Министерство образования и науки РСО-Алания
МКОУ СОШ №2 г.Дигоры
РАБОЧАЯ ПРОГРАММА
ПО ОСЕТИНСКОМУ ЧТЕНИЮ
2класс
Учитель: Гецаева Л.П.
Дигора 2015г
Æмбарунгæнæн финстæг
Программæ арæзт æрцудæй нæуæг Федералон Паддзахадон Ахуырадон Стандартти(ФПАС-и) домæнттæмæ гæсгæ 2-аг къласæн (къуæре 1 сахат).
Аййев литературæй ирæзуй аййев нихас.Е нивæфтуд кæнуй æрдзæ æма цард, æвдесуй адæймаги æнкъарæнтæ, йæ гъудитæ, йæ гъудтæгтæ. Е адæймагмæ æвзурун кæнуй кæдзос бæллецтæ æма рæсугъд фæндитæ æма æй хонуй бæрзонд нисанмæ. Ахуради сæйраг фæрæзтæй еу æй литературон кæсунадæ.Ейæ сабийти бакæнуй аййев литерæтури дунемæ, байгом син кæнуй царди дуæрттæ. Ахур сæ кæнуй аййев дзорун æма уæздан дарунбæл.
Сувæллон литературон кæсунади фæрци базонуй æрдзи цард, йæ сосæгдзийнæдтæ æма йæ федауцæ. Базонуй адæймаги уодигъæдæ, йæ царди нисан, базонгæуй нæ фиддæлти æгъдæутти хæццæ æма сæбæл сæхе ахур кæнунцæ.Литерæтурон кæсунадæ цæмæдес кæнуй уадзимистæ кæсунмæ, сфæлдистадæмæ. Йæ фæрци ахурдзаутæн раргом уй уадзимиси медес.
Скъоладзау гъæуамæ балæдæра автори цæстингас æрдзæмæ, цардмæ, цаутæмæ, базона ци æй хуарз æма лæгъуз,рæсугъд æма фудконд, кадæ æма æгадæ .Гъæуама базона еци фæзиндтæмæ йæхе цæстингас æвдесун.
Дуккаг къласи литературон кæсунади сæйраг нисан æй скъоладзаути раст æма цурд кæсунбæл исахур кæнун. Æмбаргæ касти фæрци сабитæн сæ бон уодзæй уадзимиси медес балæдæрун æма ин æ аййевдзийнадæ банкъарун.
Программæ домуй, цæмæй сабитæ базоной, тексти сæйрагдæр ци æй, уой рахецæн кæнун, уадзмиси медес хе дзубандитæй радзорун, дзурдти нисанеуæг зонун, текстæн йæ аивадон æууæлтæ рахатун.киунуги гъ
уама уа, Иристони истори, ирон цардиуагæ æма ирон æгъдæуттæ кæми зиннунцæ,фæзмуйнаг гъуддæгтæ æвдист кæми цæунцæ, уæхæн уадзимистæ.
Литературон кæсунадæ йæ размæ æвæруй ауæхæн сæйраг ихæстæ:
-сколадзутæ гъæуама æнхæстæй балæдæронцæуадзмис- йæ медес æма йæ аййевдзийнадæ;
-базоной уадзимиси нивæфтуд æвзаг æнкъарун, йæ фæлгонц ци мадзæлттæй арæзт æй, уони æртасун;
- исахур уонцæ гъуди кæнунбæл, уадзимиси медес хе дзубандитæй дзорун, ци цаутæ си æвдист цæунцæ, уонæн аргъ кæнун;
- ирæзун кæнун цæмæдес æма разæнгард ун киунугæ кæсунмæ;
- уæрæхæй уæрæхдæр кæнун дуйнейуинунадæ, арфæй арфдæр лæдæрун æрдзæ æма царди фæзиндтæ, адæми æгъдæуттæ;
- фæццалх кæнун фæсурокти хебарæй литературæ кæсунбæл.
Дуккаг къласи ирон литератури косæн программæ арæзт æрцудæй нæуæг еумæйаг паддзахадон ахуради домæнтæм гæсгæ. Æййивд æрцудæнцæ темитæмæ гæсгæ ци сахатти бæрцæ лæвæрд æрцудæй етæ (къуæрей медæгæ – 1 сах. æдеугурæй анзи медæгæ – 34 сах.) æмæ уонæмæ гæсгæ конд æрцудæнцæ къалендарон-тематикон пъланттæ.
Разнихас
«Скъоладзаумæ»
Сабайти Сулейман
Æнгъæлдзау,гъæуама,
Алайнаги кадæ
Æмдзæвгæ аййев зæрдивæрдæй исахур кæнун.
2
Маддæлон æвзаг
«Маддæлон æвзаг»
Х æмицати Тамарæ
«Маддæлон æвзаг»
Сабайти Сулейман
Мæлгъæвзаг , тæфагæ æмпурсун, Уазай цъопп, фарнæ
Æмдзæвгæ æмæ радзурд кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл æма æмбесондбæл бакосун
3
Æрдзæ –нæ дарæг, нæ цийнаг!
«Фæсмон»
Денгиз, фæлæнбулай, зайæгойтæ
Радзурд аййев кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл æма æмбесондбæл бакосун
4
Сæрдæ
«Сæрдæ»
Багъæрати Созур
Не ΄гуæрдæнти, зеууæнттæ, тъæпæнæг, къумæл имисуй, æхсирф, æнтæф, бæкъуæлтæ
Æмдзæвгæ аййев кæсун, æнцойнæгæнæн дзурдти медес балæдæрун кæнун
5
«Цуппар фæндони» К Д Ушинскиймæ гæсгæ
Фæндон, гæбæлотæ,цъæх зæлдæ, дзæдурæ,рæзбун
Радзурд аййев кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, зæрдæбæл бадаруйнагбæл æма æмбесондбæл бакосун
6
Фæззæг
«Фæззæг»
Хетæгкати Къоста
Æхс æлы, ладжирттæг, мус, бæркад
Æмдзæвгæ аййев зæрдивæрдæй исахур кæнун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл æма æмбесондбæл бакосун
7
М æ райгурæн бæстæ!
«Райгурæн бунат»
Расул Гамзатовмæ гæсгæ
Къотæр,кокойнæ
Радзурд аййев кæсун æма æвзарун. Æмбесондбæл бакосун.
«Цæбæл кудтæй зундгонд бæгъатæр?»
Б æгъатæр, хуарзеугутæ, уацар,растдзийнади сарбæлтау,фидиуæзæг, æдас
Радзурд аййев кæсун æма æвзарун. Балæдæрун кæнун ин æ сæйраг медес.
Æмбесондбæл бакосун.
8
Æгъдау – царди бундор
«Гъæздуг æма мæгур»
« Гæбулай кæурæги»
У æладзуг,æрхæндæг.
Нихас,кæурæги,удзеснæ
Радзурдтæ аййев кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, зæрдæбæл бадаруйнагбæл æма æмбесондбæл бакосун
9
«Дууæ æмбали»
Л Н Толстоймæ гæсгæ
Рахуæрæ,мæ кæрцæ, рахуæрæ»
Æрдхуард, а армии нæ бафтудæй
Мийнасæ, къæредæ, ææ
Радзурдтæ аййев кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, зæрдæбæл бадаруйнагбæл æма æмбесондбæл бакосун
10
Сувæллæнтти цардæй
«Кудзиго» Колити Витали
«Тете - тæргайгæнæг»
Будайти Милуся
Къегъора, дæлмус, лæхъума, дзебæл, цибæл ун.
Æгириддæр,тæргæйттæ, æхемедæг.
Æмдзæвгæ æмæ радзурд кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, зæрдæбæлбадаруйнаг бæл æма æмбесондбæл бакосун
11
Зумæг
«Зумæги нивтæй»
Дзарасути Геуæрги
«Бацеу-бацеутæ-зунди фæлтæрæнтæ»
Тауасити Фацбай
Фæлтæрун. меддуйне
Æмдзæвгæ исахур кæнун зардивæрдæй
Нæуæг бацеутæ æргъуди кæнун
12
Нæ хæлар цæрæгойти цардæй
«Егор»
Хъойбайти Сергей
Кинзелæ
Радзурд аййев кæсун æма æвзарун. Бацеутæ амæ зæрдæбæл бадаруй-нæгбæл бакосун
13
Уалдзæг
«Уалдзæг»
Хъазбегти Хъабег
«Уалдзæг»
Хетæгкати Къоста
Цъухдзæхæра,хъæнделтæ, къомбох рафтудта.
Хуссар, фæмил вæййынц
Радзурд кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондбæл бакосун
Æмдзæвгæ исахур кæнун зардæ
14
«Уалдзигон нивтæй»
Сабайти Сулейман
Фæсбилæ, даугæ, æнтъуссæгæй,æфсæн бæхтæ
Æмдзæвгæ аййев кæсун, æнцойнæгæнæн дзурдти медес балæдæрун кæнун. Зæрдæбæл бадарун уалдзæги бæрæггæнæнтæ
15
Силгоймæгти кадгин бæрæгбон.
«Бабуй лæвæрттæ»
Кадгин,аригæнттæ
Радзурд кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондбæл бакосун.
16
«Æнхусгæ
Къесати А.
Татха, хæмпæлгæрдæг.
Радзурд кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, зæрдæбæл бадаруйнагбæл бакосун.
16
«Цæргæс æма тикис»
К.Д. Ушинскимæ гæсгæ
Радзурд кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг.
17
«Зæнхи æрвист лæг»
Хъойбайти Сергей
Дæлвазæ,ниррезун кæнун
Радзурд кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун.
18
Куст – цардаразæг, амондхæссæг
«Ахургæнæг»
Тамати Хъазбег
Æмсабурдзийнадæ, æргъудидзийнадæ
Æмдзæвгæ аййев кæсун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун.
19
«Хумгæнæги хъиамæт»
Тамати Хъазбег
Æфсæнбæх,готон, хъиамæт
Æмдзæвгæ аййев кæсун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондбæл бакосун.
20
«Алке – а кусти сæргъи»
К.Д. Ушинскимæ гæсгæ
«Заирæ»
Колити Витали
Тункъуррос,кинау,фалдзос,
Радзурд æма æмдзæвгæ аййев кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, зæрдæбæл бадаруйнагбæл бакосун.
21
«Æмиасæ бунтæ»
Фæнддаггон, фæрæзнæ, æмбæрцæ, къохдæснийæдтæ.
Радзурд кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондбæл бакосун.
22
1Май- æгас дуйней фллойнæгæнгути бæрæгбон
«Фиццаг майи бæрæгбон»
Лагкути Розæ
«Фиццæгæм май»
Басити Мисост
Хæзна,фæрæзнæ.
Радзурд æма æмдзæвгæ аййев кæсун æма æвзарун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондбæл бакосун.
23
9 Май- Уæлахези бæрæгбон
«Хуæрзбон»
Кертанти Тæхир
Æгадæ, е΄знати кой, нифс, игæрдæ
Æмдзæвгæ аййев кæсун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун.
24
«Иристони бæгъатæр фурт»
Æхсаргин,сармадзанæхсæг, бардзурд,æвеппайди, дот, исрæмодзун,балæгæрстонцæ
Радзурд кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондбæл бакосун.
25
«Уæлахизы бон»
Баситы Мысост
Фарн,уæлахез
Æмдзæвгæ аййев кæсун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун.
26
«Æнæном салдат»
Цæрукъати Валодя
Æнæном салдат, сæрбæлтау.
Æмдзæвгæ аййев кæсун. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, бацеу-бацеубæл бакосун.
27
Адæмон сфæлдистадæ
«Моси лигъзи сайт» Аргъау
Исмæллæг, фæсалгун æрдозæ, дæлмусти, æфсæндзух къæпдæндаг берæгъ, гæбæрдун сæгъæ, ралæуирдтонцæ
Аргъау кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл, æмбесондтæбæл бакосун.
28
«Арс æма мудибиндзитæ» Аргъау
Уайсахат,хуæцæндзаумæуттæ.
Аргъау кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун
29
«Робас æма æбæдолæ» Аргъау
Налатдзийнадæ, фахсбæл, фестъæлфтæй, æскъæрнæг
Аргъау кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун
30
«Паддзахи фæрститæ» Аргъау
Фалдзос, æрбалæсуй, исфæлундуй
Аргъау кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун
31
«Лæг æма арс» Аргъау
Дистин, кæрдцъух
Аргъау кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун, æргъуди кæнун æмбесæндтæ туххæй.
32
«Паддзах æма æ фурттæ»
Лацин, цæстифæккаст
Аргъау кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг. Æнцойнæгæнæн дзурдтæбæл бакосун
33
«Бæгъатæр нартæ»
«Нарти рантæсæн»
Скъодтати Эльбрус
Кадæнгæ кæсун æма хе нихæстæй дзорун текстмæ хæстæг.
34
Кæронбæттæн урок.
Сувæллæнттæн сæрди бакæсунмæ литератури номхигъд раттун
№
Ныхасы темæ
Сахæтты дих
Текст
сæргонд
Æнцойгæнæн дзырдтæ æмæ дзырдбæстытæ
Хъомыладон куыст
Практикон куысты хуызтæ
Уæлæмхасæн æрмæг, хибарæй куыст
Дуккæг къласи ахури кæронмæ скъоладзаутæ гъæуама
зононцæ æма арæхсонцæ:
- тексти сæйраг медес ци æй, уой рахецæн кæнун зонун
- уадзимиси медес хе дзубандитæй радзорун;
- дзурдти нисанеуæг зонун;
- текстæн йæ аивадон æууæлтæ рафæлхатун:
- сахур кæнун гъуди кæнунбæл æма ирæзун кæнун аивадон æнкъаруйнадæ.
- цимидес æмæ разæнгард кæнун киунугæ кæсунмæ.
Литературæ:
Хъйбайти Сергей, Лагкути Розæ «Дигорон кæсуни киунугæ» Дзæуæгигъæу 2006 анз
Журналтæ «Ирæф» æма «Дарьял»
