Рабочая программа по татарскому языку для 2 классов

Татар телендә сөйләшүче балаларга татар телен

укыту буенча эш программасы.

2 нче а сыйныфы.

Аңлатма язуы.

Татар теле.

Атналык сәгатьләр саны – 3

Еллык сәгатьләр саны -102

Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә:

- Россия Федерациясенең “Мәгариф турында” законы (Федеральный закон “ Об образовании в Российской Федерации”, приказ №273/ФЗ от 29.12.12 г.);

- Татарстан Республикасының “Мәгариф турында” законы.22.06.2013 №68 – РТ;

- Татарстан Республикасының “Дәүләт телләре һәм Татарстан республикасында башка телләр” турындагы законы; ( 8.07.1992 N 1560-XII(ред.3.03.2012));

- Гомуми башлангыч белем бирүнең яңа дәүләт федераль стандарты (Федеральный государственный образовательный стандарт начального общего образования, приказ МО и Н РФ №373 от 06.10.2009г.);

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының (Белем бирүнең вакытлы дәүләт стандартларын раслау турында боерыгы – 4.03.09 ел №499/09);

- ”Татар теле һәм әдәбиятыннан гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”, 2008 ел;

- Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар: 1-11 нче сыйныфлар.-Казан: Татар китап нәшрияты, 2014;

- 11 нче мәктәпнең гомуми башлангыч белем бирүнең төп программасы (ООП НОО МБОУ “СОШ №11” на 2011-2015 уч.год, приказ №153/1 от 01.09.11г.);

- 11 нче мәктәпнең 2016 – 2017 уку елына укыту планы;

- “Укыту фәне, электив курслар, түгәрәкләрнең эш программасы тәртибе һәм структурасы” турында локаль акт (локальный акт «О структуре, порядке разработки и утверждения рабочих программ учебных предметов, элективных курсов, кружков», приказ №164 от 01.09.11г.);

- 11 нче мәктәпнең 2016 – 2017 уку елына еллык календарь укыту графигы;

- 11 нче мәктәпнең 2016-2017 уку елына дәресләр расписаниесе;

- “Дәреслекләрнең федераль исемлеген раслау турында”(Приказ МО и Н РФ «Об утверждении федерального перечня учебников, рекомендуемых к использованию при реализации имеющих государственную аккредитацию образовательных программ начального общего, основного общего, среднего общего образования» № 253 от 31 марта 2014 г.);

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының “Татарстан Республикасының гомуми белем бирү оешмаларында татар телен дәүләт теле буларак укыту турында методик хаты ( 13.08.12 ел №1291520/1).

- Дәреслек .Татар теле:рус телендә башл. гомуми белем бирү мәкт. 2 нче с-фы өчен д-лек (татар балалары өчен) / Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова, А.К.Җәләлиева.- Казан: Татар.кит. нәшр., 2012.

Татар теленнән эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

Бүгенге көндә белем бирүнең стратегик бурычы – аның эчтәлеген, укыту алымнарын яңарту һәм шуның нигезендә нәтиҗәләрнең яңа сыйфатына ирешү. Рус мәктәбенең башлангыч сыйныфларында укучы татар балалары өчен төзелгән грамотага өйрәтү программасы Федераль дәүләт белем стандартларының төп положениеләренә, гомуми башлангыч белем бирү программасын үзләштерү буенча план-лаштырыла торган нәтиҗәләргә, рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк програм-маларга, үстерелешле укыту принциплары белән традицион ныклы белем үзләштерү принципларына нигезләнеп эшләнгән. Ул, татар теле программасының төп өлеше буларак, алга таба белем алуга нигез булып тора. Башлангыч мәктәп каршында торган максат һәм бурычларны тормышка ашыруда туган телне өйрәнүнең әһәмияте зур. Татар теле дәресләре белем бирүгә, җәмгыятькә һәм мәдәнияткә уңай мөнәсәбәтле максатны тормышка ашыра.

Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына татар теле укыту үз алдына түбәндәге максат һәм бурычларны куя:

1. Укучыларда ана телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш, эзләнүгә теләк уяту, үз милләтеңә, телеңә мәхәббәт тәрбияләү кебек уңай сыйфатлар булдыру.

2. Балаларда татар теленең барлык бүлекләре буенча мәгълүматлылык (компетенция) булдыру.

3. Укучыларда аралашу өлкәсенә караган мәглүматлылык булдыру.сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча әйткәнне аңларга, аңлаганны тыңлаучыга җиткерергә, дөрес һәм матур итеп укырга, укыганның эчтәлеген сөйләргә, аерым темалар буенча әңгәмәләр кора белергә, аралашканда тел чараларыннан урынлы файдаланырга өйрәтү.

4. Телдән һәм язма сөйләм осталыгы һәм күнекмәләре булдыру.

5. Укучыларда татар мәдәниятенә караган мәгълүматлылыкны үстерү.

2 нче сыйныф өчен максат һәм бурычлар:

- татар алфавитын яттан белү; сүзләрне һәм фамилияләрне алфавит тәртибендә язу;

- сузык авазларны калын һәм нечкә ,тартык аваларны яңгырау һәм саңгырау тартыкларга аера белү; ъ, я, ю, е хәрефләре булган сүзләрне дөрес уку һәм язу; татар телендәге сүзләрнең сингармонизм законына буйсынуын яки буйсынмавын аңлау;

- бирелгән иҗекләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзү; татар теленең үзенчәлекле авазларын язуда хәрефләр белән күрсәтә белү;

- сүзләрне иҗеккә дөрес итеп бүлү; татар сүзләренә басым кую; рус сүзләре белән чагыштырып аңлата белү. Җөмләләрдән исем,сыйфат, фигыльләрне табу. Исемнәрнең берлек һәм күплек сан формаларын аеру, фигыльнең юклык заман кушымчаларын билгеләү;

- җөмләнең баш кисәкләрен билгеләү, аларның урнашу тәртибен аңлату, татар җөмләсе белән рус җөмләсе арасындагы аерманы күрсәтә белү;

- дәреслектә бирелгән текстлардан дөрес, сәнгатьле укырга; текстлар буенча укытучы биргән сорауларга җавап бирергә;

- өйрәнелә торган сүз төркемнәре кергән мәкаль-әйтемнәрне, табышмакларны ятлау һәм аларны язу.

Универсаль уку гамәлләре формалаштыру

Шәхси нәтиҗәләр

Шәхси универсал ь уку гамәлләре:

“гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек” , “ башкаларга карата түземлелек” төшнчәләрен кабул итү, аларның кадерен белү;

гаиләгә, туганнарга карата хөрмәт, әти-әнине ярату;

укуга карата кызыксыну хисе, укучы ролен үзләштерү;

тел материалын уку материалы белән бәйләп, татар теленең матурлыгына һәм байлыгына хөрмәт тәрбияләү;

тел аша әйләнә- тирә тормышка игътибар, дөрес мөнәсәбәт булдыру;

укучыларның фикерләү сәләтен үстерү;

укучыларның үзләренә һәм башкаларга бәя бирүенә, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү.

Предметара нәтиҗәләр.

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

уку хезмәтен планлаштырырга өйрәтү;

үзенә максат куярга өйрәтү;

эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү;

укудагы уңышлылыгын һәм уңышсызлылыгын күрә белү;

укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;

уку хезмәтенә бәя бирә белү;

уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;

укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;

дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли белү, алар белән дөрес эш итә белү;

дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү.

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

дәреслек белән эш итә белү;

хәрефләрне танып, текстны(хикәя,шигырь,әкиятне) сәнгатьле итеп уку;

текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсенә төшенү;

текстны сәнгатьле итеп укыгач, сорауларга җавап бирү;

укытучының авыр булмаган сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;

предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү;

төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

тиешле мәгълүматны табу өчен энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану;

татар һәм рус телләренең уртак һәм аермалы якларын күрә белү; сөйләм барышында ике тел чараларын бутамау.

Коммуникатив универсал ь уку гамәлләре:

дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша алу;

укытучының, сыйныфташларның сорауларына җавап бирә белү;

сөйләм этикеты нормаларын үтәү; исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү;

башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү;

үз фикерен формалаштырырга, бердәм эшчәнлек барышында башкаларның фикерләренә нигезләнеп дәлилли һәм төзәтергә;

парларда һәм төркемнәрдә эшли белү.

Уку предметының укыту планында тоткан урыны:

11 нче урта гомуми белем бирү мәктәбенең укыту планы буенча 2 нче сыйныфта татар теле дәресе атнага 3, елына 102 сәгать исәбеннән каралган.

Предмет нәтиҗәләрен контрольгә алу телдән сорау, мөстәкыйль эшләр, диктант , контроль диктант, изложение, сочинение, сүзлек диктанты, контроль күчереп язу формасында бара.

Эш программасы укыту планы буенча атнага 3 сәгать исәбеннән төзелә, елына 102 сәгать бирелә. 2 нче сыйныфта грамматик материал 1 нче сыйныфта өйрәнелгән темаларны (дөрес язу һәм сөйләү күнекмәләре; сүзләрне иҗекләргә бүлү, юлдан-юлга күчерү; яңгырау һәм саңгырау тартыклар; сүз басымы; исем, фигыль, сыйфат сүз төркемнәре белән таныштыру; җөмлә турында гомуми мәгълүмат; тыныш билгеләре белән таныштыру) кабатлауга корылган, ләкин тулыландырылган, кызыклы материаллар белән баетылган. Сузык һәм тартык авазлар; сингармонизм законы; иҗек калыплары, исем, фигыль, сыйфат сүз төркемнәре; җөмләнең баш кисәкләре, аларны рус теле белән чагыштыру; бирелгән сүзләр һәм сүзтезмәләр белән җөмләләр төзү яңа тема буларак кертелгән.

Автор программасы белән эш программасы арасындагы үзгәрешләр: эш программмасында, барлык өйрәнелә торган темалар сакла-нып, сәгатьләр санына корректировка кертелде. Укучылар тарафыннан җиңелрәк үзләштерелгән темаларга бирелгән сәгатьләр авыррак үз-ләштерелә торган темалар хисабына кыскартылды. ”1 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау” бүлеге 1 сәгатькә, ”Ел буена үткәннәрне гомуми-ләштереп кабатлау” 1 сәгатькә киметелеп, “Морфология” бүлегенә 1 сәгать, ”Синтаксис”ка 1сәгать өстәлеп бирелде. Түбәндәге кыскарту-лар кертелде: БСҮ- бәйләнешле сөйләм үстерү, к.д.- контроль диктант, с.д- сүзлек диктанты, соч.-сочинение, излож.- изложение, контр.күч.- контроль күчерү. Татар теле һәм әдәби уку буенча эш программасында тематик план аерым төзелде.

Эш программасының эчтәлеге буенча тематик бүленеш

буенча

сәг. саны

Темага караган төп төшенчәләр, предмет нәтиҗәләре

1

1 нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау

6

5

Сүзләрне иҗекләргә бүлү һәм юлдан-юлга күчерү. Аерым сүзләр һәм сүзтезмәләрне, җөмлә-ләрне дөрес итеп уку һәм язу.Бирелгән иҗекләрдән сүзләр, сүзтезмәләр, җөмләләр төзеп әйтү һәм язу. Кем? Нәрсә? Нинди? Кайсы? Нишли? сорауларына җавап бирә торган сүзләр. Баш хәрефләр белән языла торган сүзләрне кабатлау. Дәрестә өйрәнелә торган язучыларның исем - фамилияләрен дөрес язу.

Укучы белергә, куллана белергә тиеш:

-аерым сүзләр һәм сүзтезмәләрне, җөмләләрне дөрес итеп уку һәм язу; бирелгән иҗекләрдән сүзләр,сүзтезмәләр төзеп әйтү;

-тәкъдим ителгән җөмләләрне дөрес итеп күчереп язу;

-сүзләрне юлдан-юлга күчерү;

-кем? нәрсә? нинди? кайсы? Сорауларына җавап бирә торган сүзләрне табу, алар белән җөм-ләләр төзү;

-баш хәреф белән языла торган сүзләрне кабатлау.

Өйрәнергә мөмкин:

-бирелгән иҗекләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзү; баш хәреф белән языла торган сүзләрне дөрес язу; сорау сүзләрне дөрес итеп куллану.

2

Авазлар һәм хәрефләр

35

35

Алфавит. Сузык авазлар. Калын һәм нечкә сузыклар. Сингармонизм законы. Татар теленең үзенчәлекле сузыклары [ ә] ,[ө] , [ү] һәм аларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышы. [а], [э], [о], [ы] сузыкларын белдерә торган хәрефләр;. я, ю, е хәрефләре; Тартык авазлар Яңгырау һәм саңгырау тартык авазлар. Татар теленең үзенчәлекле тартыклары . [w], [гъ], [къ], [х], [ч] тартыклары, [җ], [ң], [һ] тартыклары булган сүзләр; Ц , щ хәрефләре булган , ъ һәм ь хәрефләре кергән сүзләр;

Укучы белергә, куллана белергә тиеш:

-татар теленең алфавитын; сузык авазларны, тартык авазларны,аларны дөрес әйтү [а], [э], [о], [ы] сузыкларын белдерә торган хәрефләр; я,ю, е хәрефләре, бу хәрефләр кергән сүзләрне дөрес уку; . [w], [гъ], [къ], [х], [ч] тартыкларын дөрес әйтү, [җ], [ң], [һ] тартыклары булган сүзләрне дөрес уку һәм язу; ц,щ хәрефләре булган һәм ъ,ь хәрефләре кергән сүзләрне дөрес уку һәм язу.

Өйрәнергә мөмкин:

-сыйныфташларның фамилияләрен алфавит тәртибендә язу,татар теленең үзенчәлекле сузыклары һәм аларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышы;[а], [э], [о], [ы] авазларын белдерүче хәрефләрнең дөрес язылышы; тартыкларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышы; аңлатмалы һәм сүзлек диктантлары язу.

3

Сүз

5

5

Сүзләрне иҗекләргә бүлү. Татар теленең иҗек калыплары белән таныштыру. Татар телендә сүз басым; рус телендәге сүз басымының урыны.

Укучы белергә,куллана белергә тиеш:

-сүзләрне иҗекләргә бүлә; иҗек калыплары барлыгын белү; татар телендә сүз басымы турында мәгълүматлы булу.

Өйрәнергә мөмкин:

-иҗеккә дөрес итеп бүлә; татар сүзләренә басым куярга.

4

Морфология

19

20

Исем, аның мәгънәсе, сораулары , исемнәрнең берлек һәм күплек сан формалары. Фигыль, аның мәгънәсе, сораулары., заман формалары . Сыйфат, аның мәгънәсе, сораулары, сыйфатларның сыйфатланмышы.

Укучы белергә, куллана белергә тиеш:

-исем,аның мәгънәсе, сораулары, берлек һәм күплек сан формаларын дөрес итеп куллану, күплек сан кушымчаларының дөрес язылышы, аларны рус теле белән чагыштыру; фигыль,аның мәгънәсе, сораулары, заман формалары барлыгын, рус теле белән чагыштыра белү; Сыйфат, аның мәгънәсе, сораулары, сыйфатларның сыйфатланмышы барлыгын аңлау, татар һәм рус телләрендә сыйфатларның сыйфатланмышка иярү үзенчәлегенә төшенү. Бирелгән җөмләләрдән, текстлардан сүз төркемнәрен таба белү.

Өйрәнергә мөмкин:

-күплек сан кушымчаларының дөрес язылышын; фигыльне заман белән төрләндерергә; бирелгән җөмләләрдән өйрәнгән сүз төркемнәрен таба белергә..

5

Синтаксис.

11

12

Сүзләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзү; җөмләнең баш кисәкләре турында мәгълүмат бирү, аларның урнашу тәртибен күзәтү, аны рус теле белән чагыштыру.; бирелгән сүзләр һәм сүзтезмәләр белән җөмләләр төзү. Тәрҗемә күнекмәләре булдыру.

Укучы белергә, куллана белергә тиеш:

сүзләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзергә; җөмләнең баш кисәкләрен таба белергә; гади җөмләләрне татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итәргә.

Өйрәнергә мөмкин:

татар җөмләсе белән рус җөмләсе арасындагы аерманы күрсәтергә.

6

Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау

4

3

Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлаулар.

Укучы белергә, куллана белергә тиеш:

аңлап һәм дөрес итеп укырга, сүзләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзергә; җөмләнең баш кисәкләрен таба белергә; гади җөмләләрне татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итәргә.

Өйрәнергә мөмкин:

татар җөмләсе белән рус җөмләсе арасындагы аерманы күрсәтергә.

7

Бәйләнешле сөйләм үстерү.

Барлыгы

22

102

22

102

Укытучының (иптәшеңнең) сорауларын аңлап, гади җөмләләр белән җавап бирү. Укытучы тәкдим иткән темага 4-6 җөмлә төзеп әйтү, бирелгән диалогны (монологны) дәвам итү . Укылган өзекнең төп фикерен үз сүзләрең белән әйтү. Темаларны өйрәнү вакытында аңлатмалы һәм сүзлек диктантлары язу. Аерым рәсемнәр һәм әйберләрне сурәтләп биргәндә, исем, сыйфат, фигыльләрне дөрес куллану.

Тизәйткеч, санамыш,табышмак, мәкаль-әйтемнәрне ятлау. Матур язу күнекмәләре булдыру.

Укучы белергә,куллана белергә тиеш:

укылган текстның эчтәлеген үз сүзләрең белән сөйли белергә; сораулар төзергә һәм аларга җавап бирергә, сүзлек һәм аңлатмалы диктантлар язарга; аерым рәсемнәр яки әйберләрне сурәтләгәндә исем, сыйфат, фигылләрне дөрес кулланырга; бирелгән темалар буенча хикәяләр,сочинениеләр,изложениеләр язарга.

Өйрәнергә мөмкин:

укылган өзеккә төп фикереңне үз сүзләре белән әйтергә; тизәйткеч, саналмыш, табышмак, мәкаль-әйтемнәрне яттан белергә.

Сөйләм үстерү өчен темалар: Яңа уку елы белән! Исәнме, мәктәп! Безнең сыйныф. Татар теле дәресендә. Көз җитте. Урамда көз. Безнең гаилә бик тату. Көзге эшләр(яшелчә бакчасын-да).Милли ризыклар. Яраткан ризыгым. Әниемә булышам. Яңа ел бәйрәме. Туган ягымда кыш. Шугалакта.Якын дустым. Шәһәр транспорты. Минем туган көнем. Язгы табигать. Яраткан шөгылем.Саумы, җәй!

Укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр:

«Фонетика, орфография һәм графика»

аваз һәм хәрефләрне аерырга өйрәнә;

татар телендәге авазларга характеристика бирә белә: сузык авазларның калын һәм нечкә, тартык авазларның яңгырау һәм саңгырау булуы, аларга бәйле төп фонетик законнар (сингармонизм, ирен гармониясе);

татар алфавитын, андагы хәрефләрнең урнашу тәртибен белә, сүзләрне алфавит тәртибендә урнаштыру һәм кирәкле мәгълүматны эзләп табу өчен, алфавиттан файдаланырга өйрәнә.

«Сүз төзелеше (морфемика)»

сүзләрнең тамырын билгели;

төрле сүз төркемнәрен ясаучы кушымчаларны таба һәм күрсәтә;

тамырдаш сүзләрне сүз формаларыннан аера белә.

«Лексикология»

мәгънәсе ачыкланырга тиешле сүзләрне таба белә;

тексттагы (җөмләдәге) сүзнең мәгънәсен ачыклый белә яки аны аңлатмалы сүзлек ярдәмендә аера.

«Морфология»

исемнәрнең мәгънәсен, сорауларын, грамматик билгеләрен (берлек һәм күплек сан формаларын, килеш һәм тартым белән төрләнүен) үзләштерә;

сыйфатларның мәгънәсен, сорауларын, дәрәҗә формаларын өйрәнә;

микъдар һәм тәртип саннарының мәгънәсен, сорауларын өйрәнә;

фигыльләрнең мәгънәсен, сорауларын, барлык-юклык, хәзерге, үткән, киләчәк заманнар, зат-сан формаларын билгели.

«Синтаксис»

укучы сүз, сүзтезмә һәм җөмләләрне бер-берсеннән аерырга өйрәнә;

сораулар куеп, сүзтезмәдәге һәм җөмләдәге сүзләр арасындагы мәгънә бәйләнешен ачыклый;

җөмләләрнең әйтү максаты буенча төрләрен (хикәя, боеру, тойгылы, сорау) билгели;

җөмләдәге тойгылы һәм тойгысыз интонацияне аера;

җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен таба;

тиңдәш кисәкле җөмләләрне аера.

«Орфография һәм пунктуация»

дөрес язу кагыйдәләрен өйрәнелгән күләмдә куллана;

сүзнең дөрес язылышын орфографик сүзлектән карап билгели;

8-13 сүзле текстны хатасыз итеп күчереп яза;

өйрәнелгән кагыйдәләргә туры килгән 20-25 сүзле текстны диктант итеп яза;

үзе язган яки бирелгән тексттагы орфографик хаталарны таба һәм төзәтә.

«Сөйләм үстерү» бүлегендә укучы:

дәрестә, мәктәптә, тормыш-көнкүрештә, төрле яшьтәге таныш яки таныш булмаган кешеләр белән телдән аралашканда, тел берәмлекләрен урынлы файдалана;

көндәлек тормышта сөйләм әдәбен һәм телдән аралашу нормаларын саклый (әңгәмәдәшен тыңлый белә, дөрес җавап бирә, сөйләшүне дәвам итә ала);

сөйләм вакытында үз фикерен яклый һәм аның дөреслеген дәлилли белә;

текстка исем бирә;

текст буенча план төзи;

хат, открытка яки записка кебек зур булмаган текстлар яза.

2 нче сыйныф (татар балалары өчен ) татар теленнән календарь - тематик план

Атналык сәгатьләр саны – 3

Еллык сәгатьләр саны -102

Программа: Рус телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар: 1-11 нче сый-ныфлар. - Казан: Татар китап нәшрияты, 2014

“Рус телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (татар балалары өчен). Төзүче- авторлары:

Ф.Ф. Харисов, Ч.М.Харисова, В.А. Гарипова. – Казан :Татар. кит.нәшр.,2011.

Дәреслек . Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 2 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен) Татар теле. Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова, А.К.Җәләлиева.- Казан: Татар.кит. нәшр., 2012.

саны

Дәреснең предмет нәтиҗәләре

Укучылар эшчәнлегенә характеристика

Үткәрү вакыты

План буенча

факт

1нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау

02.09.

1

БСҮ №1..Яңа уку елы белән!

1

Танышу,исәнләшү,саубуллашу лексикала-рын, зат алмашлыкларын искә төшерү.

Танышу,исәнләшү,саубуллашу лекси-каларын белергә һәм сөйләмдә дөрес итеп кулланырга тиеш.

2

БСҮ №2.. Исәнме, мәктәп.

1

Уку – язу әсбапларын кабатлау. Кемнең? соравын ныгыту; бәйләнешле сөйләмгә чыгу.

Уку – язу әсбапларын атарга,алар белән сүзтезмәләр, җәмләләр төзи белергә тиеш.

05.09.

3

1нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау.

Аерым сүзләр һәм сүзтезмәләр-не,җөмләләрне дөрес итеп уку һәм язу.

1

1нче сыйныфта үткәннәр буенча авазларны, хәрефләрне искә төшерү, бирелгән сүзләрне хәрефләргә аерырга, сүзләрдә авазларны күрсәтергә,парлап бирелгән сүзләрдә аваз-ларны чагыштырып карый белергә.

Хәреф”, “аваз” төшенчәләрен белә, фикерен дәлилли. Сүзләрне иҗекләр-гә бүлеп укый. Авазлар һәм хәрефләр турында табышмаклар уйлап, иптәшлә-ренә әйтә. Иҗекләрдән сүзләр төзи. Бирелгән сүзләрне юлдан-юлга дө-рес күчерә белә.Күнегүләр аша камилләштерә.

07.09.

4

Сүзләрне иҗекләргә бүлү һәм юлдан- юлга күчерү .

1

Сүздә ничә сузык аваз булса, шуның кадәр иҗек булуын искә төшерү. Иҗек чиген билгели алу, сүзләрне иҗекләргә бүлеп язу.

Сүзләрне иҗекләргә бүлеп укый, иҗекләрдән сүзләр төзи.тәкдим ител-гән сүзләрдән сүзтезмәләр, сүзтезмә-ләрдән җөмләләр төзи белергә һәм аларны дөрес итеп укый белергә өйрәнә.

09.09.

5

Кем? Нәрсә? сорауларына җавап биргән сүзләр.

1

.Кем? Нәрсә? сорауларына җавап булган сүзләрне кабатлау

Кем? Нәрсә? сорауларына җавап булган сүзләрне табу,җөмләләр төзи белү.

12.09.

6

Баш хәреф белән языла торган сүзләр.

1

Кем? Нәрсә? сорауларына җавап булган сүзләр.Кеше исемнәрен, фамилияләрне дөрес язу

Кагыйдәне кулланып, сүзләргә дөрес сорау куя. Бирелгән сорауларга җавап булган сүзләрне аерып әйтә, җөмләләр төзеп яза;рус теле белән чагыштыра, ребуслар чишә.

14.09.

7

Нинди?Кайсы?Нишли? сорауларына җавап бирә торган сүзләр.

1

Билге һәм эшне белдерә торган сүзләрне кулланып җөмләләр төзеп яза.

Нинди?Кайсы?Нишли? сорауларына җавап бирә торган сүзләрне җөмлә эченнән табу.

Билге һәм эшне белдерә торган сүзләрне кулланып җөмләләр төзеп яза. Җөмлә турында кыскача сөйли.

16.09.

8

Кереш контроль эш.

Диктант.

1

Грамоталы язу күнекмәсен тикшерү.

Өйрәнгән кагыйдәләрне кулланып яза.

19.09.

Авазлар һәм хәрефләр

9

10

Хаталар өстендә эш.

Татар теленең алфавиты.

Авазлар һәм хәрефләр.

2

Авазлар һәм хәреф структурасын аңлау.Авазлар һәм хәрефләрне аера белү.Алфавитны яттан белү. Сыйныфташ-ларының фамилияләрен алфавит тәртибендә яза белү

Укытучы төзәткән хаталарның сәбә-бен аңлап эшләренә анализ ясый бе-лергә тиеш Нәрсә ул аваз? Нәрсә ул хәреф? Төгәл җавап бирә.Татар һәм рус сүзләрендә бер үк аваз һәм хәреф-ләрне чагыштыра, аермасын әйтә.

21.09.

23.09.

11

Сузык авазлар һәм аларның хәрефләре.

1

Татар теленең сузык авазларын аерып әйтә белү

Сузык авазлар һәм аларның хәреф-ләрен әйтә белә. Сүзләрдә аерып күрсәтә.

26.09.

12

Сузык авазлар. Калын һәм нечкә сузыклар.

Сүзлек диктанты №1.

1

Сузык авазлар классификациясен белү

Өйрәнгән кагыйдәне куллана.Дөрес һәм чиста язуны камилләштерә.

28.09.

13

Хаталар өстендә эш.

БСҮ №3 “Көзге эшләр”

1

Бирелгән рәсем буенча бергәләп җөмләләр төзү . Калын һәм нечкә сузык авазлар турында белемнәрен ныгыту

Терәк сүзләрне кулланып хикәя төзи. Сузык авазларны ике төркемгә дөрес бүлә, бирелгән сүзләр белән җөмләләр төзи;

30.09.

14

Сингармонизм законы.

1

Калын һәм нечкә сузык авазларны аера белү.

Калын һәм нечкә сүзләрне аерып әйтә

03.10.

15

Татар теленең үзенчәлекле сузыклары.

1

Татар теленең үзенчәлекле сузыклары [ә], [ ө ], [ү ] һәм аларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышын белү.

Татар теленең үзенчәлекле сузыклары [ә], [ ө ], [ү ] һәм аларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышын белә.

05.10.

16

А хәрефе.[а] авазы.

1

Татар телендә [а] авазын дөрес әйтү.

Татар теленең үзенчәлекле сузыклары һәм аларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышын аңлау.

Татар һәм рус сүзләрендә а авазының аермасын табып әйтә. Бирелгән сүзләрне аваз ягыннан тикшерә.

07.10.

17

Ә хәрефе.[ә] авазы.

1

Ә хәрефе [ә] авазын белдерә. [ә] авазын әйткәндә тел алга таба хәрәкәт итә, тел-нең очы аскы кискеч тешләргә тиеп то-ра, авыз киң ачылуын аңлау.

Ә авазына тулы характеристика бирә; ә хәрефен сүзләрдә дөрес яза.

Ә хәрефе кергән сүзләрне аваз ягын-нан тикшерә.

10.10.

18

19

О хәрефе.[о] авазы.

БСҮ №4.”Безнең гаилә”

2

Бирелгән схемаларга туры килгән сүзне табу. Өйрәнелгән кагыйдә ләрне куллана белү.

Татар һәм рус сүзләрендә [о] авазы-ның аермасын табып әйтә. О хәрефе кергән сүзләрне дөрес яза.

12.10.

14.10.

20

Ө хәрефе.[ө]авазы.

1

[ө] – кыска сузык аваз, [о] ның нечкә пары. Ө хәрефе сүзнең беренче иҗегендә генә, нечкә әйтелешле сүзләрдә язылуын аңлау.

[ө] авазын дөрес әйтү.

Кагыйдәне кулланып, сүзләрне дөрес яза.Бирелгән сүләрне аваз ягыннан тикшерә.

17.10

21

БСҮ № 5 “Төзелештә.”

Ө хәрефе, [ө]авазы.

1

Үзәра бәйле җөмләләрдән , бирелгән сүзләрдән текст төзү

Рәсем буенча хикәя төзи. О һәм ө хәрефләре кергән сүзләрне дөрес яза.

19.10.

22

Ү,У хәрефе.[ ү], [у] авазы.

1

[у] әйтелеше белән рус телендәге [у] ке-бек. У хәрефе калын әйтелгән иҗекләрдә һәм сүзләрдә языла. [ү] – озын сузык. Ү – нечкә әйтелгән иҗекләрдә һәм сүзләрдә языла

Белемнәрне прак тикада куллана.

Сүзлек белән эшли.Үз хаталарын таба һәм төзәтә.

21.10.

23

Контроль диктант №1.

1

Белемнәрен тикшерү. Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү, грамоталы язу күнекмәсен камилләштерү

Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана, чиста, матур яза.

24.10.

24

Хаталар өстендә эш.

Ы хәрефе, [ы]авазы

1

Хаталарның сәбәбен аңлап эшләренә анализ ясый ..Ы хәрефе ике аваз белдерә. Татар сүзлә-рендә ул кыска, тар итеп әйтелә -[къыш] Рус сүзләрендә киң итеп әйтелә: - [сыр]. Иркен рәвештә сүз башында, сүз урта-сында килә ала.

Укытучы төзәткән хаталарның сәбәбен аңлап эшләренә анализ ясый белергә тиеш .Авазларның әйтелеш үзенчәлекләрен истә калдыра. Татар һәм рус телләрендә авазларның әйтелеш үзенчәлекләрен чагыштыра белү

26.10.

25

Э хәрефе.[э] авазы.

1

Язуда [э] белдерү өчен, сүз башында э хәрефе, башка урыннарда е хәрефе язылуын аңлау (элмәк, күгәрчен).

Кагыйдәне кулланып, э һәм е хәреф-ләре кергән сүзләрне дөрес яза.

28.10.

26

Татар һәм рус телләрендә[ а], [э], [о], [ы] авазларының әйтелеш үзенчәлекләре.

1

Дөрес һәм чиста язуны камилләш-терә.

07.11.

27

Сузык авазлар темасын кабатлау.

1

Сүзләрне аваз ягыннан тикшерү.

Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли.

09.11.

28

Тартык авазлар һәм аларның хәрефләре.

1

Яңгырау һәм саңгырау тартыкларның бүленешен белү

Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана.

11.11.

29

БСҮ №6. “Татар теле дәресендә”.

1

Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

Үзлектән эшли

14.11.

30

Яңгырау һәм саңгырау тартыклар.

1

Яңгырау тартыклар яңгырап, тавыш һәм шау белән әйтеләләр. Саңгырау тартыклар шаудан гына торуын аңлау.

Яңгырау һәм саңгырау тартыклар кергән сүзләр не дөрес укый һәм яза.

16.11

31

Яңгырау һәм саңгырау тартыклар.

1

Сүзләрдә яңгырау һәм саңгырау тартыкларны аера белә.

18.11.

32

К хәрефе.[к], [къ] авазлары.

1

К хәрефе татар телендә ике авазга билге булып йөри [къар], [кер]. Рус теленнән кергән сүзләрдә к хәрефе рус телендә-гечә әйтелә.Калын һәм нечкә сузыклы сүзләрдә [къ] авазын дөрес әйтү.

Калын һәм нечкә сузыклы сүзләрдә [къ] авазын дөрес әйтә.

21.11.

33

К хәрефе.[к], [къ] авазлары.

1

Чагыштыра белә.Үз хаталарын таба һәм төзәтә белә.

23.11.

34

Г хәрефе.[г], [гъ] авазлары.

1

Г хәрефе татар телендә калын сүзләрдә ул [гъ] авазын, нечкә сүзләрдә йомшак[г] авазын белдерә.Авазларны дөрес әйтә белү.

Авазларны дөрес әйтә белә.

25.11.

35

Г хәрефе.[г] [гъ] авазлары.

Сүзлек диктанты №2.

1

Дәреслек белән эшли.

28.11.

36

Хаталар өстендә эш.

В хәрефе.[в],[w] авазлары.

1

В хәрефе ике авазга билге булып йөри. Татар һәм гарәп сүзләрендә В хәрефе [w] авазын белдерә. Калын сүзләрдә [w] - [у], нечкә сүзләрдә [ү] авазына якын әйтелә

Татар һәм гарәп сүзләрендә [w] авазын дөрес әйтә. Чагыштыра белә.

30.11.

37

БСҮ № 7. “Һөнәрләр”.

1

Белемнәрне практикада куллану. Күнекмәләрне камилләштерү

Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый

02.12.

38

39

Татар теленең үзенчәлекле тартыклары. Һ,х хәрефләре.[һ],[ х] авазлары.

Контроль күчереп язу.

“Авылда кунакта”.

2

[һ] авазы – шаулы саңгы рау тартык. Татар телендә ул башлыча гарәп- фарсы алынмаларында кулланы ла. [х] – шаулы, саңгырау тартык .Грамоталы язу күнекмәсен камилләштерү.

Х, һ хәрефе кергән сүзләрнең дөрес язылышы үзләштерә.

05.12

07.12.

40

Татар теленең үзенчәлекле тар-тыклары.

Җ хәрефе.[җ] авазы.

1

[җ] авазы, Җ хәрефе кергән сүзләрне дөрес әйтә һәм язу.

Җ хәрефе кергән сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерә

09.12.

41

[ң]авазы, ң хәрефе кергән сүзләрне дөрес әйтү һәм язу.

1

[ң] – яңгырау, борын авазы. Бу аваз ясал-ганда кече тел телнең арткы өлешенә та-ба төшә, һава агымының бер өлеше бо-рын куышлыгы аша узуын аңлау

[ң]авазы кергән сүзләрне дөрес әйтә белә. ң хәрефе кергән сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерә.

12.12.

42

Й хәрефе.

Күчереп язу.

“ Кыргый хайваннар”

1

[й] – яңгырау тартык. Бу аваз ясалганда, тел очы аскы теш казналарында була, ә телнең урта бер өлеше каты аңкауга таба күтәрелә, ярык барлыкка килә. Үпкәдән килә торган һава шул ярыктан өрелеп чыга.

Й хәрефенең дөрес язылышын үзләштерә. Йо-йө кушылмаларын дөрес укый. Белемнәрне практикада куллана. Дөрес һәм чиста язуны камилләштерә.

14.12.

43

Я,ю,е хәрефләре.

Я хәрефе.[йа],[ йә] аваз кушылмалары.

1

Я хәрефенең [йа], [йә] кушылмаларына билге булып йөрүен аңлау [къойаш], [йәшэл].

Я хәрефе кергән сүзләрне дөрес укый һәм яза

16.12.

44

Ю хәрефе. [йу], [йү] аваз кушылмалары

1

Ю хәрефенең [йу], [йү] кушылмаларына билге булып йөрүе [йумарт], [йүкә]

Сөйләмдә авазларны дөрес куллана белү.

Ю хәрефенең [йу] [йү] аваз кушылма-ларын аерып әйтә. Сөйләмдә дөрес куллана. Авазларны сөйләмдә дөрес куллана белә.

19.12

45

Е хәрефе.[йы], [йэ] аваз кушылмалары

1

Е хәрефенең [йы], [йэ] кушылмаларына билге булып йөрүен аңлау [йылгъа], [тийэн]. Е хәрефе кергән сүзләрне дөрес язу.

Е хәрефенең [йы], [йэ] кушылмала-рына билге булып йөрүен аңлый [йылгъ] , [тийэн]. Е хәрефе кергән сүзләрне дөрес яза һәмукый.

21.12.

46

Контроль диктант №2.

1

Белемнәрен тикшерү. Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү, грамоталы язу күнекмәсен камилләштерү.

Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана, чиста, матур яза. Грамоталы язу күнекмәсен камилләштерә.

23.12.

47

Хаталар өстендә эш.

БСҮ №8. “Шугалакта”.

1

Хаталарның сәбәбен аңлап эшләренә анализ ясый ..Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

Укытучы төзәткән хаталарның сәбә-бен аңлап эшләренә анализ ясый. Рәсем буенча хикәя төзеп сөйли, мөстәкыйль эшли белә.

09.01.

48

Ь һәм Ъ хәрефләре кергән сүзләрне дөрес уку һәм язу.

1

Иҗекнең нечкә әйтелешен белдерүе.

Нечкәлек һәм аеру билгесен белдерүе. Рус теленнән кергән сүзләрдә тартык авазның нечкәлеген белдерүе

Ь хәрефе кергән сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерә. Белемнәрне практикада куллана. Дөрес һәм чиста язуны камилләштерә

Белемнәрне практикада куллана. Дөрес һәм чиста язуны камилләштерә

11.01.

Ь хәрефе.(нечкәлек һәм аеру билгесе)

49

Ъ хәрефе.(калынлык һәм аеру билгесе)

1

К, г хәрефләренең калынлыгын белдерүе.

Калынлык һәм аеру билгесен белдерүе

Ц, щ хәрефләре кергән сүзләрнең дөрес язылышы. Бу хәрефләр кергән сүзләрне дөрес уку һәм язу.

Ъ хәрефе.(калынлык һәм аеру билгесе) кергән сүзләрне дөрес әйтә , яза.

13.01.

50

Ц,щ хәрефләре.[ц], [щ]авазлары

1

Ц,щ хәрефләре кергән сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерә

16.01.

51

52

Тартык авазлар һәм аларны кабатлау.

БСҮ № 9 .“Яңа ел белән”.

1

1

Сузык һәм тартык авазлар турында белемнәрен гомумиләштереп кабатлау

Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү. Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белү

18.01.

20.01.

Сүз

53

Сүз һәм җөмлә.

1

Җөмләләр сүзләрдән төзелә, сүзләр авазлардан төзелә.

Сүз, сүзтезмә, җөмләнең аермасын белү

Белемнәрне практикада куллану. Күнекмәләрне камилләштерү.

Белемнәрне практикада куллана. Дөрес һәм чиста язуны камилләштерә

23.01.

54

55

Сүзләрне иҗекләргә бүлү.

БСҮ №10. “Кышкы көндә”.

2

Сүз һәм җөмләнең аермасын әйтә белә. Иптәшенең җавабын дөрес бәяли белә.

25.01.

27.01.

56

Татар теленең иҗек калыплары.

1

Татар теленең иҗек калыплары белән танышу. Күнекмәләрне камилләштерү.

Татар теленең иҗек калыпларынкүрә белә һәм таный ала.

30.01.

57

Татар телендә сүз басымы.

Рус телендәге сүз басымының урыны.

1

Сүз басымын дөрес куя, ике телдәге сүзләр-не дә дөрес басым белән әйтә. Басым һәрвакыт сузык авазга төшүен аңлату. Сүзләргә дөрес басым кую

Сүз басымын дөрес куя, ике телдәге сүзләрне дә дөрес басым белән әйтә

01.02.

58

БСҮ № 11.”Минем дусларым”.

Сочинение язу.“Якын дустым”

1

Җөмләдә сүз тәртибен саклау кагыйдәсен урынлы куллана белү. Сөйләм үстерү.

Белемнәрне практикада куллана

03.02.

Морфология

59

60

Сүз төркемнәре .Исем ,аның мәгънәсе,сораулары.

2

Сүзләр төрле мәгънәгә ия. Алар предмет ,затны, пред метның билгесен, эшен бел-дерәләр. Сүз төркемнәре төшенчәсен истә калдыру.Предметны белдереп, кем? нәрсә? соравына җавап булып килгән сүзләр исем дип атала. Исемнең мәгънәсен аңлап, җөмлә эченнән табу

Сүз төркемнәре төшенчәсен истә калдыра.Сорау җөмләләрне аңлап җавап бирә.Исемне җөмлә эченнән таба һәм урнашу тәртибен белә.

Нәрсә ул исем соравына төгәл җавап бирә.

06.02.

08.02

61

БСҮ №12 “Хоккей уйнаганда”.

1

Иптәшеңнең җавабын дөрес бәяли белергә өйрәнү

Үзлектән эшли.

10.02.

62

Исемнең берлек һәм күплек саннарда килүе.

1

Күплек сандагы исемнәргә –лар, -ләр кушымчалары ялгана. Борын аваз хәрефләренә беткән исемнәргә -нар, -нәр кушымчалары ялгана.

Бирелгән исемнәргә тиешле күплек сан кушымчасын ялгый белә. Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белә.

13.02.

63

Ил,шәһәр,авыл,елга,күл исемнәрендә баш хәреф.

1

Ялгызлык исемнәрен дөрес итеп яза белергә өйрәнә.

Ялгызлык исемнәрен дөрес итеп яза белергә тиеш.

15.02.

64

Исемнәрне кабатлау.

Сүзлек диктанты.№3.

Баш хәрефтән языла торган исемнәр..

1

Дөрес, чиста язуга ирешү. Белемнәрне тикшерү.

Исемне җөмлә эченнән таба һәм урнашу тәртибен белә.

Дөрес итеп ишетеп диктант яза.

17.02.

65

Хаталар өстендә эш.

БСҮ №13 “Әниемә булышам”.

Монолог төзү.

1

Сөйләм үстерү. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белү .Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

20.02.

66

Фигыль, аның мәгънәсе, сораулары.

1

Эшне, хәрәкәтне һәм хәлне белдергән сүзләр фигыль дип атала.

Җөмләдә фигыльләрне таба, дөрес сорау куя.

22.02.

67

Фигыльнең заман белән төрләнүе.

1

Эшне, хәрәкәтне һәм хәлне белдергән сүзләр фигыль дип атала.Фигыль заман белән төрләнә.Рус теле белән чагышты-ра белү

Җөмләдә фигыльләрне таба, дөрес сорау куя.Хикәя фигыльне заман белән төрләндерә белә.

24.02.

68

БСҮ №14 “Шәһәр транспорты”.

1

Сөйләм үстерү. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белү

Үзлектән эшли.

27.02.

69

Хәзерге заман.

1

Хәзерге заманда килгән фигыль эшнең сөйләү вакытында эшләнүен күрсәтә һәм нишли? нишлим? нишлибез? сорауларына җавап бирә

Хикәя фигыльне аера белә, гамәлдә куллана, фикерен дәлилли.

Җөмләдә хәзерге заман фигыльләрне дөрес билгели.

01.03.

70

Үткән заман.

1

Үткән заманда килгән фигыль эшнең сөйләүче сөйләп торган вакыттан алда, элек булганлыгын белдерә һәм нишләде? нишләгән? кебек сорауларга җавап булганын аңлау.

Үткән заманда килгән фигыльләрне җөмләдә аера белә.

03.03.

71

Киләчәк заман.

1

Киләчәк заманда килгән фигыль эшнең киләчәктә булачагын белдерә һәм нишләр? нишләячәк? сорауларына җавап булганын аңлау.

Киләчәк заман фигыльләрне текст эченнән таба белә.

06.03.

72

БСҮ№15 “Авылда”

Изложение язу.

1

Сөйләм үстерү. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белү.

Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмлә-дә сүзләр тәртибен саклый. Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белә.

08.03.

73

Фигыльнең юклык кушымчалары.

1

Юклык формасындагы-ма,-мә,-мый,-ми кушымчалары ярдәмендә ясалуын аңлау,эшнең, хәлнең булмавын,үтәлмәвен белдерүенә төшенү.

Юклык формасындагы-ма,-мә,-мый,-ми кушымчалары ярдәмендә ясалуын аңлый, эшнең, хәлнең булмавын, үтәлмәвен белдерүенә төшенә.

10.03.

74

Фигыль темасын кабатлау.

Текст өстендә эш.

1

Текст өстендә эшли;сөйләм үстерү. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белү.

Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмлә-дә сүзләр тәртибен саклый.

13.03.

75

Контроль диктант.№3.

1

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү.

Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү

15.03.

76

Хаталар өстендә эш.

Сыйфат,аның мәгънәсе, сораулары.

.

1

Предмет билгеләрен белдергән сүзләр нинди? кайсы? сорауларына җавап бирә һәм сыйфат дип аталыун аңлау.Сыйфатның мәгънәсен аңлап, җөмлә эченнән табу

Сыйфатларны җөмләдә аера белә.

Белемнәрне практикада куллана. Дөрес һәм чиста язуны камилләштерә

17.03.

77

Сыйфатларның сыйфатланмышка иярү үзенчәлеге.

1

Предмет билгеләрен белдергән сүзләр нинди? кайсы? Сыйфатның мәгънәсен аңлап, җөмлә эченнән табу

Сыйфатларны җөмләдә аера белә. Сыйфат белән сыйфатланмышка мисаллар китерә.Белемнәрне практикада куллана.

29.03.

78

79

Сыйфат темасын кабатлау.

Сүзлек диктанты №4

БСҮ №16 “Туган көнем””.

2

Сыйфатның мәгънәсен аңлап, җөмлә эченнән табу .Иптәшеңнең җавабын дөрес бәяли белергә өйрәнү

Сыйфатларны җөмләдә аера белә. Сыйфат белән сыйфатланмышка мисаллар китерә. Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белә.

31.03.

03.04.

80

Хаталар өстендә эш.

Сүз төркемнәрен гомумиләштереп кабатлау.

1

Белемнәрне практикада куллану. Күнекмәләрне камилләштерү.

Иптәшенең җавабын дөрес бәяли белә.

05.04.

81

Контроль күчереп язу.№2.

“Яз килде”.

1

Грамоталы язу күнекмәсен камилләштерү.

Грамоталы итеп күчереп яза.

07.04.

Синтаксис

82

83

Сүзтезмә һәм җөмлә.

Сүзләрдән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзү.

2

Җөмләләр сүзләрдән төзелә, сүзләр авазлардан төзелә. Сүз, сүзтезмә, җөмләнең аермасын белү

Кем? яки нәрсә? сорауларына җавап булып килгән сүз ия дип атала.

Иянең эшен белдергән сүз хәбәр була

Сүз, сүзтезмә, җөмләнең аермасын белүә.

Җөмләдә баш кисәкләрне билгели. Аларны аерып әйтә.

10.04.

12.04.

84

85

Җөмләдә тыныш билгеләре.

Җөмләнең баш кисәкләре

2

Бирелгән сүзләр һәм сүзтезмәләр белән җөмләләр төзи белү Җөмләдә баш кисәкләрне билгели.

14.04.

17.04.

86

БСҮ №17. “Яраткан шөгылем”.

1

Сөйләм үстерү. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белү

Үз фикереңне төгәл бирә белә.

19.04.

87

88

Җөмләдә баш кисәкләрнең урнашу тәртибе.

Ия- җөмләнең баш кисәге.

2

Җөмләнең баш кисәкләрен билгеләү, аларның урнашу тәртибен аңлату

Җөмләнең баш кисәкләрен җөмлә эченнән таба.

21.04. 24.04.

89

Хәбәр- җөмләнең баш кисәге

1

Җөмләдә бер сүздән икенче сүзгә сорау куя һәм җөмләнең баш кисәкләрен сорауларга карап таба белү

Җөмләдә бер сүздән икенче сүзгә сорау куя һәм җөмләнең баш кисәкләрен сорауларга карап таба.

26.04.

90

БСҮ №18 “Туган көнем”.

1

Бирелгән темага сөйләшү, монологик сөйләм төзү.

Белемнәрне практикада куллана

28.04.

91

Тәрҗемә өстендә эш.

1

Татарчадан русчага тәрҗемә итү,баш кисәкләрне чагыштырып карау,аларның ничек урнашканың күрү.

Татарчадан русчага тәрҗемә итә белә,баш кисәкләрне чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли.

01.05.

92

БСҮ №19.”Туган як табигате”.

1

Сөйләм үстерү. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белү. Бәйләнешле итеп сөйли белү. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

Бәйләнешле итеп сөйли белә. Җөмлә-дә сүзләр тәртибен саклый. Чагышты-ра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белә.

03.05.

93

Ия, хәбәрне кабатлау.

1

Җөмләдә бер сүздән икенче сүзгә сорау куя һәм җөмләнең баш кисәкләрен сорауларга карап таба белү

Җөмләнең баш кисәкләрен җөмлә эченнән таба. Җөмләдә баш кисәкләрне билгели.

05.05.

94

БСҮ №20 “Минем кадерлеләрем””

1

Бәйләнешле итеп сөйли белү. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

Логик фикерли, сүзлек белән эшли белә. Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белә.

08.05.

95

Контроль диктант.№4

1

Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү.

Өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана ,грамоталы итеп яза белә.

10.05.

96

Хаталар өстендә эш

Җөмләнең баш кисәкләре буенча кабатлау.

1

Хаталарын таба, төзәтә белү

Бирелгән җөмләдән, әзер тексттан өйрәнгән сүз төркемнәрен таба белү, андый сүзләрне русчадан татарчага тәрҗемә итү сөйләмдә дөрес куллану

Укытучы төзәткән хаталарның сәбә-бен аңлап эшләренә анализ ясый. Мөстәкыйль эшли.

12.05.

97

БСҮ№21”Саумы,җәй!”

1

Бәйләнешле итеп сөйли белү. Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый.

Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белә. Иптәшенең җавабын дөрес бәяли белә.

12.05.

98

Текст өстендә эш.

1

Бирелгән темага сөйләшү, монологик сөйләм төзү.

Җөмләдә сүзләр тәртибен саклый. Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белә.

15.05.

99

Җөмлә.Җөмләнең баш кисәкләре буенча кабатлау.

Тест биремнәре үтәү.

1

Бирелгән җөмләдән, әзер тексттан өйрәнгән сүз төркемнәрен таба белү, андый сүзләрне русчадан татарчага тәрҗемә итү сөйләмдә дөрес куллану

Белемнәрне практикада куллана. Күнекмәләрне камилләштерә.

17.05.

Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау

100

101

Рәсем буенча хикәя төзү.

Бүлекне гомумиләштереп кабатлау.

2

Бәйләнешле итеп сөйли белү .Үзара бәйле җөмләләрдән , бирелгән сүзләрдән текст төзү. Ел буе үтелгәннәрне гомумиләш-тереп кабатлау

Эзлекле рәвештә төп фикерне ача белә. Чагыштыра, логик фикерли, сүзлек белән эшли белә

19.05. 22.05.

102

Йомгаклау дәресе.

1

Ел буе үтелгәннәрне гомумиләштереп кабатлау

Белемнәрне практикада куллана.

24.05.

Язма эшләрең күләме һәм аларны бәяләү.

Телдән сөйләү белән бергә, башлангыч сыйныфларда язу күнекмәләре дә формалаштырыла. Моның өчен түбәндәге язма эшләр башкарыла:

-татарча сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, текстларны күчереп яки ишетеп язу;

-сорауларга җавап бирү;

-сүзлек яки контроль диктантлар язу;

-изложение язу;

-сочинение язу.

Матур язуга караган кимчелекләрне төзәтү дә язу күнегүләренә керә. 2нче сыйныфта кайберләренең дәфтәрләренә аерым хәреф-ләрне язу үрнәкләре бирелә.Матур язуның күләме: 2нче сыйныфта 2 юл, . Бу эш һәр дәрестә алып барыла: язма эшләр тикшерелә, укучылар белән бергә хаталарны төзәтү өстендә эш үткәрелә.

Тикшерү характерындагы язма эшләр күләме

Сүзлек диктанты -4 Сүзлек диктантында 7-10 сүз;

Контроль диктант-4 Контроль диктантта 20-25 сүз;

Изложение -1Изложениедә 15-20 сүз;

Сочинение -1 Сочинениедә 10-15 сүз;

Күчереп язу өчен, аерым сүзләр, җөмләләр, зур булмаган бәйләнешле текстлар алына.Күчереп язу өчен сүз һәм җөмләләр күләме8-13 сүз; 4-5 җөмлә.

Күчереп язуны бәяләү

Пөхтә итеп язылган, орфографик хаталары булмаган, ләкин 1-2 җирдә хәрефләрнең урыны алышынган булса, “5” ле куела.

Эш бик үк чиста итеп башкарылмаса, 1-2 хата җибәрелсә, хәрефләрнең урыны алышынса, “4”ле куела.

Язуда 3-5 хата җибәрелсә яки хәрефләрнең урыны алышынса, текст пөхтә итеп язылмаса, төзәтүләр булса, “3”ле куела.

Хаталар саны 5тән артса, төзәтүләр күп булса, “2”ле куела.

Диктант язганда орфографик хаталар гына искә алына. Хатасыз яки тупас булмаган 1 хата җибәрелгән, дөрес каллиграфия белән матур итеп язылган эшкә “5”ле куела.

3тән артык хата булмаган һәм пөхтә итеп язылган; хатасыз, ләкин төзәтүләр белән бик үк пөхтә язылмаган эшкә “4”ле куела.

5 орфографик һәм 1 пунктуацион хаталы эшкә “3”ле куела.

Изложение һәм сочинение яздыру укучыларның язма сөйләм, грамматик һәм орфографик күнекмәләрен тикшерергә ярдәм итә. Бу эш алдан әзерлек алып барылгач уздырыла.

Изложение һәм сочинениеләрдә эчтәлек дөрес һәм эзлекле итеп ачылса, җөмләләр грамматик яктан дөрес төзелсә, хаталар булмаса яки 1 орфографик (1 җөмлә төзелешендә) хата җибәрелсә, “5”ле куела.

Эчтәлек дөрес ачылып та, эзлеклелек сакланмаса яки пөхтә башкарылып, эзлеклелек булып та, сүз сайлауда һәм җөмлә төзүдә 2-3 хата булса, “4”ле куела.

Текстның яки рәсемнең төп эчтәлеге бирелеп тә, эзлеклелек сакланмаса; 4-6 орфографик, пунктуацион хата җибәрелсә; сүзләр кулланганда һәм җөмләләр төзәгәндә, 4-5 төгәлсезлек китсә, “3”ле куела.

Эчтәлек дөрес һәм эзлекле ачылмаса; 7-10 орфографик, пунктуацион хата җибәрелсә; сүзләр кулланганда, җөмләләр төзегәндә, 6-7 хата китсә, “2”ле куела.

Грамматик белемнәрне бәяләү

Грамматик форма һәм җөмләләрне гамәлдә дөрес куллануны бәяләү телгә өйрәтүнең мөһим күрсәткечләреннән санала. Укучыларның белем һәм күнекмәләре телдән һәм язмача тикшерелә.

Укучы ана телендә өйрәнелгән грамматик күренешләрне сөйләмдә дөрес кулланса, тупас булмаган 1-2 хата җибәрсә, укытучыга 1-2 өстәмә сорау бирергә туры килсә, “5”ле куела.

Төп таләпләрне үтеп тә, 2 грамматик хата ясаса, ләкин өстәмә сораулар саны 3тән артмаса, “4”ле куела.

Грамматик форма һәм җөмләләрне сөйләмдә куллана белсә, ләкин 4-5 грамматик хата җибәрсә, “3”ле куела

Грамматик күнекмәләр начар үзләштерелсә, грамматик кагыйдәләрне сөйләмдә куллана алмаса, хаталар 6дан артып китсә, “2”ле куела.

Укыту методик комплекты

“Рус телендә урта(тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен укыту программасы (татар балалары өчен). Төзүче- авторлары:

Ф.Ф. Харисов, Ч.М.Харисова, В.А. Гарипова. – Казан :Татар. кит.нәшр.,2011

Дәреслек. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү мәктәбенең 2 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен) Татар теле. Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова, А.К.Җәләлиева.- Казан: Татар.кит. нәшр., 2012.

1. Дәреслек . Рус телендә башлангыч гому-ми белем бирү мәктәбенең 2 нче сыйныфы өчен дәреслек (татар балалары өчен) Татар теле. Ф.Ф.Харисов, Ч.М.Харисова, А.К.Җә-ләлиева.- Казан: Татар.кит. нәшр., 2012.

2.М. Х. Хәсәнова, Л. И. Галиева “Татар теленнән диктантлар 1- 4” К.: “Мәгариф”, 2006

3. З. Н. Хәбибуллина, К. Х. Фәйзрахма-нова “Татар теленнән мөстәкыйль эшләр 2- 11” К.: “Мәгариф”, 2008

4. Я. Х. Абдрахманова “Татар теленнән мөстәкыйль эшләү өчен күнегүләр” К.: "Мәгариф", 2008

5. А. Н. Газизова “Башлангыч сыйныф-лар өчен диктантлар җыентыгы” К.: “Яңалиф”, 2007

6. “Фән һәм мәктәп” “Мәгариф” журналлары

7.Орфографик, орфоэпик һәм башка төр сүзлекләр

8.Гыймадиева Н.С., Галләмова Р.В., Сафина С.Р. Үзебез язабыз: Башлангыч сыйныфлар өчен сочинениеләр. –Казан:”Гыйлем” нәшрияты,2008.

9. [link] 1