Аа5ыы уруогун технологическай каартата.
Учуутал: Винокурова Любовь Васильевна
Үөрэтэр куурус: Литература а5ыыта
Кылаас: 3 кылаас УМК «Перспектива» (Л.В.Захарова. 3 кылаас. «Кустук» уерэнэр кинигэ)
Үөрэтэр куурус тиэмэтэ: «Эбии аа5арга айымньылар»
Уруок тиэмэтэ: «Тымныы муоһа»
Сыала: Үөрэтэр: Үөрэнээччигэ номох саха киһитин өйүгэр санаатыгар иҥиэхтээ5ин өйдөтүү, текси кытта улэ5э сатабылларын салгыы үөрэтии. Дор5оонноохтук аа5ар дьо5урдарын сайыннарыы. Боппуруоска эппиэттиир, текстэн наадалаа5ы булар усулуобуйатын тэрийии. Сайыннарар: О5о хорутан толкуйдуур, саба5алыыр, анаарар, дакаастыыр, кэпсиир, тэҥниир дьо5урун салгыы сайыннарыы.
Иитэр: Саха омугун тылынан уус-уран айымньыларыгар интэриэһи үөскэтии, майгытын кэрэхсэнэр хаачыстыбаларын чорботон көрдөрүү.
Соруктара:
- Саха тылын баайын, сатаан саҥара үөрэнэригэр иитии, билэригэр-көрөрүгэр, интэриэһиргииригэр ба5атытыы;
- Уруок сыалын –соругун ылыналларыгар өйөбүл буолуу;
- Тургэнник аа5ар киһи элбэ5и билэрин өйдөбүлүн сайыннарыы;
-Кэтээн көрөр, анаарар, дакаастыыр, кэпсиир, тэҥниир сатабылларын туһанан түмүк оҥороллорун сайыннарыы;
-О5олору кытта алтыһыыга, кэпсэтиигэ, сөптөөх сыанабылы бэриниигэ үөрэтии.
Тустаах үөрэх предметин үөрэтии түмүгэ:
Тус бэйэ5э туһуламмыт дьайыылар:
-Саха тылын үөрэтиигэ тирэхтээх интэриэһи үөскэтии; уруок тиэмэтин, сыалын таһаарыыга, ытык өйдөбүллэри ылынарга, интэриэһи үөскэтии;
- Бэйэтин сатаан хонтуруолланарга, сыаналанарга иитии;
Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:
- Аа5ар дьо5уру сайыннаран өйдөбүллэри ылыныыга уруок сыалын – соругун учууталы кытта тэҥҥэ арыйыы;
- Учууталы кытта тэҥҥэ үөрэх соруктарын чопчулааһын.
- Хонтуруолланыы уонна сааһыланыы.
- Сыаналаныы.
Билэр – көрөр сатабыл:
-Уруок сыалын соругун таба туруорууга о5о хорутан толкуйдуур дьо5урун сайыннарыы;
- Билиитин, көрүүтүн, сатабылын сөпкө то5оостоохтук туһанарын кө5үлээһин;
- Бииргэ дьону кытта алтыһан үлэлиир дьо5урдарын сайыннарыы;
Уруок тиибэ: Сана тиэмэни арыйыы уруога.
Технологията: Проблемалаан үөрэтии, ИКТ. Учуутал туттар ураты ньымалара: Учуутал кэьиитэ, Сорудахтаах аа5ыы, Ойуу тылдьыт, Халандаар, Лоскуй таабырына
Үлэ формата : Уопсай, беле5унэн уонна биирдиилээн үлэ.
Туттуллар матырыйаала:Учууталга: учебник, сахалыы кэрдииьинньик, тылдьыт, «Кэтэьиилээх кэм» сахалыы мультфильм, «Айыл5алыын алтыьыы» электроннай кинигэ
Үөрэнээччилэргэ: Учебник, бөлө5үнэн үлэлииргэ карточкалар, сахалыы тылдьыт, сорудахтаах кэмбиэр.
Уруок технологическай каартата.
Бириэмэтэ (мүн)
Сыала
Үөрэтии сабыдыалын ис хоһооно
Үөрэх дэгиттэр дьайыылара
Учуутал үлэтин хаамыыта
Үөрэнээччи үлэтин хаамыыта
1.Тэрээһин чааһа
2 мүн
-билсиьии. бодоруьуу
- Көхтөөх үлэ5э кө5үлээһин.
Утуе кунунээн о5олоор, мин аатым …
-Уруок устата бу уус уран илиинэн биьиэхэ куус кеме буолуо5а, уруок бутэьигэр улэбитин сыаналанарбытыгар туьалыа5а.
--Ким диринник толкуйдаан элбэ5и билбит, улэлээбит о5олор бу оноьугу маннык саламанан ситэрэн хоторон биэриэхтэрэ.
Түннүкпүтүн түүн кэлэн
түүлүнэн ким киэргэттэй?
Таһырдьаны көрүөхпүтүн күлүктэтэн кэбистэй?
Учугэйиэн! Дьиннээх талан!
Ойуу-дьар5аа туьэрбит,
Онтукайын биьи дьиэбит
Туннугэр ыйаан ааспыт
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы, бол5ойуу
-Бэйэни билиьиннэрии
-хоһоону аа5ыы
Сана кунунэн э5эрдэлэьии
Улэ5э ба5атыйыы
Ыйытыыга эппиэттииллэр, бэйэ толкуйун быьаараллар.
2. Билиини тургутуу
2 мүн
О5олор билиилэрин тургутуу, инники билбиттэрин туһаналларын кэтээн көрүү
-Эьиги туннуккутугэр оьуор ойуу туьээччи дуо? Туохха майгынныыр ойуу тахсааччыный? Бу кэрэ кестууну хаьан керебутуй? То5о? (кыьын)
Ханнык кыьынны ыйдары билэ5итий?
Билигин ханнык ыйый? Кунэ?
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы
-Кэпсэтиһии
- Кэрдииьинньигинэн куну дьылы бэлиэтээьин.
Кэрдииьинньик тыл уескээьинин быьаарыы.
-Кэпсэтиһии
-Быһаарсыы
(Кэрдииьинньик бэлиэтэниитин сатыыр о5ону кемелеьуннэриэххэ сеп)
3. Үөрэххэ кө5үлээһин
5 мүн
О5о үөрэххэ ба5ата уһуктуутугар усулуобуйаны тэрийии. О5о хорутан толкуйдуур, анаарар, дакаастыыр, кэпсиир, тэҥниир дьо5урун салгыы сайыннарыы.
О5олоор, онтон ити кэрэ ойууну уустук ураннык ойуулаан Дьыл о5уьа онорор диэн этиини кытта себулэьэ5ит дуу? Хайдах о5ус буолуо дии саныыгытый?
- эьиги онорон кербут о5ускут хайдах этэй?
О5олоор, биьиги ебугэлэрбит былыр былыргыттан тымныы уьун кыьыны Дьыл о5уьун кытта ситимнээн ейдууллэрэ. Ол иьин куну дьылы бэлиэтиир кэрдииьинньиктэрин о5ус курдук быьыылыылара.
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
-Бодоруһар, алтыһар дьайыы.
-Билиини – көрүүнү ылар дьайыы.
-Кэпсэтиһии
-Биирдиилээн о5о ейугэр о5уьу онорон керер усулуобуйатын тэрийэр.
«Лоскуй таабырына» ньыма ненуе бөлө5үнэн үлэни тэрийии
-О5олор саба5алыыллар
Кэпсэтиһии
Тэннээьин
4. Уруок тиэмэтин таьаарыы уонна сыалын соругу туруоруу
3 мүн
Уруок тиэмэтин соруктарын быһаарыы
Бугун биьиги то5о кыьын, о5ус туьунан кэпсэппит буолуой?
Ол аата бүгүн биһиги «Тымныы муоьа» диэн Суорун Омоллоон кэпсээнин аа5ыахпыт.
(Суорун Омоллоон туьунан кылгастык кэпсээьин)
Оло5ун кэрчик сыллара биьиэххэ тугу этиэхтэрин себуй?
-Ханнык соруктары туруорунабытый? Аа5ыы араас ньымата, тылы кытта улэ, тиэкис сурун санаатын таайыы, текиьи чаастарга араарыы, ааттааьын, …
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
-Бодоруһар, алтыһар дьайыы.
Кэпсэтиһии
Суруйааччы уьун уйэлээх , норуот угэстэрин ыччакка тириэрдэр улэтин сырдатыы.
О5олор эппит тылларыттан соруктары дуоска5а бэлиэтээьин
Уруок тематын быьаарыы.
Учууталы кытта уруок сыалын, соруктарын чопчулааһын.
5.Текиьи учуутал аа5ыыта
3 мун
Айымньыны кытта бастакы билсиьии
- Кинигэбитин 270 стр бэлиэ кеметунэн тэтимнээхтик арыйабыт уонна холкутук олорон эрэн мин аа5ар кэммэр харахпытынан тэннэ аа5абыт, билбэт тылгытын харандааьынан бэлиэтиэххитин сеп
Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
-Билиини – көрүүнү ылар дьайыы.
Учуутал кэпсээни аа5ар
Учуутал аа5арын истии, хара5ынан сирдэтии.
6. Тыл саппааһын байытыы
5 мүн
Саҥа тыллары кытта билсиһии, ойуу кеметунэн быьаарарга холонуу, сөпкө саҥара үөрэнии.
Ойуулааьын диэн туох эрэ кестууну, тас керунун быьааран кэпсээьин буоларын ейдетуу
-кэпсээни иьиттигит, билбэт тыллар бааллар дуу?
-Чэ эрэ, билигин ойуу тылдьыт булуоххайын эрэ тыллары(чэҥ, хайырбыт ойбон, кыаһаан муус, болуо муус)
- ханнык тыл олус элбэхтик иьилиннэй?(Муус)
суруйааччы бу тылы то5о элбэхтик тутунна?
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
-Бодоруһар, алтыһар дьайыы.
-Билиини – көрүүнү ылар дьайыы.
- Бөлө5үнэн үлэни тэрийии
«Ойуу тылдьыт»
Ойуулааьын текст уратытыгар бол5омто уурар
Тылдьыттан булан тыллары быһаарыы, Дьыл о5уьа ойууга сепке сыьыарыы, тыл ситимнэрин хатылаан этии
о5олор санааларын истии.
7. Сорудахтаах а5ыы
9 мүн
Аа5ар дьо5уру салгыы сайыннарыы
Сорудахтаах аа5ыы
Бэриллибит ойууга сеп тубэьэр абзаьы булуу.
- Ботугураан аа5ыы
- Доргуччу тэннэ аа5ыы (белех)
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
Беле5унэн улэни тэрийии (ойуу кеметунэн текст чаастарын быьаарыы)
Кэтээн, көннөрөн биэрии.
Тэтимнээхтик, дор5оонноохтук аа5арга кыһаллыы.
8. Физминутка
1 мүн
Өй үлэтиттэн сынньатыы.
Сынньана таарыйа «Кун уонна дьыл о5уьа» диэн оонньууну оонньуохпут
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
Учуутал көрдөрөр , музыка холбуур
О5олору хай5ааьын
О5олор о5уьу, куну үтүктэн хамсаныылары оҥороллор.
9. Саҥаны билбиттэрин оло5урдуу. (Тиэкиһи кытта үлэ)
8 мүн
Саҥаны билбиттэрин чиҥэтии.
Билигин тугу билбиппитин чинэтэ таарыйа кыратык улэлиэхпит.
- сорудахтара: Эьиэхэ И.М. Сосин «Айыл5алыын алтыьыы» кинигэтигэр дьыл о5уьун туьунан маннык суруйбут. куну булан бэлиэтээьин.
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
-Бодоруһар, алтыһар дьайыы.
- Биирдиилээн үлэни тэрийии
«Учуутал кэьиитэ» «Халандаар»
О5олор хоруйдара, быһаарар түгэни булан аа5ыы.
О5о Дьыл о5уьун кытта бэйэтэ кэтээн керуутун тэннээьин, ырытыы, олохсутуу
10. Билбиттэрин түмүү
3 мүн
- Саха омугун төрүт итэ5элигэр айымньы ненуе интэриэһи үөскэтии, саха киьитин майгытын кэрэхсэнэр хаачыстыбаларын чорботон көрдөрүү. Хонтуруолланыы.
О5олор, Суорун Омоллоон «Тымныы муоьа» айымньытынан Кунчээн биэрии улэьиттэрэ о5олорго анаан мультфильм онорбуттар. Суруйааччы тылын уонна мульфильм санатын тэннээн керуе5ун
О5олоор, ким оьуор дьар5аа ойуулуурун биллибит дуо?
Хантан биллибит?
Эьиги саба5алаан кербуккут дакаастанна дуо?
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
-Бодоруһар, алтыһар дьайыы.
Айымньы уонна мультфильм тылын- еьун тэннээн, истэн, керен олороллоругар сорудахтыыр
Тиэкиьи мультфильм тылын еьун, кестуутун кытта тэннээьин
Бэйэ бэлиэтээьиннэрин кэпсээьин
11. Дьиэ5э сорудах
1 мун
Ылбыт билиилэрин олохсутуу, туьаныы, туттуу
Халандааргытынан сирдэтэн Дьыл о5уьа муоьа, баьа, кехсе сууллар куннэригэр айыл5а уларыйыытын кэтээн керуу, Дьыл о5уьун кытта ситимнээьин
Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар дьаһанар дьайыы.
Бэлиэтэммит чыыьылаларга кыраадыьы суруйуу, куну-дьылы кэтээьин
12.Түмүк
3 мүн
Сыаналаныы
-Бүгүнну уруоктан тугу себулээтигит? Сананы биллигит
- Туруоруммут соруктарбыт теье туоллулар? Онно эн тус бэйэн хайдах улэлээтин?
-Тус суолталаах дьайыы
-Бэйэни салайынар, дьаһанар дьайыы.
Кэпсэтиһии.
О5олор улэлэрин сыаналааьын (салама тунэтии),
Бэйэ туругун рефлексияланыы.
