| Оқу мақсаты: | бір таңбалы сандарды оқиды, жазады және салыстырады;
сандарды салыстыру кезінде қолданылатын ұғымдарды;
сандардың қосындысы мен айырмасын анықтау, сандарды салыстыру (артық/кем), көршілес сандарды, сандық аралықтарды, сандар қатарын көрсету үшін сандық сәулені пайдаланады;
“+”, “–”, “=”, “>”, “<” таңбаларын қолданады. |
| Оқушылар сандардың сандық сәуле бойында орналасуы бойынша салыстыруды үйренеді: үлкен сан оңға қарай, ал кіші сан солға қарай орналасады. Оқушылар нысандарды санау арқылы екі жиын-ның қайсысында нысандардың артық немесе кем екенін анықтап, салыстыру таңбаларының көмегімен жазатын болады.
Кіріспе тапсырма. Оқушыларға сабақтың басында ойын текшелерімен жаттығу жасауды ұсыныңыз. Текшелерді кезекпен лақтыра отырып, түскен сандарды салыстырады, яғни текшелердің жоғарғы жағында түскен нүктелердің санын салыстырады. Оқушылар салыстыру нәтижелерін айтқанда “тең” немесе “тең емес” деген сөздерін қолданып, ал жазу кезінде “=”, “≠” белгілерін қолданады. Ойыннан кейін оқушыларға “≠” белгі-сімен жазылған салыстыру нәтижелеріне қарауды ұсыныңыз. Олардан “Салыстыру нәтижесін нақты-лауға бола ма?” деп сұраңыз. Оқушылар салыстыру нәтижесін “артық” және “кем” сөздерімен нақты-лаулары мүмкін. Салыстыру нәтижелерін “<”, “>” белгілерінің көмегімен жазуға болатынын айтыңыз. Содан кейін осы сандар сандық сәуленің бойында қалай орналасатынына бақылау жасауды ұсыныңыз. Сандық сәуле бойындағы кез келген сан солға қарай орналасса, ол басқа сандарға қарағанда үлкен болатыны туралы қорытынды жасауға жетелеңіз. [pic] | Шығарып көр. Қай қолдағы бұршақтар саны артық? Тапсырманы жұппен орындауды ұйымдас-тырыңыз. Оқулықтағы иллюстрация бойынша оқу-шылар оң қол мен сол қолдағы бұршақтар санын салыстыруы тиіс (7 бұршақ сол қолда және 6 бұршақ оң қолда). Жауабын мына түрде жазу керек: 7 > 6. Жауабы: сол қолдағы бұршақтар артық. Сандық сәулені қолданып, берілген сан-дарды салыстыр. Тапсырманы жалпылама түрде орындатыңыз. Оқушылар сандық сәуледе орналасқан 20 көле-міндегі сандарды салыстыруы тиіс. Жауабы: иә, 9 саны 2-ден артық; жоқ, 1 саны 5-тен артық емес, ол кем; жоқ, 9 саны 7-ден кем емес, ол артық. Салыстыр. Кім азық-түлікті артық сатып алды? Тапсырманы жұппен орындатыңыз. Оқушылар екі себеттегі азық-түліктердің санын санау арқылы салыстыруы және талдаулары тиіс. Жауабы: ер адам азық-түлікті көп сатып алды. Кімнің апельсині артық? Оқушыларға тапсыр-маны өз беттерінше орындауды ұсыныңыз. Оқу-шылар заттарды санау арқылы балалардың қай-сысында апельсиннің көп екенін анықтайды және тапсырманың сұрақтарына жауап береді. Тапсыр-маны орындау қиындық туғызса, сандық сәулені пайдалануды ұсыныңыз. Жауабы: ұл баланың апельсиндер саны артық. Орындап көр. Берілген тапсырманы топпен орындауды ұсыныңыз. Орындап болған соң нәти-жесін салыстырыңдар. Ойлан. Тапсырма логикалық ойлауды дамытады. Оқушыларға өз беттерінше орындауды ұсыныңыз. Тапсырманы орындауда қиындық туған жағдайда, оларды жұпқа біріктіріп, тапсырманы бірлесе тал-дауды ұсыныңыз. Жауабы: кілемдегі ойыншықтар артық. |
| Тірек сөздерді есте сақтау үшін оқушыларға ойын ойнатыңыз. Тақтаға бір оқушыны шақырыңыз және бірнеше заттың суреті салынған екі суретті таңдауды ұсыныңыз. Мысалы, бір суретте бес заттың суреті, екіншіде — үш сурет. Оқушыларға суреттердің қайсысында заттардың артық немесе кем екенін салыстыруды ұсыныңыз. Олар салыс-тырып, нәтижесін айтады. Суреті көбін жоғары көтеріп, “артық” деп, ал заттардың саны аз суретті көтеріп “кем” деп дауыстап айтады. Егер оқушы-лар тақтадағы оқушымен келіссе, олар осы сөздер-ді қайталап айтады. Егер олар келіспесе, үндемей отырады. Одан кейін келесі оқушы шығады. Заттардың санын салыстырып, нәтижесін айтады. Ал оқушылар оны қайталайды немесе үндемей отырады. Үшінші оқушы осылайша заттардың санын салыстырып, нәтижесін хабарлап айтады. Әрі қарай осылай жалғастыра беруге болады | Қай топтағы заттар артық? Оқушылар жоғарғы және төменгі қатарларда-ғы бірдей заттарды санайды да, қай топта заттар көп болса, сол топты айналдыра қоршап сызады. Иллюстрацияның оң жағына нәтижесін “>”, “<” белгілерінің көмегімен жазуы тиіс. Жауабы: а) 5 алманы қоршап сызу керек (5 > 4); ә) 10 араны қоршап сызу керек (10 > 8). Қай топтағы фигуралардың саны кем? Оқушылар сол және оң жақта орналасқан топ-тардағы заттарды санауы тиіс және фигуралар саны аз топты бояйды. Иллюстрацияның оң жағына нәтижесін “>”, “<” белгілерімен жазуы тиіс. Жауабы: а) 6 дөңгелекті қоршап сызу керек (6 < 9); ә) 5 үшбұрышты қоршап сызу керек (5 < 10). Бос орындарға сандарды қой. Оқушылар 10 көлеміндегі заттардың санын салыстырып, сөйлемдегі бос орындарды толтырады. Соңғы жолда салыстыруға сандар берілген жоқ. Оқушылар кез келген санды таңдап алып, өзара салыстырады. Мұндай тәсіл оқушылардың матема-тикалық ойлауын дамытуға көмектеседі. Жауабы: 5 > 4, 3, 2, 1, 0; 10 > 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1; 1 < 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10. |
| Бағалау | Оқушылар сабақ соңында:
сандық сәуле көмегімен 10 көлеміндегі сандарды салыстыруды;
екі жиындағы нысандар санын салыстыруды және нәтижесін “>”, “<” белгілерінің көмегімен жазып көрсетуді меңгереді.
Оқушылардың меңгерген білімін тексеру үшін мына сұрақтарды қойыңыз:
— 5 артық 10-нан? 7 кем 3-тен? 10 кем 8-ден? 3 кем 9-дан?
— 5 немесе 8 санының қайсысы сандық сәуледе солға қарай орналасады? Қайсысы оңға қарай? Неге?
— Динаның үш кәмпиті бар, ал Маратта — бі-реу. Кімнің кәмпиті артық?
— Мараттың кәмпиті артық болу үшін, ол тағы неше кәмпит алуы керек?
Оқушылармен жұмыс дәптеріндегі “Жетістік баспалдағымен” өзін-өзі бағалауға байланысты жұ-мыс өткізіңіз.
|
