| Тема | Саңгырау тартык [к] авазы һәм Кк хәрефләре.
|
| 1) Максат | 1. Балаларны саңгырау тартык [к] , [къ] авазы белән таныштыру [к] авазы яңгыраулыкта аера алу юлларын гамәли өйрәнү. Укучыларны иҗек, сүзләрне укырга күнектерү; 2. Фонематик ишетү һәм авазларны дөрес эйтә белүне үстерү. Чагыштарып уку нәтиҗәсендә авазларны калын [къ] һәм [к] нечкә авазга аеру функциясенә ия булуын аңлатуны формалаштыру. |
| Бурыч | Укучыларның фикерләү активлыгын, сөйләм телен үстерү. Укучыларда УУТ (танып белү, регулятив,коммуникатив, шәхескә кагылышлы) формалаштыру. |
| 2) УУЭ | Шәхескә кагылышлы УУТ: -укучының башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру. Регулятив УУТ: -максатны гамәлгә ашыру чараларын сайлан алу һәм аларны куллану, бәяләү. Танып белү УУТ: -тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу. Коммуникатив: -иптәшеңне тыңлап, фикереңне тулы һәм аңлаешлы итеп әйтеп бирә белү. |
| Төп төшенчәләр | Хәреф-авазга схемасы, “я” хәрефнең 2 аваз белдерүе; калын [къ ] һәм нечкә [ к ] авазлары тамгалары, сүзләргә транскрипция. |
| Предметларга бәйләнеш | Татар теле |
| Төп ресурслар | И.Х. Мияссарова, Ф.Ш. Гарифуллина, Р.Р.Шәмсетдинова “Әлифба”- дәреслек – 2011 ел Ноутбук, проектор, экран,демонстрацион таблица, презентация. |
| Өстәмә ресурслар | belem.ru, bala.rf, maturtel.ru |
| Эшчәнлекне оештыру формасы | Фронталь, индивидуаль, парлап эш. |
| Дәрес этаплары | Укытучы эшчәнлеге | Укучы эшчәнлеге | Көтелгән нәтиҗә |
|
1 этап. Оештыру өлеше, мотивация. Максат: дәрестә укучылар белән уңай психологик халәт тудыру.
| -Хәерле көн, балалар. Кәефләрегез ничек?
- Хэзер бер-берегезгә елмаеп, уңышлар теләп утырабыз.
-Балалар дәрестә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен искә төшереп китик әле.
-Аяклар кайда? -Куллар кайда? - Аркалар? | Кояшлы иртә кебек. Туган телне, анам телен өйрәнергә дип килдек.
- Идәндә; - Парта өстендә; - Туры. | Коммуникатив. -иптәшеңнең үз-үзен белән идарә итү гамәле; - укучылар бер-берсенә теләкләр теләп уңай атмосфера тудыралар. Шәхси яхшы укучы сыйфатын аңлау. |
| 2 этап.
Мотивация. Эшкә кызыксыну тудыру.
| Тактада җөмлә. Гали белән Гүзәл мул уңыш җыйганнар. Балалар тактадагы җөмләне карыйк әле. (1 бала укый)
-Балалар җөмләдә сүз нәрсә турында бара?
Ни өчен аларның уңышлары мул булган ? -Тырыш кешеләр нинди булалар?
-Ә сез ничек алдынгы була аласыз?
-Балалар безгә дәрескә максат куярга кирәк, без максат куя алабызмы?
-Ул безгә нәрсәгә кирәк?
-Балалар җөмлә нәрсәдән тора?
-Сүзләр нәрсәләрдән тора?
-Иҗекләр нәрсәләрдән тора?
-Без авазлар турында нәрсәләр беләбез?
-Нинди авазлар була?
-Тартык авазлар үзләре ниндиләргә бүленә?
Җөмләдә Гали, Гузәл сузләре ни өчен баш хәрефтән языла? |
1 укучы укый
Гүзәл белән Гали
күп уңышлар җыйганнар.
-Чөнки алар тырыш булганнар. Алар һәр җирдә алдынгы булалар.
-Дәрестә тырышып эшләп, яхшы укып, тәртипле булып.
-Юк, безгә үткән дәресне кабатларга кирәк.
-Ул безгә яңа белемнәр алу өчен кирәк.
-Җөмлә сүзләрдән тора.
-Сүзләр иҗекләрдән тора.
-Иҗекләр авазлардан тора.
-Авазларны әйтәбез.ишетәбез.
-Сузык, тартык, калын, нечкә авазлар була.
-Тартык авазлар яңгырау, саңгырау була.
-Кеше исемнәре баш хәрефтән языла.
| Коммуникатив: башкаларның сөйләвен тыңлау һәм аңлау; -үз фикерләренә ышандыра белү. |
| 3 этап.
Уку мәсьәләсе кую. | Гали, Гүзәл сүзләрен карыйк әле
-[ г] авазы нинди аваз? Без аны ничек итеп тикшердек? (Әйтеп карыйк әле)
|
-[ г] авазы тартык аваз. Без аны әйтеп карап тикшердек. Аны җырлап әйтеп булмый. Авыз куышлыгында каршылык барлыкка килә. | Метапредмет УУГ: Регулятив: -дәреснең максатын билгеләү аңа формулировка ясау; -укытучы ярдәмендә дәрестә үз эшчәнлегеңне планлаштыру. |
|
| -Тартык авазлар ниндиләр була?
-Авазларны ничек итеп яңгырау һәм саңгырауга аерабыз. -Тикшереп карыйк әле.
-[г] авазы нинди аваз булды?
-“Гүзәл” сүзендә [г] авазы ничек ишетелә?
-“Гали” сүзендә [г] авазы ничек әйтелә?
| Тартык авазлар яңгырау һәм саңгырау була.
-Колакларны тотып әйтеп карыйбыз.
-[г] авазы яңгырау тартык булды.
-“Гүзәл” сузнедә [г] авазы нечкә ишетелә, чөнки [г] авазы артыннан [ү] нечкә сузыгы килә.
“Гали” сүзендә [г] авазы калын ишетелә, чөнки [г] авазы артыннан [а] калын сузыгы килә. |
|
|
| -Гали, Гүзәл сүзләренең схемасын төзик эле.
-Парларда эшләгәндә нинди булырга кирәк?
-Төзибез.
-Кемнең схемасы әзер, кул күтәрәбез. -Тикшереп алыйк әле. -Тикшерә алабызмы?
-Эталон куям.
-Кемнәрнең схемасы дөрес, кул күтәрегез? -Сары смайлик алыгыз.
-Кемнәрнең хаталары бар? -Алар кызыл смайликлар ала. | -Парларда эшлибез
Дус-тату булырга, иптәшеңне хөрмәт итәргә.
ГАЛИ ГҮЗӘЛ
-Юк , тикшерергэ эталон кирәк. Тикшерәләр.
кул күтәрәләр
кул күтәрәләр
|
|
| 4 этап. Уку мәсьәләсен чишү.
Физкульт.минут И ,балалар, күрегез тышта әнә килде кыш -Әйе(2) күрәбез Кыш килгәнен беләбез. Я әйтегез,сөйләгез,ничек килә икән кыш? Кошлар очты көнякка Канат кагып еракка, Аюлар өн казыды бик тирән итеп базны......... .............(хәрәкәтләр белән дәвам итәләр)
| Димәк , [г] авазы нинди аваз булды?
-Уку мәсьәләсен кую.
-Без хәзер дәреснең максатын куярга әзерме ? Табышмак әйтәм. Кечкенә генә йорт эче тулы халык.Нәрсә ул?
Кыяр.
-Бу сүздә безгә таныш түгел нинди аваз ишетелә?
-Ул авазның хәрефен беләбезме?
-Димәк,каршылык килеп чыкты. -Без дәрескә нинди максат куярбыз?
-Димәк, дәреснең темасы ничек була?
-Без авазларны ничек итеп өйрәнәбез?
[К] авазын әйтеп карыйк әле. Ул тартык авазмы,сузыкмы?
-[к] авазы нинди аваз булды?
-Димәк, [к] авазы нинди аваз булды? Әйе, тартык аваз хәрефенең исеме “Ка”.( хәрефне күрсәтәм).
-[к] авазы яңгыраумы авазмы, саңгырау авазмы? Тикшерәбез -Нинди аваз булды?
- Димәк, [к] авазы нинди аваз булды?
-Без куйган максатка ирештекме?
-Безгә хәзер алган белемнәрне нишләтергә кирәк?
- “Кыяр” - “күке”
-Сүзләренә аваз-хәреф анализы ясап алыйк әле.Парларда эшлибез.
-Парларда эшләгәндә нинди булырга? | [г] авазы - тартык яңгырау аваз , калын һәм нечкә әйтелешле булды.
-Әйе.
[К] авазы бар.
Юк.
[к] авазын һәм “Ка” хәрефен өйрәнергә
- Дәреснең темасы: [к] авазы һәм “Ка” хәрефе була.
Әйтеп карап
(Әйтәләр).
[к] авазы сузылмый.җырлап әйтеп булмый, авыз куышлыгында каршылык барлыкка килә, ул тартык аваз.
Тартык аваз,
(Колакларны каплап тикшерәбез)
Саңгырау аваз,колакларда тавыш ишетелми.
[к] авазы саңгырау тартык .
Әйе.
-Безгә алган белемнәрне ныгытырга кирәк.
Парларда эшләгәндә дус—тату булырга, иптәшеңне хөрмәт итәргә .
| Шәхси УУГ: -укучының башкарган эшенә җаваплылык хисен арттыру- -парларда эшләү;
Регулятив УУГ: -уку бурычларые кую; -максатны гамәлгә ашыру Чараларын сайлап алу һәм аларны куллану;
-Танып белү УУГ: -тиешле мәглүматны табу һәм аерып алу. -төрле рәвештә бирелгән мәгълүматны кабул итү.
Коммуникатив УУГ: -башкаларның сөйләгәнен ишетеп һәм тыңлап фикереңне әйтеп бирә белү- үз фикереңә ышандыра белү. |
|
| Тикшереп алыйк әле: -Без тикшерэ алабызмы? Эталон куям . [к][ы][й][а][р] [к][ү][к][э] -Кемнәр дөрес эшләде, кул күтәрәбез. (Яхшы.)
-Алар үзләренә сары смайликлар ала.
-Кемнәр хаталы эшләде? -Алар кызыл смайликлар ала .
-Балалар “Кыяр” сүзендә ничә аваз, ничә хәреф ?
- Ни өчен? Аваз саны белән хәреф саны туры килми?
“КҮКЕ” сүзендә ничә аваз, ничә хәреф?
-Балалар “Кыяр” сүзендә [к ] авазы ничек әйтелә?
-“Күке”сүзендә [к] авазы ничек әйтелә?
-Димәк [к] авазы сүзләрдә ничек килә икән?
-Безгә хәзер алган белемнәрне нишләтергә кирәк?
-Хәзер парларда эшләп алабыз. -Парларда эшләгәндә ничек эшлибез?
1.-Балалар сезнең алда сүзләр язылган кәгазь бар, шул сүзләрдә “к” авазын калын һәм нечкә авазларга аерып билгеләп чыгабыз.
калак көз курай көн кар
-Тикшерәбез -Тикшерергә безгә нәрсә кирәк? Эталон куям: калак көз курай көн кап -Кемнәр дөрес эшләде? -Кул күтәрәбез.
-Кемнең дөрес, сары смайликлар алабыз.
-Кем хаталы эшләде? Алар кызыл смайликлар алды. Физ.минут 2. Хэзер дәреслекнең 56 нчы битен ачыгыз эле.
-Баганалап бирелгән иҗекләрне укыйбыз (һәрбер бала 1 иҗек укый) -Беренче баганада нинди иҗекләр бирелгән? -Икенче , 3-че, 4-че (СОРЫЙМ) (Яхшы)
3.“Туган ягым” –бер бала укый. | -Юк, тикшерергә эталон кирәк.
5 аваз, 4 хәреф.
Чөнки анда “я” хәрефе 2 аваз белдерә.
4 аваз, 4 хәреф
-калын әйтелә, чөнки [к] авазы, “ы” калын сузыгы килә.
-Нечкә эйтелә чөнки, [к] авазы артыннан нечкә [ү,э] сузыгы килә
-[к] авазы сүзләрдә калын һәм нечкә булып укыла.
-Алган белемнәрне ныгытырга кирәк.
-Дус –тату эшлибез, иптәшеңне хөрмәт итәргә кирәк.
Эталон.
калын иҗекләр. -нечкә иҗекләр
|
|
|
| -Нәрсә турында укыдык?
-Сезнең туган җирегез, туган ягыгыз кайда?
-Шәһәр турында нәрсә әйтә аласыз? -Безнең шәһәр нинди?
4.“Колак” сүзендә нинди сүзләр яшерелгән?
Эталон белән тикшерәбез. | -Туган як,туган җир турында.
Җөмләләрне тутырып әйтәбез. -Татарстанда ,
Түбән Кама шәһәрендә.
-Безнең шәһәр матур, һ.б.
кол ак кола олак
. |
|
| 5 этап
Рефлексия Максат:
Дәрестә эшләгән эшләргә нәтиҗә ясау.
Дәрескә гомуми бәя. |
Дәрестә нинди уку мәсьәләсе чиштек ?
Нәрсә белдек?
|
Үзбәя. Үзбәя өчен критерийлар: а) дәрестә нинди уку мәсьәләсе чиштек? б) ничек эшләдек? Сорауларына үз фикерен тулы, төгәл, аңлаешлы итеп әйтеп бирә алу.
Дәрестә [к] авазын һәм “ка” хәрефен өйрәндек. -авазларны кабатладык; -сүзләрне иҗекләргә аердык; -калын , нечкә авазларны таптык; -сүзләрнең схемасын төзедек, аваз- хәреф анализы ясадык, укыдык. |
Коммуникатив:
-башкаларның сөйләмн тыңлау һәм аңлау; - үз фикереңне тулы, төгәл , ачык һәм аңлаешлы итеп әйтү, аны яклау. |
| | Ничек эшләдек?
Яхшы.
Бик күп эшләдегез! Булдырдыгыз. -Кем үзен бик яхшы эшләде дип сары смайликларны кутәрә. Кем азрак эшләдем диеп уйлый кызыл смайликларны күтәрә.
Яхшы. Дәрес тәмам. | Дус-тату Парларда индивидуаль Коллектив
|
|
