| № | Уруок тиэмата
| Уруок көрүнэ | Тиэманы үөрэтии сүрүн ис хоһооно | Билии таһымын ирдэбиллэрэ | Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ | кунэ |
| билэр-көрөр сатабыл | салайар сатабыл | бодору-һар сатабыл | тус туһаайыылаах сатабыл | б. | ф. |
| 1. | Айымньы түһүлгэти-гэр айан Ийэ Дойду хантан саҕаланар. Кымыс ырыата | сана тиэманы быһаа-рыы | Кэпсииргэ бэлэмнэнии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | учуутал,үөрэ-нээччи, уус-уран тыл маастарын ааҕыыларын, үөрэх тиэкиһин истэр | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыьаллар | бэйэ улэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 2-3 -4 | Аһаҕас дорҕооннор | саҥа тиэманы быһаа-рыы | аһаҕас дорҕооннор тылга оруолларын өйдөөһүн | Кылгас, уһун аһаҕас дорҕооннору сатаан истэн суруйуу | буочарын тупсарарга эрчиллэр | аһаҕас дорҕоон арааһын тэҥҥээн, уратыларын быһаарар | истэр, дьон саҥатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 5 | Туундарам буобура уорҕатынан | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Айымньыны ааҕыы. Ситимнээхтик кэпсээһин | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы ис хһьоонун ыйытыыга кылгатан, сиһилии эппиэттиир | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 6-7 | Дифтонг | саҥа тиэманы быһаа-рыы | дифтонг тылга оруолларын өйдөөһүн | дорҕооннору сатаан истэн суруйуу | ааҕыыга , суруйууга эрчиллии | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 8-9 | Хатылааһын | уруккуттан үөрэп-пити хатылааһын | барбыт билиилэрин чиҥэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | буочарын тупсарарга эрчиллэр | аһаҕас , бүтэй дорҕоон арааһын тэҥнээн, уратыларын быһаарар | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 10 | Ситиһииби-тин бэрэбиэркэ-лиибит. Айымньы дойдутун кистэлэҥнэ-рэ | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Таба ааҕыыны сайыннарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы ис хоһоонун, тылын-өһүн, саҥа интонациятын болҕойон истэр | тиэкис аатынан ис хоһоонун сабаҕалыыр | истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 11-12-13 | Бүтэй дорҕооннор | саҥа тиэманы быһаа-рыы | дифтонг тылга оруолларын өйдөөһүн | Дорҕооннору сатаан истэн таба суруйуу | ааҕыыга , суруйууга эрчиллии | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 14-15 | Сэргэстэс-пит бүтэй дорҕооннор | саҥа тиэманы быһаа-рыы | сэргэстэспит бүтэй дорҕооннор тылга оруолларын өйдөөһүн | Дорҕооннору сатаан истэн таба суруйуу | ааҕыыга , суруйууга эрчиллии | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 16-17 | Хоһуласпыт бүтэй дорҕооннор | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Тылы таба суруйууга, саҥаны сайыннарыыга дьарык. Тыл ханан сүһүөхтээҕин быһаарыы. | Тылы сөпкө сүһүөххэ араарыы, көһөрүү | тылы сүһүөхтэри-нэн тута холбуу көрөн быһааран, тэтимнээхтик ааҕарга эрчиллэр | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа уллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 18 | Кинигэ мин доҕорум. Кинигэ | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ситимнээх саҥаны сайыннарыы, буочары тупсарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | тиэкис ааҕыллар уратытын болҕойон истэр | айымньы биһирэмнээх эбэтэр омсолоох дьоруойун быһаарар тыллары өйдөөн истэр | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 19 | Хатылааһын | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | барбыт билиилэрин чиҥэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | дорҕоону таба истэн, буукубатын сөпкө быһаара эрчиллэр | тылы буукубаларын тута холбуу көрөн быһааран, тэтимнээхтик ааҕарга, суруйарга эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 20 | Бөрө куйуурдаа-быта. С.Омоллоон | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Таба ааҕыыны сайыннарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы ис хоһоонунан ыйытыыга кылгатан, сиһилии эппиэттиир | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах, тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 21-22-23-24 | Тыл сүһүөхтэрэ уонна кинилэр араастара. Тылы көһөрүү. | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Тылы таба суруйууга, саҥаны сайыннарыыга дьарык. Тыл ханан сүһүөхтээҕин быһаарыы. | Тылы сөпкө сүһүөххэ араарыы, көһөрүү | тылы сүһүөхтэри-нэн тута холбуу көрөн быһааран, тэтимнээхтик ааҕарга эрчиллэр | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа уллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 25- | Киирии дорҕооннор | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Нууччалыыттан киирбит дор5ооннору таба суруйарга дьарык | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | Киирии тыллары ааҕа, суруйа үөрэнии | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | истэр. дьон саҥатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 26 | Ситиһииби-тин бэрэбиэркэ-лиибит. Айымньы дойдутун кистэлэҥнэ-рэ | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Тылы таба суруйууга, саҥаны сайыннарыыга дьарык. Тыл ханан сүһүөхтээҕин быһаарыы. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы ис хоһоонунан ыйытыыга кылгатан, сиһилии эппиэттиир | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах, тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 27 | Киһи аатыгар уонна араспаанньа-тыгар улахан буква | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Киһи аатыгар уонна араспаанньатыгар улахан буква сурулларын өйдөтүү | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | тылы улахан буукубаттан саҕалыыры болҕойуу | үөрэх дьарыгын, сорудаҕы толоруу хаамыытын истэн тэринэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 28 | Остуоруйа-лаһыаҕыҥ эрэ. Буукубалар мунньахтара. Петр Тобуруокап | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ааҕыы бары көрүнүнэн ааҕары сайыннарыы. Ааҕан баран ис хоһоонун бэйэ тылынан кэпсиири ситиһии. Ыйытыыга сөптөөх эппиэти булан эппиэттиири ситиһии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы биһирэмнээх эбэтэр омсолоох дьоруойун быһаарар тыллары өйдөөн истэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | улэни хонтуруоллааһын. Биир санааҕа кэлии
| кинигэ тутулун быһаарыы |
|
|
| 29 | Киирии аһаҕас дор5ооннор | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ситимнээх саҥаны сайыннарыы, буочары тупсарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | билбэт тылын быһаарыы-лаах тылдьыттан булар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 30 | Сүөһүлэр уонна дьиэ кыылларын ааттарыгар улахан буква (дьиэ кыыллара) | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Сүөһүлэр уонна дьиэ кыылларын ааттарыгар улахан буква сурулларын өйдөтүү | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | Сүөһлэр уонна дьиэ кыылларын ааттарыгар улахан буукубаттан суруллалла-рын быһаарыы | үөрэх дьарыгын, сорудаҕы толоруу хаамыытын истэн тэринэр | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 31
| Куоҕас суор икки. Чыычаах уонна күтэр. Саха остуоруйата | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ааҕыыга интириэһи тардыы, билиини кэҥэтии. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | үөрэх сыалын, истибит уус-уран айымньы уратытын, айымньы көрүҥүн, сюжет сайдыытын быһааран истэр | үөрэх дьарыгын, сорудаҕы толоруу хаамыытын истэн тэринэр | истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 32 | Куораттар, дэриэбинэ-лэр,өрүстэр уонна күөллэр ааттарыгар улахан буква (нэһилиэк күөлэ, хомото) | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Куораттар,дэриэби-нэлэр,өрүстэр уонна күөллэр ааттарыгар улахан буква сурулларын өйдөтүү | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | Куораттар, дэриэбинэлэр,өрүстэр уонна күөллэр ааттарыгар улахан буукубаттан суруллалла-рын быһаарыы | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 33 | Куттал хараҕа улахан. (нууча остуоруйата) | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Остуоруйа туһунан өйдөбүлү киллэрии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | сүһүөҕү, тылы, этиини таба ааҕар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 34-35-36 | Киирии бүтэй дорҕоон в-ф, ш-ж. Киирии бүтэй дорҕооннор з,ц,щ | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | барбыт билиилэрин чиҥэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | дорҕоону таба истэн, буукубатын сөпкө быһаара эрчиллэр | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 37-38 | Предмет аата
| саҥа тиэманы быһаа-рыы | Предметтэр ааттарыгар сөпкө ыйытыы туруора үөрэнии | Предмет аатын көрдөрөр тыллары билии | предмет аата диэн өйдөбүлү быһаарыы | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | истэр, дьон санаатын сэҥээрэргэ, сэргииргэ, учуоттуурга, ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 39 | Кутуйах тоҕо кыраный. (дьүкээгир остуоруйата) | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Таба ааҕыыны сайыннарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | ааҕыы тэтимин тус кыаҕар олоҕуран сыыйа тургэтэтэр | тиэкис аатынан ис хоһоонун сабаҕалыыр | кэпсэтии сахалыы үгэстэрин куннээҕи олороҕор дьону кытта бодоруһууга туһанарга дьулуһар | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 40-41 | Предмет тугу гынара | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Арааран буларга , ыйытыыны сатаан туруорарга үөрэнии | Предмет тугу гынарын көрдөрөр тыллары билии | Предмет тугу гынарын быһаарар тыллары өйдөтүү | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 42 | Тыл | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Тылы таба суруйууга, саҥаны сайыннарыыга дьарык. Тыл ханан сүһүөхтээҕин быһаарыы. | Тылы сөпкө сүһүөххэ араарыы, көһөрүү | тылы сүһүөхтэри-нэн тута холбуу көрөн быһааран, тэтимнээхтик ааҕарга эрчиллэр | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа уллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 43 | Киит уонна таба. (чукча остуоруйата) | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Саха сиригэр олорор норуоттар айымньыларын кытта билсии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | сурук бэлиэтин тутуһан тиэкиһи интонация-лаахтык ааҕар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 44-45-46 | Предмет бэлиэтэ (сибэкки) | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Предмет бэлиэтин көрдөрөр тыллары арааран билии. | Предмет бэлиэтин көрдөрөр тыллары билии | Предмет бэлиэтин көрдөрөр тыллары быһаарыы | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 47 | Саһыл уонна кутуйах. Лев Толстой | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Нуучча норуотун улуу суруйааччы айымньытын кытта билсии. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | уус-уран айымньы тиэкиһин интонацияны, тохтобулу, тиэмпэни тутуһан ааҕар | тиэкис аатынан ис хоһоонун сабаҕалыыр | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 48 | Сахалыы алфавит | саҥа тиэманы быһаа-рыы | барбыт буукубалары хатылааьын, түмүктээһин | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | сахалыы алфаавыт бэрээдэгин билэр | сахалыы алфавит буукубаларын | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | сахалыы алфавыт бэрээдэгин билэргэ эрчиллэр |
|
|
| 49 | Ситиһииби-тин бэрэбиэркэ-лиибит. Айымньы дойдутун кистэлэҥнэ-рэ | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ситимнээх саҥаны сайыннарыы, буочары тупсарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | саҥа тиэмпэтин, куолаһы онорон, тохтобулу тутуһан хоһоонноох-тук ааҕар | бэйэ уонна атын о5о эппиэтин тэннээн истэр | дьон санатын бол5ойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | улэни хонтуруоллааьын. Биир санаа5а кэлии
|
|
|
| 50-51 | Хатылааьын | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | барбыт билиилэрин чиҥэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | барбыт билиилэрин чиҥэтии,хатылааһын | бутэй, аһаҕас дорҕооннору таба суруйуу, ааҕыы | истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ, сэргииргэ, учуоттуурга, ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 52 | Мин дойдум- олонхо дойдута. Бухтыыр ата | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ааҕыыга интириэһи тардыы, билиини кэҥэтии. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | үөрэх кинигэтэ, уус-уран, ыйынньык диэн араарар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 53 | Суругунан үлэ | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | оҕо тыллары сөпкө истэн суруйарын сайыннарыы. Тылы кэһэрэру салгыы сайыннарыы | Таба истэн суруйуу | таба суруйарга эрчиллэр | бутэй, аьаҕас дорҕооннору таба суруйуу | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 54 | Бодоруһуу уруога. Бодоруһуу | Саҥа тиэмэни арыйыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодоруһа үөрэнии | бодоруһуу култуурата киьи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | бодоруһууга истии култууратын тутуһар | кэпсэтии сахалыы үгэстэрин күннээҕи олороҕор дьону кытта бодоруһууга туһанарга дьулуһар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 55 | Модун Эр Соҕотох. В.Каратаев | Саҥа тиэмэни арыйыы, быһаа-рыы | Доргуччу ааҕыны ситиһии. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | бибилэтиэкэ-ҕэ каталогунан сирдэтэн талар | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 56 | Ситиһииби-тин бэрэбиэркэ-лиибит. Олонхо дойдутун кистэлэҥнэ-рэ | Түмүк-түүр, санаа үллэс-тиитэ | Ааҕыы таһымын үрдэтиигэ үлэ. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | аахпыт кинигэ туһунан кылгас сыанабылы суруйарга кыһаллар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | истэр дьон саҥатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 57 | Бодоруһуу уруога Киһи кэпсэтэн, ынах маҥыраһан билсэр | Саҥа тиэмэни арыйыы, быһаа-рыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодоруһа үөрэнии | бодоруһуу култуурата киһи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | бодоруһууга истии култууратын тутуһар | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 58 | Айылҕа - барыбыт дьиэбит. Сааскы саҥалар. К. Туйаарыскай, Чыычаах. С.Василье-вич
| Саҥа тиэмэни арыйыы, быһаа-рыы | Доргуччу ааҕыыны ситиһии. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | хоһоону өйтөн доргуччу ааҕар | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 59 | Күн курдук өлбөөрбүт. С.Василье-вич | Саҥа тиэмэни арыйыы, быһаа-рыы | Ааҕыы бары көрүнүнэн ааҕары сайыннарыы. Ааҕан баран ис хоьоонун бэйэ тылынан кэпсиири ситиһии. Ыйытыыга сөптөөх эппиэти булан эппиэттиири ситиһии. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | ааҕыы тэтимин тус кыаҕар олоҕуран сыыйа тургэтэтэр | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 60 | Бодоруһуу уруога Тон уонна интонация | Саҥа тиэмэни арыйыы, быһаа-рыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодоруһа үөрэнии | бодоруһуу култуурата киьи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | бодоруһууга истии култууратын тутуһар | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, улэлииргэ эрчиллии | бэйэ санаатын толору уонна сөпкө этии |
|
|
| 61 | Куоска. Өксөкүүлээх Өлөксөй | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ситимнээх саҥаны сайыннарыы, буочары тупсарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы араас көрүнүн өйдөөн, сүрүн часка арааран ааҕар | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 62 | Ийэ биэ. Егор Макаров | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ситимнээх саҥаны сайыннарыы, буочары тупсарыы | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | билбэт тылын быһаарыы-лаах тылдьыттан булар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | истэр дьон саҥатын сҥнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 63 | Бодоруһуу уруога. Сэһэргэһэ үөрэн. | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Сэһэргэһии быраабылатын билиһиннэрии, үөрэтии. Ааҕан баран өйтөн кэпсиири сайыннарыы, ис хоһоонун ырытыы. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | бодоруһуу култуурата киһи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | бодоруһууга истии култууратын тутуһар | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | биир санааҕа кэлии |
|
|
| 64 | Ким ытай. Валентина Осеева | саҥа тиэманы быһаа-рыы | дьиэ кыылларыгар үтүө сыһыаны үөскэтии, иитии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | ааҕыы көрүннэрин тутуһан хоһоонноох-тук ааҕарга эрчиллэр | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 65 | Мунрукан. Платон Ламутский | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Кыылларга, харамайдарга аламаҕай сыһыаны иитии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | тиэкис тутулун, ис хоһоонун өйдөөн быһаарар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | истэр дьон санаатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 66 | Суругунан үлэ.
| үөрэппити хатылааһын | оҕо тыллары сөпкө истэн суруйарын сайыннарыы. Тылы көһөрөрү салгыы сайыннарыы | Таба истэн суруйуу | таба суруйарга эрчиллэр | сахалыы төрүт дорҕооннору чуолкайдык, таба саҥарар, суруйар | кэпсэтии сахалыы үгэстэрин күннээҕи олороҕор дьону кытта бодоруһууга туһанарга дьулуһар | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 67 | Ситиһииби-тин бэрэбиэркэ-лиибит. Айымньы дойдутун кистэлэҥ-нэрэ | үөрэппити хатылааһын | Кыылларга, харамайдарга аламаҕай сыһыаны иитии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | тиэкис аатынан, тиэмэтинэн, ойууларынан ис хоһоонун быһаарар | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | биир санааҕа кэлии |
|
|
| 68 | Үчүгэй майгыҥ- көтөр кынатын. Бастакы тоҕо? Амма Аччыгыйа | саҥа тиэманы быһаа-рыы | тулалыыр эйгэҕэ үтүө сыһыаны үөскэтии, иитии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | айымньы сүрүн санаатын, тиэмэтин, көрүнүн өйдүүр | тиэкис аатынан ис хоһоонун сабаҕалыыр | истэр дьон саҥатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | биир санааҕа кэлии |
|
|
| 69 | Бодоруһуу уруога. Эйэҕэс тыл эгэлгэтэ. Көрсүөххэ диэри. | саҥа тиэманы быһаа-рыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодорһьа үөрэнии | бодоруһуу култуурата киһи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | бодоруһууга истии култууратын тутуһар | араас ньыманы туһанан биир сыаллаах- соруктаах тапсан бииргэ үөрэнэргэ, үлэлииргэ эрчиллии | үлэни хонтуруол-лааһын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 70 | Аҕа уонна ийэ. Н.Якутскай | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Доргуччу аҕ5ыы, дорҕоонноохтук ааҕыы таһымын үрдэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | тиэкистэн көннөрү этиилэр хомуурдарын араарар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | туттуу-хаптыы бэлиэтин сөпкө, тоҕоостоох-тук туттарга үөрэнэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 71 | Барыларыт-тан ордук. Лев Толстой | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Доргуччу ааҕыы, дорҕоонноохтук ааҕыы таһымын үрдэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | тиэкис уратытын, тутулун, көруҥнэрин араарар, сөпкө туһанар | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин ҥ истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 72 | Мэник оҕо. Иван Горнай | саҥа тиэманы быһаа-рыы | Ааҕыы таһымын үрдэтиигэ үлэ. | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | ойуулуур-дьүһүннүүр тыллар суолталарын быһаарыы-лаах тылдьыттан булан туһанар | тиэкис аатынан ис хоһоонун сабаҕалыыр | истэр дьон саҥатын сэнээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | тиэкиһи кэпсииргэ тирэх тыллары булар |
|
|
| 73 | Бодоруһуу уруога Эйэҕэс тыл эгэлгэтэ. Эҕэрдэлээ-һин | саҥа тиэманы быһаа-рыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодоруһа үөрэнии | бодоруһуу култуурата киһи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | бодоруһууга истии култууратын тутуһар | дьону кытта өйдөһөргө, уопсай тылы буларга дьулуһар | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 74 | Эбээ. Петр Одорусов | саҥа тиэманы быһаа-рыы | ааҕыыга эрчиллии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | учуутал уонна үөрэнээччи-лэр эппиэттэрит-тэн кинигэҕэ, айымньыга аат булар | тиэкиһи хартыынанан кэпсииргэ былаан онорор | саҥарар кэмигэр куолаһын дэгэтин (интонация-тын) сөпкө биэрэргэ кыһаллар, бэйэтин хонтуруол-ланар. | ойуулары көрөн, тиэкис сюжетыгар сөп тубэһиннэрэн ааттыыр |
|
|
| 75 | Ситиһииби-тин бэрэбиэркэ- лиибит. Айымньы дойдутун кистэлэҥ-нэрэ | хатылааһын | Оруолларынан ааҕыга эрчиллии. | Ырытыһыы | кэпсээнтэн тирэх тыллары булан туһанар | истибитин кэпсииргэ эрчиллии | саҥарар кэмигэр истэр дьонун ытыктыырын биллэрэр | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 76 | Бодоруһуу уруога. Тулуйан истэ үөрэн | саҥа тиэманы быһаа-рыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодоруһа үөрэнии. Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | истибитин кэпсииргэ эрчиллэр | дьон тугу этэрин болҕойон, тулуйан истэргэ, дьон саҥарар кэмигэр быһа түспэт буоларга кыһаллар. | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуургэ эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 77 | Бодоруһуу уруога. Минньигэс тылы мэҥиэ тутун. Көрдөһүү. | саҥа тиэманы быһаа-рыы | бииргэ үөрэнии, былааннааһын; боппуруоһу туруоруу; тус санааны этии;
| Бодоруһа үөрэнии | бодоруһуу култуурата киһи олороҕор суолтатын араас холобурдары туһанан быһааран кэпсиир | сэҥээрии, сэргиирин туттуу-хаптыы бэлиэтинэн таба көрдөрөргө үөрэнэр | истэр дьон саҥатын сэҥээрэргэ сэргииргэ учуоттуурга ыйытыыларга чопчу хоруйдуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
| 78 | Суругунан үлэ. Диктант | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | о5о тыллары сөпкө истэн суруйарын сайыннарыы. Тылы көһөрөрү салгыы сайыннарыы | Таба истэн суруйуу | тылы сөпкө суруйарга эрчиллии | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 79 | Маҥнайгы кинигэ. Петр Григорьев | Хоһоону ааҕыы, үөрэтии | дорҕоонноохтук ааҕары ситиһии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | хоһоону өйтөн доргуччу ааҕар | ыйытыыны сөпкө биэрэргэ, санаа үллэстэргэ, истибитин сиһилии кэпсииргэ эрчиллэр | дьону кытта табан кэпсэтэргэ кыһаллар | биир санааҕа кэлии |
|
|
| 80 | Барбыты хатылааһын | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | барбыт билиилэрин чиҥэтии | Сөпкө ааҕыы, сүһүөххэ араарыы, ис хоһоонун өйдөөн ырытыһыы, кэпсээһин | барбыт билиилэрин чиҥэтии | сахалыы төрүт дорҕооннору чуолкайдык, таба саҥарар, суруйар | кэпсэтии сахалыы үгэстэрин куннээҕи олороҕор дьону кытта бодоруһууга туһанарга дьулуһар | бэйэ үлэтиттэн астыныы, үлэ түмүгүн көрүү |
|
|
| 81 | .Барбыты хатылааһын | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | Тылы таба сүһүөхтээһиннэ эрчийии. | Тылы сөпкө сүһүөххэ араарыы | тылы сөпкө суруйарга , ааҕарга эрчиллии | тылга кылгас, уһун аһаҕас дорҕооннору, дифтонг арааһын, маарыннаһар,хоһуласпыт бутэй дорҕооннору суруйар | кэпсэтии сахалыы үгэстэрин куннээҕи олороҕор дьону кытта бодоруһууга туһанарга дьулуһар | бэйэ санаатын сааһылаан этэргэ холонор |
|
|
| 82 | Сыл түмүгүнэн хатылыыр уруок. Суругунан үлэ | уруккуттан үөрэппити хатылааһын | о5о тыллары сөпкө истэн суруйарын сайыннарыы. Тылы көһөрөрү салгыы сайыннарыы | Бэйэ санаатын этии, ырытыһыы, истэн таба суруйуу | барбыт билиилэрин чиҥэтии,хаты-лааьын | бэйэ уонна атын оҕо эппиэтин тэҥнээн истэр | дьон саҥатын болҕойон истэргэ, учуоттуурга эрчиллэр | үлэни хонтуруоллаа-һын. Биир санааҕа кэлии
|
|
|
