Канспект
урока беларускай літаратуры ў 3 класе
настаўніцы ГУА “Сярэдняя школа № 7 г.Наваполацка”
Галецкай Ірыны Мікалаеўны
Тэма. Радзіма мая дарагая…
Матэрыял для чытання: Васіль Вітка “Твой род, твая Радзіма”
Мэта: вучыць правільнаму, арфаэпічна дакладнаму свядомаму і выразнаму чытанню на беларускай мове ўголас і сам сабе.
Задачы: фарміраваць уменне адказваць на пытанні настаўніка па зместу прачытанага, выкарыстоўваючы словы з тэксту, фарміраваць уменне арыентавацца ў змесце твора па пытаннях настаўніка і з дапамогай выбарачнага чытання адшукваць адказ, фарміраваць культуру асобы (навыкі самадысцыпліны, пачуццё адказнасці перад самім сабой), фарміраваць нацыянальную самасвядомасць, выхоўваць паважлівыя адносіны да культуры народа, выхоўваць пачуцце любві і павагі да сваей Радзімы.
Абсталяванне: партрэты Я. Коласа і іншых пісьменнікаў, мультымедыйная прэзентацыя “Жыццёвы шлях Якуба Коласа”, лісты ацэнкі, выразаныя з паперы далонькі, куфэрак з рэчамі-сімваламі Беларусі, табліцы Шультэ, карткі са словамі для слоўнікавай работы; рэсурсы [link]
Настаўнік:
Давайце засяродзімся на міг —
І ў цішыні пачуем родны голас:
Другі ўжо век,
жывы сярод жывых,
На працу нас усіх натхняе Колас.
Паведамленні вучняў пра жыццёвы шлях Якуба Коласа.
Нарадзіўся Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч 3 лістапада 1882 года на Міншчыне. Бацька служыў лесніком у князя, а маці была хатняй гаспадыняй. Дзіцячыя гады Кастуся прайшлі ў лесніковых ся дзібах,сярод лясоў і лугоў, на беразе Нёмана. Усяго ў сям’і Міцкевічаў было васьмёра дзяцей.
Маці, Ганна Юр’еўна, не ўмела ні чытаць, ні пісаць, але была вельмі разумнай, добрай, спагадлівай жанчынай. Яна працавала ад цямна да цямна, кааб накарміць, абшыць вялікую сям’ю, і з усім спраўлялася. І вельмі любіла спяваць.
Бацька, Міхал Казіміравіч, служыў лесніком у князя. Дужы, рослы, шыракаплечы, з чорнымі вусамі і кучаравымі валасамі. Ён умеў чытаць па-польску і па-руску, мог распісацца.
Складаць вершы хлопчык пачаў у 12 гадоў. Яго першы верш называўся “Вясна”. Ён прачытаў яго бацьку і атрымаў за гэта срэбны рубель.
Падрыхтаваўшыся як след, малады Кастусь Міцкевіч паступіў у Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю. Вучыўся і пісаў вершы. Ён прайшоў шлях ад вясковага настаўніка да акадэміка, заслужанага дзеяча культуры Беларусі. З дня ўтварэння Акадэміі навук быў яе нязменным віцэ-прэзідэнтам.
Паветрам наднёманскіх мясцін дыхаў на касмічнай арбіце Пётр Клімук, чытаючы томік вершаў Коласа, узяты з сабою ў палёт.У жніўні 1956 года дайшла сумная вестка: не стала Якуба Коласа.
Работа ў парах. Выразнае чытанне “Ясныя дні восені” Я.Коласа (с.60). Памылкі вучань-сусед адзначае лічыльнымі палачкамі.
Кантроль і самакантроль. Ацэнка работы. Запаўненне ацэначнага ліста:
3 палачкі-памылкі = 1 бал, 2 палачкі = 2 балы, 1 палачка = 3 балы, 0 палачак = 4 балы.
II. Стадыя выкліку.
Метад прагноза.
Расставіць у правільным парадку:
ЯСНЫЯ, СВЕТЛЫЯ ДНІ (Р)
ЛАСКАВАЕ НЕБА(а)
ДЫМОК ТУМАНУ (дз)
ЧЫРВАНЕЮЦЬ ЛІСЦЕМ (і)
ЖУРАЎЛІ ПРАНЯСУЦЦА КЛЮЧОМ (м)
БЕЛАЯ ПАВУЦІНА (а)
Якое атрымалася слова? (Радзіма)
Кантроль і самакантроль. Ацэнка работы (ацэначны ліст).
атрымалася слова Радзіма = 6 балаў,
не атрымалася = 3 балы.
Настаўнік. Творы любімых пісьменнікаў часта робяцца добрымі сябрамі чалавека. Пасябраваўшы з імі ў дзяцінстве, вы будзеце звяртацца да іх усё жыццё. Яны навучаць вас мудрасці, дадуць параду, падкажуць выйсце. Сябруйце з творамі Якуба Коласа!
Пастаноўка мэты ўрока .
Як вы лічыце, дзеці, ці любіў Радзіму Якуб Колас? А вы любіце? Прысвецім свой урок тэме Радзіма мая дарагая.
РАДЗІМА
Слаўлю я свой край любімы,
Незгасальную зару.
Як ты сэрцу майму міла,
Дарагая Беларусь!
Залацістыя прасторы,
Незлічона ясных зор,
Рэкі ціхія, азёры,
Галасісты шумны бор!
Ты нас ласкай атуліла,
І ў шчасці гавару:
“Як ты сэрцу майму міла,
Дарагая Беларусь!”
Пастаноўка вучэбнай задачы.
На ўроку прачытаем твор Васіля Віткі “Твой род, твая Радзіма”
Вызначце задачы урока з дапамогай дзеясловаў:
пазнаёмімся… (з новым творам);
пашырым… (свой слоўнікавы запас, веды аб Радзіме);
будзем вучыцца… (прыгожа размаўляць на беларускай мове, думаць, разважаць).
Складанне прагнозу па назве твора. “Твой род, твая Радзіма”.
Як вы лічыце, аб чым гэты твор, пра што ў ім пойдзе размова?
Слоўнікавая работа.
Гульня “Хованкі”. Карткі са словамі, чытаць якія складана з-за розных малюнкаў, ліній, штрыхоў:
блізкія
сямейнікі
прадзеды
гісторыя
сям'я
III. Стадыя асэнсавання.
Пазл № 2.
Чытанне твора настаўнікам, вучнямі, сінхронна настаўнікам з вучням, «ланцужком».
Вучаніца:
Радзіма наша — Беларусь,
І, колькі ні шукай,
Не знойдзеш ты на ўсёй зямлі
Мілей, чым гэты край.
Не знойдзеш ты такіх людзей,
Іх сэрцы — дабрыня,
Яна струменіць, льецца ў свет
Крынічкаю штодня.
Таму ў жыцці не трэба быць
Няшчырым, сквапным, злым.
Не забывай: ты беларус!
І заставайся ім.
Вучні:
Неба чыстае і глыбокае
І бярозавы ціхі гай –
Беларусь мая сінявокая,
Беларусь мая, родны край.
Славай слаўная ты быліннаю,
Залатою сваёй красой,
Майскай песняю салаўінаю
І вясёлкаю над ракой.
Настаўнік. Людзі называюць родныя мясціны па-рознаму. Успомніце гэтыя словы. Чаму яны напісаны з вялікай літары?
На дошцы: Беларусь, Айчына, Бацькаўшчына, Радзіма.
Пазл № 3.
Замацаванне ведаў. “Бабулін куфэрак” з рэчамі-сімваламі Радзімы.
Настаўнік дастае з куфэрка рэчы, створаныя рукамі продкаў – саматканыя ручнікі і посцілкі, вышытыя кашулі, выразаныя з дрэва прадметы хатнягя ўжытку:
Большасць з такіх рэчаў можна ўбачыць сёння толькі ў музеях. Павага да старэйшых – аснова чалавечай культуры. У народзе кажуць: “Як ты ставішся да бацькоў, так і твае дзеці будуць ставіцца да цябе”. У сем’ях зберагаюцца рэчы, створаныя рукамі продкаў.
Вучні і настаўнік паказваюць і распавядаюць аб памятных у іх сем’ях рэчах.
Раскажыце пра сваіх блізкіх. Хто яны? Чым займаюцца? Чым яны дарагія вам?
Вучань. Запаведныя, родныя фарбы і гукі –
Усё застаецца.
Дзякуй, бабуля, за рукі,
Бяссонныя рукі,
За адданае сэрца!
Не пакрыўджу цябе,
З тваіх сцежак не збочу,
Засланю ад нягоды.
Я хачу, каб свяціліся
Радасцю вочы,
І жыла ты заўсёды!
Настаўнік. Як у птушак ёсць свае гняздзечкі, як у звяроў – норы ці сховішчы, так і людзі з даўніх часоў навучыліся будаваць сабе жыллё. У ім яны хаваліся ад сцюжы і дажджоў, ад небяспекі, ад чужога вока. Кожны чалавек любіць свой дом – месца, дзе ён жыве, адпачывае, харчуецца, гадуе дзяцей, праводзіць значную частку свайго вольнага часу і размяшчае нажытую маёмасць.
- ДОМ
Хоць не лепшы, хоць не новы,
Дом – апора і ахова.
Сярод вёснаў, сярод зім
Добра нам і цёпла ў ім.
Мы заснулі – ён не спіць
І без нас не можа жыць.
Ці драўляны, ці цагляны –
Ён патрэбны і жаданы.
Хто жыве без дома,
Той бядак, вядома…
Фізмінутка Раз, два, тры, чатыры, пяць...
Добра раненька ўставаць.
З самага пачатку я раблю зарадку.
Пазл № 4.
Кантроль і самакантроль. Гульня “Да-нет”ка.
Пытанні:
IV. Стадыя рэфлексіі.
Пазл № 5.
Цэласнае асэнсаванне тэмы. Прыём “Далонькі”.
Пішуць на далоньках БЕЛАРУСЬ, на пальчыках дадаюць: якая? што робіць? Абагульняюць адным словам.
Прэзентуюць свае запісы класу.
Пазл № 6.
Кантроль і самакантроль. Падлік сумы балаў, атрыманых на розных этапах урока
Дамашняе заданне (на выбар).
Расказаць пра сваіх блізкіх. Хто яны? Чым займаюцца?
Скласці свой радавод.
Рэфлексія “Карысны кошык”.
Настаўнік. На уроку мы правялі сапраўднае даследванне: што для нас радзіма, як захоўваць памяць роду, чым значныя для нас нашыя родныя. Перад вамі кошык, у які пакладзем усё тое, што спатрэбіцца. Раскажыце, што вы адправіце ў кошык?
Галецкая Ірына Мікалаеўна,
сярэдняя школа № 7 г. Наваполацка
7
