньяда иң ачы — ятимлек ачысы.
Теле чибәрнең үзе чибәр.
Ата-анасын хурлаган үзен хурлаган булыр
Анасы үлгәнне еларга өйрәтмә.
Бауның озыны, сүзнең кыскасы яхшы.
Карлыгач
Күптән түгел безнең тәрәзә капкачын
Оя итте минем сөйгән Карлыгачым.
Ул көн буе аузы берлән балчык ташый,
Балчык берлән матур итеп оя ясый.
Күп эшләде иренмичә; бара-бара
Чыгарды ул матур-матур балалар да.
Ачыксалар Карлыгачның балалары,
Чебен-черки тотып кайта аналары.
Карлыгачым ямьсез озын кара төндә
Каты йоклый оясында, алмый тын да.
Бер канатының астына тыга башын,
Уянмый ул,— бөтен кеше тавышлансын.
Күк күкрәсен, ялтыр-йолтыр килсен яшен,
Төн буена нинди каты җил исмәсен,—
Ни булса да, бары да бер аның өчен, —
Уянмый ул, селкетми дә борын очын.
Бала белән күбәләк
Әйт әле, Күбәләк,
Сөйләшик бергәләп:
Бу кадәр куп очып
Армыйсың син ничек?
Ничек соң тормышың?
Ничек көн күрмешең?
Сөйләп бирче тезеп,
Табаламсың ризык?
Мин торам кырларда,
Болында, урманда;
Уйныймын, очамын
Якты көн булганда.
Иркәли һәм сөя
Кояшның яктысы;
Аш буладыр миңа
Чәчәкләр хуш исе.
Тик гомрем бик кыска:
Бары бер көн генә,—
Бул яхшы, рәнҗетмә
Һәм тимә син миңа!
