Татар теленнән 4 нче сыйныф русс группалары өчен эш программасы

Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләренең

рус төркемендәге 4 нче сыйныф укучылары өчен

татар теле буенча белем бирү программасына

аңлатма язуы

4нче сыйныф өчен эш программасы түбәндәге документларга нигезләнеп төзелде:

1. “2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы” (2013 ел, 25 октябрь 794 нче карар)

2. Татарстан Республикасында 2012-2020 нче елларда фән һәм мәгариф үсеше турында “Дәүләт программасы”

3. МГББУ “Лицей №159“ның башлангыч гомуми белем бирүнең төп белем бирү программасы

4. Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасы(1 — 11 нче сыйныфлар): Төзүче-авторлар: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева , Казан-2014. ;

5. Р.З.Хәйдәрова, Г.М. Әхмәтҗанова, Л.Ә.Гыйниятуллина. Татар теле, дүртенче сыйныф. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмалары өчен дәреслек (татар телен өйрәнүче укучылар өчен). Ике кисәктә. Казан, «Татармультфильм» нәшрияты, 2014 ел.;

Эш программасы структурасы

Татар теленең эш программасы түбәндәге өлешләрдән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.

Эш программасының эчтәлеге.

Эш программасының һәм белем бирүнең максаты:

Рус мәктәбенең 4 нче сыйныфларында укучы рус телендә сөйләшүче балаларга татар теленнән белем бирүнең төп максаты – Федераль дәүләт стандарты таләпләрен тормышка ашыру белән бергә укучыларда лингвистик (тел), коммуникатив (аралашу), милли мәдәният өлкәсенә караган культурологик (мәдәниятлылык) компетенцияләр булдыру.

Татар теленә өйрәтүнең төп максаты – гамәли максат: телне аралашу чарасы буларак үзләштерү өчен , укучыларга гаилә- көнкүрешкә, уку хезмәтенә бәйле сөйләм ситуцияләре кысаларында белем бирү һәм күнекмәләрен үстерү.

Бу максатка ирешү өчен, түбәндәге бурычлар куела:

-укучыларның 1-3 нче сыйныфларда үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү;

-татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга өйрәтү;

-программада күрсәтелгән лексик темалар буенча телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;

-татар сөйләмен тыңлап аңларга күнектерү, текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;

-татар телендәге сөйләмне фонетик,лексик,грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү;

-халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү;

-укучыларның татар телен өйрәнүгә ихтыяҗын арттыру.

Гомуми белем мәктәбендә татар теле дәресләре укучыларның сөйләм телен үстерүгә юнәлтелә, бу исә аларның тыңлап аңлау,сөйләү һәм сөйләшү, уку, язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен формалаштыруны үз эченә ала.

Тыңлап аңлау

Укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;

тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;

сүзләрне, сүзтезмәләрне, җөмләләрне, грамматик формаларны бер-берсеннән ишетеп аера белү.

сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;

ишеткән сөйләмнең, җөмләнең эчтәлегенә төшенү.

Диалогик сөйләм

Өйрәнелгән эчтәлек нигезендә әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;

программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;

дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.

Монологик сөйләм

Җанлы һәм җансыз предметларны,рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;

тәкъдим ителгән план, терәк сүзләр ярдәмендә укылган өзек яисә караган рәсем буенча, өйрәнелгән җөмлә төрләрен файдаланып, хикәя төзү;

укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;

үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә информация бирә белү.

Уку

Татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;

хәреф-аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;

дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;

тексттагы тыныш билгеләренә карата тиешле пауза һәм интонацияләрне үтәү, өтерләр янындагы сүзләрне тиңдәшлек, эндәшү интонацияләре белән уку;

укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;

кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;

укыганда сүзлекләр куллана белү.

Язу

Татар алфавитындагы хәрефләрне дөрес, матур яза белү;

дөрес күчереп язу күнекмәләрен булдыру;

бәйрәмнәр белән котлау, чакыру кәгазьләре язу;

конверт һәм дәфтәр тышына яза белү;

программада күрсәтелгән темалар буенча, терәк сүзләр кулланып, хикәя язу күнекмәләре формалаштыру.

4 нче сыйныфны тәмамлаучы рус телендә сөйләшүче балалар үзләштерергә тиешле белем-күнекмәләр

-Татар телендәге хәреф-аваз системасына анализ бирә белү.

-Исемнәрнең килеш кушымчаларын сөйләмдә дөрес куллану.

-Исемнәрне күплек санда тартым белән төрләндерү.

-Маратның китабы төзелмәсен сөйләмдә куллану.

-Кушма, парлы исемнәрнең мәгънәләрен аңлап, сөйләмдә куллану.

-Кадәр, соң бәйлекләре белән таныштыру.

-Чагыштыру, артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатларның мәгънәләрен аңлап, сөйләмдә куллану.

-Монда, анда күрсәтү алмашлыкларын сөйләмдә куллану.

-Мин, син, ул зат алмашлыкларының иялек, юнәлеш, урын-вакыт килешләрендә төрләнешен сөйләмдә куллану.

-Билгесез үткән заман хикәя фигыльне III зат берлек санда сөйләмдә куллану.

- Татар һәм рус телләрендә сүз тәртибе үзенчәлекләр белән таныштыру.

-Иртәгә эшлим конструкциясе белән таныштыру.

Орфоэпикһәм орфографик минимум.

1. Сүз басымы. Аныдөрес куя белүгә ирешү, рус сүзләре белән чагыштырып күрсәтү. Басымлы иҗекләрне һәм сүзләрне дөрес уку һәм матур язукүнекмәләре булдыру. Басымның үзенчәлекле очракларын белү.

2. Жөмлә ахырында нокта, сорау яки өндәү билгеләрен куеп, язу күнекмәләрен гомумиләштерү.

3. Орфоэпик һәм орфографик яктан сөйләмне оештыру эшен тирәнәйтү.

ПРОГРАММАНЫ ҮЗЛӘШТЕРҮДӘН КӨТЕЛГӘН НӘТИҖӘЛӘР

Башлангыч этапта телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.

Предмет нәтиҗәләре:

-Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;

-коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;

-“Татар теле һәм әдәбияты” предметынакарата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыруһәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.

Метапредмет нәтиҗәләре:

Башлангыч этапта татар теле һәм әдәбиятын укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив) формалаштыругахезмәт итә.

Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.

Танып белү нәтиҗәләре:

-фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;

-иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;

- объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

-төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

-тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану.

Регулятив нәтиҗәләр:

-уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;

-эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;

-уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;

-билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;

-укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;

-ихтыяр көче,максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;

-дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;

-дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү.

Коммуникатив нәтиҗәләр:

-әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;

-әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;

-аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

-парларда һәм күмәк эшли белү;

-мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;

-әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.

Шәхси нәтиҗәләр:

Башлангыч этапны төгәлләгәндә,укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:

-шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;

-әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

-әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

-“гаилә”, “туган ил”, “мәрхәмәтлелек”,төшенчәләрен кабул итү, “башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, “кеше кадерен белү” кебек хисләр формалашу.

4 нче сыйныф (105 сәг.) Программаның эчтәлеге

Тема буенча предмет нәтиҗәсе, коммуникатив максат,

Яңа уку елы башлана (14 сәгать)

Яңа уку елы башлана.Уку-язу әсбаплары. Яңа уку елына әзерлек. Минем эш урыным. Без дәрестә. Без контроль эш эшлибез.

Беренче сентябрь көне ничек узуы турында сөйли белү. 1 нче сентябрь бәйрәме белән котлый белү. Яңа уку елына нинди уку-язу әсбапларын алу турында, уку-язу әсбапларының барлыгы, юклыгы турында әйтә белү.Татар теленең хәреф-аваз системасын сөйли белү. Дәрес әзерли торган эш урыны турында сөйли белү. Фикереңне дәлилли белү. Нинди предметтан контроль эш икәнен, дөрес эшләгәнне, эшләмәгәнне әйтә белү. Урамга чакыра, чыкмау сәбәбен аңлата белү.

Туган як табигате ( 18 сәгать)

Нәрсә ул табигать? Һава торышы. Дару үләннәре. Кошлар - безнең дусларыбыз. Минем канатлы дустым.

Нәрсә ул табигать соравына җавап бирү. Ел фасыллары билгеләрен, айларын, һава торышын әйтә белү. Дару үләннәре исемнәрен, аларның кирәклеген әйтә белү. Кош исемнәрен, бездә кышлаучы, җылы якка китүче кошларны сорый, әйтә белү. Кошларга ничек булышуың турында сөйли белү. Кошлар турында кыскача мәгълүмат бирә белү.

Хайваннар дөньясында ( 11 сәгать)

Йорт һәм кыргый хайваннар. Кыргый хайваннар турында кыскача мәгълүмат.

Йорт, кыргый хайваннарның исемнәрен атый, аларны сурәтлибелү. Укылган текстлар буенча кыргый хайваннар турында кыскача мәгълүмат бирә белү.

Кышкы уеннар (12сәг.)

Кышкы табигать. Кышкы уеннар. Кар бабай ясау. Яңа ел бәйрәменә барабыз.

Кышкы табигать турында сөйли белү. Кышкы уеннар турында сөйләшү. Дустыңны уенга чакыра белү, чыкмауның сәбәбен әйтә белү. Кар бабай ясауны сөйли белү. Дустыңны кар бабай ясарга чакыра белү. Яңа ел бәйрәменең кайчан башланганын, бәйрәмдә нишләгәнне әйтә белү. Гаиләдә бәйрәмне ничек каршылауны, нәрсәләр пешергәнне сөйли белү.

Минем дусларым (7 сәгать)

Минем дустым. Дуслар арасындагы мөнәсәбәтләр.Чын дуслык.

Дустың турында сөйли белү. Дус белән бергә нинди эшләр эшләү турында сөйләшү. Чын дус нинди булуын әйтә, раслый белү. Дустыңа бүләк алуны, аның нинди икәнен әйтә белү.

Дүрт аяклы дусларыбыз (12 сәгать)

Дүрт аяклы дусларыбызның кыяфәтләре, гадәтләре. Дүрт аяклы дусларыбызга карата мөнәсәбәт.

Дүрт аяклы дусларыбызның кыяфәтләре, гадәтләре турында сөйли белү. Дүрт аяклы дусларыбызга карата үз мөнәсәбәтеңне белдерә белү. Дүрт аяклы дусларны карау, ашату, алар белән бергә уйнау турында сөйли белү.

Язгы бәйрәмнәр (12 сәгать)

Язгы табигать. 8 Март – әниләр бәйрәме. Мин әнигә булышам. Карга боткасы.

Язгы табигать турында сөйләшү, язның ни өчен ошаганын, ошамаганын әйтә белү. 8 нче март бәйрәме белән котлау яза, ничек котлаганыңны әйтә белү. Өй хезмәте турында сөйләшә, әти-әниләргә ярдәм итү турында сорый, әйтә белү. Өй хезмәтенә катнашуга карап, геройларга бәя бирү. Карга боткасы турында сөйли белү.

Минем туган илем (7 сәгать)

Татарстанның дәүләт символлары. Татарстанда яшәүче милләтләр. Без Казанга барабыз. Татарстан шәһәрләре.

Татарстанның символларын әйтә, сөйли белү. Татрстанда яшәгән милләтләрнең исемнәрен әйтә белү. Казанга баруың, анда нәрсәләр күрүең, Казанның нинди шәһәр булуы турында сөйли белү. Казанда Кол Шәриф мәчете, Сөембикә манарасы барлыгын әйтә белү. Россия, Татарстан шәһәрләрен атый, аларны сөйләмдә куллана белү.

Чәчәкле җәй, ямьле җәй(9 сәгать)

Җәйге табигать. Җәйге ял. Җиләккә бару.

Җәйге табигать турында хикәяләп сөйли белү. Җәй көне кая барганыңны әйтә белү. Урманга, җиләккә бару турында сөйләшә белү.

Эш төре

Сәгать саны

Iчирек

II чирек

III чирек

IV чирек

еллык

1

Контроль эш

2

1

1

1

5

4

Сүзлек диктанты

1

2

2

1

6

5

Диктант

1

1

6

Сочинение (хикәя язу)

1

1

7

Күчереп язу

1

1

2

8

Изложение

1

1

9

Бәйләнешле сөйләм үстерү

3

1

3

2

9

Белем һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре һәм бәяләү нормалары

Сыйныф

4

Язу: 1) күчереп язу (гади җөмлә)

5– 6 җөмлә

2) сүзлек диктанты

8 - 9 сүз

3) Сочинение(өйрәтү характерында)

5 – 6 җөмлә

4) Изложение(өйрәтү характерында)

50-55 сүз

5) Диктант

35-40 сүз

Язма эшләрне тикшерү

Башлангыч мәктәптә, укучыларның телдән сөйләм күнекмәләре белән бергә, язу һәм язма сөйләм күнекмәләре дә үсеш алырга тиеш. 1 нче сыйныфта балалар баш һәм юл хәрефләрен, кыска сүзләрне һәм җөмләләрне күчереп язарга күнегәләр. Укучыларның язу күнекмәләрен тикшергәндә, мондый күләмне истә тотарга кирәк: 1 нче сыйныфта — 1 юл; 2 нче сыйныфта — 2 юл; 3 нче һәм 4 нче сыйныфларда — 4 юл.

1-2 нче сыйныфларда аерым җөмләләрне яки бәйләнешле текстны үзгәрешсез күчереп язу таләп ителсә, 3-4 нче сыйныфларда сүзләрне кирәкле формада куеп яки нокталар урынына туры килгән сүзләрне куеп күчереп язу эшләре кулланыла.

Укучыларның язма сөйләм күнекмәләрен тикшергәндә, эчтәлекнең тулылыгына һәм эзлеклелегенә, җөмлә калыпларының грамматик яктан дөреслегенә һәм төрлелегенә игътибар итәргә кирәк. Язма эшләрнең эчтәлеген бәяләү белән беррәттән укытучы орфографик һәм пунктуацион хаталарны да төзәтергә тиеш. Күп эшләрдә бер үк төрле хата кабатланса, бу кагыйдәне тагын бер тапкыр аңлату һәм дәрестә аңа махсус тукталу сорала. Әгәр дә хаталар индивидуаль характерда булса, укучылар белән шәхси эш алып барырга кирәк.

1-2 нче сыйныфларда орфографик хаталарга гына игътибар ителсә, 3-4 нче сыйныфларда пунктуация хаталары да исәпкә алына. Хәрефне төшереп калдыру, кирәкмәгән хәреф өстәп яки хәрефләрне алыштырып язу, сүзне юлдан юлга дөрес күчермәү орфографик хатага карый. Әгәр дә сүз берничә урында дөрес, ә аерым бер урында хаталы язылган икән, бу ялгыш дип саналмый. Бер үк хата берничә сүздә кабатланса, бу бер ялгыш дип исәпләнә.

Укучыларның белем, осталык һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары һәм формалары

Язма эшләрне бәяләү нормалары

Диктантны бәяләү

4 нче сыйныфта уку елы башында 35 сүз, уку елы ахырында 40 сүз.

Чит телләр укытуда балаларның белемнәрен контрольгә алу процессында “коммуникативно-достаточный уровень – аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә, коммуникативно-недостаточный уровень – аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә” төшенчәләре яши (В.П.Беспалько). Әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан югары булса, аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә дип санала һәм укучыга “4”, “5”ле билгеләре куела; әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан түбән булса, аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә дип санала һәм укучыга “3”, “2”ле билгеләре куела. Ягъни, үзләштерү коэффициенты 0,7 булса – “3”ле, 0,8-0,9 булса – “4”ле, 0,9 – 1 булса – “5”ле билгеләре куела.

Үзләштерү коэффициенты түбәндәге формула белән исәпләнә:

Ку = а : р, кайда Ку – үзләштерү коэффициенты, а – дөрес үтәлгән биремнәр саны, р – барлык биремнәр саны.

Әйтик, сүзлек диктанты 20 сүздән тора. Укучы 5 сүздә хата җибәрә. Аның үзләштерү коэффициенты 15:20 =7,5. Ул “4”ле билгесе ала ала.

Әйтик, укучыларның сөйләшә алуын тикшерү өчен 5 ситуатив күнегү бирелде. (Позови друга кататься на лыжах) Укучы 4 күнегүдә сөйләм бурычын дөрес аңлап, аралаша алуын күрсәтте. Аның үзләштерү дәрәҗәсе коэффициенты 4:5 = 0,8 була. Ул “4”ле билгесе ала.

Укыту-методик комплекты

Укыту-методик, материал-техник мәгълүмат бирү чыганаклары

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан расланган “Рус мәктәпләрендәге рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты”.

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән “Төп гомуми белем бирү мәктәбенең рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы”, төзүче-авторлары: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан, 2014.

Р.З. Хәйдәрова, Г.М. Әхмәтҗанова. Рус телендә төп гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту 4 сыйныф (Укытучылар өчен методик кулланма). - Казан,“Татармультфильм”, 2014.

Р.З. Хәйдәрова, Г.М.Әхмәтҗанова. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы. - Яр Чаллы, 2014.

Ф.Ф. Харисов. Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни-методик нигезләре. - Казан, “Мәгариф”, 2008.

Өстәмә әдәбият

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту, 4нче сыйныф. Авторлары: Р.З.Хәйдәрова, Л.Ә. Гыйниятуллина, Г.И.Газизуллина. - Казан, “Татармультфильм”, 2014.

Р.З.Хәдарова, Л.Ә. Гыйниятуллина Рус телендә гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту 4 нче сыйныф.”Мәгариф-Вакыт” нәшрияты

Р.Н.Фатыйхова. Татар теленнән диктантлар, контроль эшләр,тестлар. – Казан, “Гыйлем” нәшрияты, 2009.

Насибуллина Р.Н. “Татарский язык в таблицах и схемах для русскоязычных учащихся начальных классов”. - “Мәгариф”нәшрияты, 2007.

Хәбибуллина З. Н., Миңнуллина Р. В. Сочинение язарга өйрәнәбез. Методика һәм үрнәкләр.–Казан: Яңалиф, 2002.

Татар теленнән күнегүләр һәм тестлар. Харисов Ф. Ф., Харисова Ч. М. – Казан: Яңалиф, 2009.

“Фән һәм мәктәп”, “Мәгариф” журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары.

Мәгълүмат чыганаклары

Рус телле балалар татар әдәбиятын үзләштерү барышында түбәндәге техник чараларга игътибар итәргә тиеш:

• мультимедиа чаралары;

• Интернет-ресурслар;

• Махсус сайтлар

http://www.ed.gov.ru

Белем бирү буенча федераль агентлык

http://www.apkppro.ru РФ мәгариф хезмәткәрләренең квалификациясен күтәрү

һәм профессиональ әзерләү академиясе

http://www.lexed.ru Федеральный центр образовательного законодательства

http://www.rustest.ru Федераль тест үткәрү үзәге

http://www. tatedu.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы

http://www.edu. kzn.ru ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы Белем порталы

http://www.mon.tatar.ru

http://www.shoolexpo.ru

http://. belem.ru

http://. tatar.ru ТР рәсми серверы

http://. Tat. Tatar - inform.ru ТР мәгълүмат агентлыгы

http://. intertat.ru ТР электрон газетасы

http://. xat.ru Татар хат алышу хезмәте

http://. suzlek.ru on- line русча сүзлек

http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе

http://. Tatar.com.ru татар теле сүзлекләр һәм үзөйрәткечләр

http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар

http://. tataroved.ru Татар тарихы: төрки – татар дөньясы

http://. selet.ru “Сәләт” яшьләр

http://. Kitapxane.at.ru татар телендәге әдәби әсәрләр китапханәсе

http://. Tatarca.boom.ru татарча текстлар

tatartele 2010.ucoz.ru

tugan-tel.blogspot.com

tatartele 5.edu. tatar .ru

tele m.narod.ru ›tel/nigmatullina.html

4 нче сыйныф өчен календарь-тематик план

рес

№

Дәрес темасы

Дә-рес са-ны

Укучылар эшчәнлеге

төрләре

Контроль

төрләре

Көтелгән нәтиҗә

Үткәрү

вакыты

план

Үткәрү

вакыты

факт

Искәрмә

шәхескә кагылышлы

метапредмет

предмет

1

Яңа уку елы котлы булсын! Сүз төркемнәрен кабатлау.

1

Дәреслек, сүзлек белән эш итә белү,балаларны укуга өндәү. Сүзлек белән эш, фонетик зарядка, диалог уку.

Күзәтү

Сыйныфта уңай атмосфера тудыру,

татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;

Укытучының сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны таба белү,

дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;

1 нче сентябрь бәйрәме белән котлый белү.

2

Исемнәрне кабатлау. Уку-язу әсбаплары.

1

Дөрес әйтү, уку, транскрипция билгеләре белән язу

Телдән сорау, дәфтәрләрен тикшерү

Аңлап уку, тиешле мәгълүматны сайлап ала белү.

Дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү. Дөрес уку, тәрҗемә, җөмләләр төзү.

Уку-язу әсбапларының исемен сорый,үзенә ала, иптәшеңә бирә белү.

3

Исемнәр

нең тартым белән төрләнеше.

1

Исемнәрнең тартым белән төрләнешен искә төшерү. Дәреслек белән эш,күнегүләр эшләү.

Бирем үтәү

Укучыларда темага карата кызыксыну уяту

Укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү.

Уку-язу әсбапларының барлыгын, юклыгын әйтә белү.

4

Күплек сандагы исемнәрнең тартым белән төрләнеше..

1

Дәреслек белән эш, диалогка репликалар өстәү,җөмләләрне

киңәйтеп язу.

Ситуатив күнегүләр

Күнегүләр эшли алу, күрсәтмәлелектән файдалана белү ,шәхесара һәм мәдәният ара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру.

Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү, билгеләгән критерийләргә таянып, эш сыйфатына бәя бирү.

Татар телендә тартык авазларның санын, әйтелешен истә калдыра белү.

5

Исемнәр

нең язылышы. Татар алфавиты.Сузык һәм тартык авазлар. Татар теленә хас авазлар һәм хәрефләр.

1

Татар теленә генә хас хәрефләрнең язылышын , аваз белдерүен аңлату, транскрипция язу өстендә эш. Лексиканы, сузык авазлар һәм тартык авазларны кабатлау.

Карточкалар белән эш

Күнегүләр эшли алу,диалог төзи белү.

Әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү әңгәмәдәшнең аралашу.

Татар теленең хәреф-аваз системасын сөйли белү.Җөмләләрне дөрес итеп уку, күпнокталар урынына тиешле сүзләрне язу.

6

Исемнәрдә о, ы,э хәрефләренең дөрес әйтелеше, язылышы.

1

Исемнәрдә о, ы,ө хәрефләре татар сүзләренең беренче иҗегендә генә язылуы турында аңлату, аны истә калдыру өстендә эшләү: күнегүләр үтәү.

Биремнәр үтәү.

Дәреслек белән эшли, дәфтәрләрендә эшли белү.

Әңгәмәдәшең

нең фикерен тыңлый белү;

Тормыш тәҗрибәсен куллану.Сорауларга җавап бирә белү.

О,ы,ө хәрефләрен дөрес итеп куллана белү.о, ы,э

авазларын сөйләмдә актив куллана белү.

7

Исем темасына кереш контроль эш.

1

Алган белемнәрне куллануны тикшерү, аны куллануга контроль эш.

Контролъ эш

Таратма материаллары белән эшли белү. Мөстәкыйль эшли

белү.

Уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү

Алган белемнәрне куллана алу

8-9

Хаталар өстендә эш.Сан. Саннарның ясалышы.

2

Хаталар өстендә эш эшләү.

Саннарны дөрес әйтү, диалогны тулыландырып уку, сөйләшү, ситуатив күнегүләр эшләү.

Текст өстендә эш

Саннарны көндәлек тормышта дөрес куллана белүгә кызыксыну уяту.

Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү, билгеләгән критерийләргә таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү.

Тамыр саннарны куллана белү, аларны тәрҗемә итү, фикер алышу,сорауларга җавап бирү, сүзләр язуда куллану. Үзең турында сөйли белү.

10

Кушма саннар.

1

Биремнәр үтәү. Үзең турында сөйләшү оештыру.

Гр. күнегүләр, җөмләләр төзү, сораулар кую.

Укытучы күзәтүе

Дәреслек белән эшли алу., күрсәтмәлелек.

Тәрҗемә итү, фикер алышу,сорауларга җавап бирү, сүзләр язу кебек биремнәрне үти белү.

Кушма саннарны .,11- 19 га кадәр саннарны куллана белү. Кушарга,

алырга,бүлергә,

мисал,мәсьәлә сүзләрен сөйләмдә куллана алу.

11

Тезмә саннар.

“ Минем көндәлек режимым” (Без хикәя язабыз) Б.с.ү.

1

“ Минем көндәлек режимым” дигән темага тезмә саннар кертеп сөйләшү, хикәя язу.Чөнки, ләкин теркәгечләрен сөйләмдә куллану.

Хикәя язуны тикшерү.

Б.с.ү.

Көндәлек режим турында хикәя төзи белү.

Уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү

Мөстәкыль рәвештә хикәя язу, аны сөйли белү.

12

Тамыр, кушма, тезмә саннарны кабатлау.

1

Тамыр, кушма, тезмә саннарны кабатлау. Гр. күнегүләр, җөмләләр төзү, сораулар кую.

Ситуатив күнегүләр

1дән 100гә кадәр саный белү.

әңгәмәдәшеңнең аралашу эшчәнлеге белән идарә итү, аралашу калыбын төзү;

Тамыр, кушма, тезмә саннарны белү.

13

Фигыль. Хикәя фигыльнең белдерелүе.

1

Хикәя фигыльнең белдерелүе турында аңлату. Аларны кулланып, җөмләләр төзү өстендә эш ,күнегүләр эшләү.

Карточкаларда эш

“Башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, кебек хисләр формалашу.

Төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыра алу.

Хәзерге заман хикәя фигыльләрне сөйләмдә куллана белү. Сораулар төзи, омонимнарны тәрҗемә итә, җөмләләр укый белү.

14

Хикәя фигыльнең заман формалары.

1

Хикәя фигыльнең заман формалары турында сөйләшү. Аларны кулланып, җөмләләр төзү өстендә эш, ситуатив күнегүләр.

Ситуатив күнегүләр

Әхлакый кагыйдәләрдә ориент-лашу, алар-ны үтәүнең мәҗбүриле

ген аңлау;

укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү.

Үткән заман хикәя фигыльләрне сөйләмдә куллана белү.

15-16

Үткән заман хикәя фигыль.

2

Үткән заман хикәя фигыльнең ясалышын камилләштерү өстендә эш..

Парлап эшләү

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аралашу күнекмәләрен формалаштыру.

коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү.

Үткән заман хикәя фигыльнең ясалышын аңлау, аларны ясый һәм текстта аера белүҮткән заман хикәя фигыльнең ясалышын үзләштерү.

17-18

Хәзерге заман хикәя фигыль.

1

Рәсем буенча көз билгеләрен әйтә белү. Хәзерге заман хикәя фигыльнең ясалышын аңлау, аларны ясый һәм текстта аера белү.

Сорау-җавап

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аралашу күнекмәләрен формалаштыру, Күнегүләр эшли, соруларга җавап бирә алу.

әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү; коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү.

Хәзерге заман хикәя фигыльнең ясалышын үзләштерү.

19

Кая? Кайда? Кайдан? Сораулары.

1

Фигыльдән кая? кайда? кайдан?

сорауларының бирелеше. Дару үләннәретурында сөйләшү. Мин даруханәгә барам темасына диалог төзү

Диалог төзи белүне тикшерү

Уку максатын мөстәкыйль билгеләү, тиешле мәгълүматны табу, билгеләү, диалог төзи белү.

Укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү.

Кая? Кайда? Кайдан? сорауларына җавап бирә белү Дару үләннәре исемнәрен, аларнын кирәклеген әйтә белү.

20

Сүзлек диктанты. Б.с.ү. “Көзге табигать”.

1

Җөмләдәге сүз тәртибен искә төшерү, җөмләләр төзи белү. Нәтиҗә ясау.

Сүзлек диктанты.

Б.с.ү.

Текст, дәреслек белән эшләү, күрсәтмәлелек“Көзге урман” турында сөйли белү.

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү;

Җөмләдәге сүз тәртибен искә төшерү, җөмләләр төзи белү Нәтиҗә ясый белү күнекмәләре.

21

Исемнәрнең төшем килеше белән төрләнеше.

1

Исемнәрнең төшем килеше белән төрләнешен ныгыту . Җөмләдән төшем килеше кушымчаларын табу, асларына сызу.

Сорау-җавап

Карточкалар белән эшли,сорауларга җавап бирә белү.

сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу, мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау

Исемнәрне иялек һәм төшем килеше белән төрләндерә белү.

22

Хәзерге һәм үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасы.

1

Хәзерге һәм үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасын өйрәнү өстендә эш.

Карточкалар белән эш

Әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү.

Сорауларга җавап бирә алу.

Агач исемнәрен искә төшерү, җөмләләрне җәенкеләндереп яза белү.

23

Хәзерге һәм үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасы.

1

Дәреслек белән эш ,күнегүләр үтәү.

Күзәтү

Хәзерге һәм үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасын җөмлә төзегәндә дөрес итеп куллана белү, эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.

эш сыйфатына бәя бирә белү, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү.

Хәзерге һәм үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасын куллана белү.

24

Туган як табигате (исем һәм фигыль) темасына контроль эш.

1

Туган як табигате темасын а караган лексик-грамматик материалны кулланып контроль эш.үтәү

Контролъ эш

Контроль эш башкарганда алган белемнәрне куллана алу.

эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.

Туган як табигате темасын а караган лексик-грамматик материалны куллана белү.

25

Хаталар өстендә эш.

Исемнәрнең иялек килеше белән төрләнеше.

1

Исемнәрнең иялек белән төрләнешен ныгыту .. Очты-очты уены. Текст ,карточкалар белән эш.

Хаталар өстендә эш.

Табигатьтәкә сакчыл караш, телне өйрәнүгә кызыксыну тәрбияләү;

тиешле мәгълүматны табу, билгеләү, сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу, мәсьәләне чишү өчен уңайлы ысул сайлау.

Исемнәрне иялек килеше белән төрләндерә белү. Җөмләдән иялек килеше кушымчаларны табу, асларына сызу.

26

Б.с.ү.”Канатлы дуслар” ”Безнең якта кышлаучы дуслар”

1

”Канатлы дуслар” ,”Безнең якта кышлаучы дуслар” дигән темага сөйләшү, күнегүләр, диалогны дәвам итү, сөйләшү.

Б.с.ү.

Табигатьтәкә сакчыл караш, телне өйрәнүгә кызыксыну тәрбияләү.

Үз фикерләреңне дөрес итеп җиткерә белү.

”Канатлы дуслар” ,”Безнең якта кышлаучы дуслар” дигән темага сөйләшүдә катнаша алу.

27

Туган як табигате темасын а караган лексик-грамматик материалны кабатлау.

1

Туган як табигате темасын а караган лексик-грамматик материалны кабатлау. Җөмләләр төзү, диалогны тулыландыру

Җөмләләр төзү.

Сөйләм этикетын саклау, әдәп-әхлак нормаларын үзләштерү, башкаларның фикерен хөрмәт итү.

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү;

Җөмләләрдән антоним, синоним, омонимнарны табу, мәгънәләрен аңлату.

28

К,п –хәрефләренә беткән исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

1

К,п –хәрефләренә беткән исемнәрнең тартым белән төрләнешен ныгыту, күнегүләр, диалогны дәвам итү, сөйләшү

Биремнәр үтәү

Белем алуга җаваплы карашта булу;

Биремнәрне аңлап үтәү.

Эш барышында җибәрелгән хаталарны төзәтә белү.

29

Исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

1

Баш,төшем һәм иялек килеш кушымчаларын дөрес куллануга ирешү, сөйләм күнекмәләрен үстерү.

Ситуатив күнегүләр

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү

Сүзләрне дөрес итеп язу, нәрсәң бар, нәрсәң юклыгын әйтә белү.

К, п - хәрефләренә беткән исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

30

Исемнәргә аффикслар ялгану тәртибе

1

Исемнәргә аффикслар ялгану тәртибе турында төшенчә бирү, материалны ныгыту өстендә эш.Тема буенча лексик минимум белән танышу, бездә кышлый торган кошларны белү.

Биремнәр үтәү

Текст белән эшли белү әңгәмәдәшеңнең аралашу холкы белән идарә итү.

Җөмләдәге исемнәрнең кушымчаларын таба,билгели белү, табып астына сызу, мәгънәләрен аңлату.

Исемнәргә аффикслар ялгый белү.

31

Сүзлек диктанты .Билгесез үткән заман хикәя фигыль.

1

Хикәяфигыльнең

үткән заман

формаларын куллану,аеру өстендә биремнәр үтәү.

Сүзлек диктанты

Әңгәмәдәшең

нең аралашу холкы белән идарә итү.

Коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү.

Хикәя фигыльнең

үткән заман

формаларын куллана,аера белү.

32

Инфинитив + яратам , уйный башлады төзелмәсе.

1

Инфинитив+ яратам,эшли башлады төзелмәләрен сөйләмдә куллану, тәрҗемә итү, сүзлек эше

Биремнәр үтәү

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү;

Коммуникатив мәсьәләгә таянып фикерне төгәл итеп җиткерү.

Җөмләдәге сүз тәртибен искә төшерү, җөмләләр төзи белү Нәтиҗү ясый белү күнекмәләре

33

Сочинение (өйрәтү характерында)

Минем яраткан ел фасылы.

1

Гади план төзү һәм сөйләп карау, караламага язу, акка күчерү.

Сочинение

Сочиенениене башкарганда алган белемнәрне куллана алу.

Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.

Эзлекле язма сөйләмгә ирешү.

34

Сыйфат.Сыйфатлар

ның гади һәм артыклык дәрәҗәсе.

1

Сыйфат сүз төркеме турында төшенчә бирү.Сыйфатларның гади һәм артыклык дәрәҗәсен аера, куллана өйрәнү.

Күнегү-

ләр эшләү

Татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру.

Тиешле мәгълүматны билгеләү, анализлау, объектларны чагыштыру, классификацияләү.

Сыйфат сүз төркемен җөмләләрдә куллана белү артыклык дәрәҗәсенә куеп яза белү, җөмләдә куллану.

35

Сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсе.

1

Сыйфатларның чагыштыру дәрәҗәсе турында төшенчә бирү, сөйләмдә куллану күнекмәләре өстендә эш, сыйфатларны артыклык дәрәҗәсенә куеп язу.

Ситуатив күнегүләр

Карточкалар белән эшли белү, тексттансыйфатларны таба, аларны чагыштыру, артыклык дәрәҗәсендә сөйләмдә куллануа белү.

Биремнәрне аңлап үтәү.Эш башкару ысулларына һәм шартларына анализ ясау.

Сыйфатларны чагыштыру дәрәҗәсенә куеп яза белү, җөмләдә куллану.

36

Исемнәргә кушымчаларның ялгану тәртибе. Кая? Кайда? Кайдан? сораулары.

1

Исемнәргә кушымчаларның ялгану тәртибен ныгыту.

Биремнәр үтәү

Белем алуга җаваплы карашта булу;

Яңа сүзләр өйрәнү, аларны дөрес итеп әйтү, сыйфатларны артыклык дәрәҗәсенә куеп язу.

Кая? Кайда? Кайдан? сорауларын куя һәм аларга җавап бирә белү.

37

Сыйфатның кимлек һәм чагыштыру дәрәҗәсе.

1

Сыйфатның кимлек һәм чагыштыру дәрәҗәсе турында төшенчә.”Керпе-табигатьнең бер сере” текстыннан сыйфатларны,

Сорауларга җавап бирү

“Башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, кебек хисләр формалашу.

Төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыра алу.

Текстан исем, сыйфат,фигыльләрне таба, аларны куллана белү.

38

Сыйфат ясагыч кушымчалар.

1

.-лы\-ле кушымчалары ярдәмендә ясалган сыйфатлар турында төшенчә, аларны куллануны ныгыту. Сүзлек өстендә эш.

Күнегү-

ләр эшләү

Тексттан сыйфатларны таба белү. Дөрес язу күнекмәләренә ия булу.

Материаль объектлар кулланып биремнәрне үтәү.

лы\-ле кушымчалары ярдәмендә сыйфатлар ясый белү.

39

Контролъ күчереп язу Без кошларга булыштык.

Сыйфат дәрәҗәләрен кабатлау..

1

Сыйфат дәрәҗәләрен сөйләмдә куллану өстендә эш..-лы\-ле кушымчалары ярдәмендә ясалган сыйфатларны куллану.

Контролъ күчереп язу

Сөйләмдә -лы\-ле кушымчалы сыйфатларны дөрес куллана белү.

Таблицага нигезләнеп эшли белү.

Сыйфатларны куллана белү.

40

“Хайваннар дөньясында” темасына караган лексик-грамматик материалны кабатлау,

1

“Хайваннар дөньясында” темасына караган лексик-грамматик материалны : исем, сыйфат, фигыльләрне кабатлау өстендә эш.

Моноло

гик сөйләм

Җөмләләрне дөрес итеп уку, тәрҗемә итү, мәгънәләрен аңлату

объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

Өйрәнелгән материалны куллана , файдалана белү. Сорауларга җавап бирү.

41

Б.с.ү.”Без

нең якта яшәүче көшлар һәм хайваннар”

1

”Безнең якта яшәүче көшлар һәм хайваннар” темасына сөйләү.”Кошларга ярдәм итик” дигән темага рәсем ясау һәм хикәя язу.

Мөстәкыйль эшли белү.

Б.с.ү.

Бирелгән темага мөстәкыйль эш эшли белү.фикер алышуда катнаша алу.

Материаль объектлар кулланып биремнәрне үтәү

Җөмләләрне дөрес итеп уку, рольләргә бүленеп диалог уку, тәрҗемә

Безнең якта яшәүче көшлар һәм хайваннарны белү, алар турында сөйли белү.

42

Контроль эш. “Хайваннар дөньясында”.

(II чиреккә)

1

Беренче яртыеллыкка “Хайваннар дөньясында” темасына (сыйфат темасына)

контроль эш. башкару

Контролъ эш

Контроль эш башкарганда алган белемнәрне куллана алу.

эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү

Тема буенча үзләштергән лексик-грамматик материалны кулланып эшли белү.

43

Хаталар өстендә эш.

Фигыльнең үткән заман формасын кабатлау.

1

Җибәрелгән хаталарны төзәтәү өстендә эш..Сүзлек өстендә эш.

Х.Ө.Э.

Башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык”, кебек хисләр формалашу.

тиешле мәгълүматны билгеләү, анализлау, объектларны чагыштыру, классификацияләү.

Хаталарны төзәтә белү.

44

Сыйфатның артыклык дәрәҗәсе. Синоним сыйфатлар.

1

“Кыш билгеләре” текстында кулланылган артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатларны табу. Сыйфатлар кулланып , кыш билгеләрен сөйләү

Сорауларга җавап бирү

Безнең якта яшәүче көшлар һәм хайваннарны белү, алар турында сөйли белү.

Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра белү.

Текстта кулланылган артыклык дәрәҗәсендәге сыйфатларны таба белү. Аларга синонимнар табу.

45

Кебек, шикелле бәйлекләренең сөйләмдә кулланылышы

1

Кебек, шикелле бәйлекләре турында төшенчә бирү, мәгънәләрен аңлату.Бу бәйлекләрне сөйләмдә куллану. Тәрҗемә, сорауларга җавап бирү

Сүзлек диктанты

Бәйлекләр турында мәгълүматлы булу.

Укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү, укудагы уңышларга, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү

Кебек, шикелле бәйлекләрен сөйләмдә куллана өйрәнү.

46

Антоним сыйфатлар.

1

Антоним сыйфатлар турында төшенчә бирү. Антоним һәм синоним сыйфатлар кулланып “Кышкы урман” дигән темага хикәя төзү. хикәя төзүдә куллана белү

Сорауларга җавап бирү

Эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.

Уку максатын мөстәкыйль билгеләү, тиешле мәгълүматны табу, билгеләү, сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу.

“Кышкы урман” турында җөмләләр төзи белү.

47

Вакыт рәвешләре (бүген, иртәгә, кичә, иртән)

1

Вакыт рәвешләре (бүген, иртәгә, кичә, иртән) белән таныштыру, аларны укучыларның кулланылышына кертү.Б.Рәхмәтнең “Яңа ел килгәч” тексты буенча эш.

Ситуатив күнегүләр

Үз фикереңне җиткерә белү, башкалар фикере белән исәпләшү.

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү.Сорауларга җавап бирә алу.

Вакыт рәвешләрен (бүген, иртәгә, кичә, иртән) сөйләмдә куллана алу.

48

Вакыт рәвешләренең сөйләмдә кулланылышы.

1

Вакыт рәвешләренең сөйләмдә кулланылышын күзәтү,”Куян кызы” әкиятеннән вакыт рәвешләрен табу, биремнәр үтәү.

Биремнәр үтәү.

Фикереңне әйтү, башкаларның фикерен тыңлый белү.

Сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу.

Вакыт рәвешләрен (бүген, иртәгә, кичә, иртән) сөйләмдә куллана , текстан таба белү.

49

Урын рәвешләре (монда, анда

1

Урын рәвешләре (монда, анда) турында төшенчә бирү,”Елга буенда” текстыннан урын рәвешләрен табу.Белемнәрне ныгыту күнегүләре үтәү.

Күнегү-ләр үтәү.

Урын рәвешләрен (монда, анда) кертеп җөмләләр җөзи белү.

Иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы чишү ысулларын мөстәкыйль рәвештә булдыру.

Урын рәвешләре (монда, анда)ны куллана белү.

50

Б.с.ү. “Кышкы уеннар” . Урын рәвешләренең җөмләдә кулланылышы

1

Кышкы уеннар” . темасына урын һәм вакыт рәвешләре кулланып хикәя төзү..

Б.с.ү.

Бирелгән темага аралаша алу, бәйләнешле текст төзи алу.

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый белү.Сорауларга җавап бирә алу. сөйләм берәмлекләрен логик тәртипкә салу.

“Кышкы уеннар” . темасына җөмләләр, текст төзи белү.

51

Фигыльнең заман формаларын кабатлау.

1

Фигыльнең заман формаларын кабатлау, бәйләнешле сөйләмдә куллану. Күнегүләр эшләү.

Гр. күнегүләр

Әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау

укытучы ярдәме белән максат кую һәм эшне планлаштырырга өйрәнү.

Тексттагы фигыльләрнең заманын билгели, төрле заман формалары белән җөмләләр төзи белү.

52

Исемнәрнең ясалышы. Кушма исемнәр

1

Исемнәрнең ясалышы турында төшенчә бирү. Кушма исемнәрнең ясалышын һәм язылышын аңлату, кагыйдәне ныгыту ..

Текст өстендә эш

Күнегүләр эшли алу, күрсәтмәлелектән файдалана белү ,шәхесара һәм мәдәният ара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру.

дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;

Кушма исемнәрнең мәгънәләрен аңлап сөйләмдә куллану

53

Кушма, парлы исемнәрнең

сөйләмдә кулланылышы.

1

Кушма, һәм парлыисемнәрне кабатлаумәгънәләренаңлап, сөйләмдәкуллану .

Сорау-җавап

Дәреслек белән белән эшли белү, күнегүләр эшли алу,телне яхшы өйрәнү теләге тудыру.

Җөмләләрне дөрес итеп укый, күпнокталар урынына тиешле сүзләрне куеп яза белү.Эштә катнаша белү.

Кушма, парлы исемнәрнең

мәгънәләрен аңлап сөйләмдә куллану.

54

Исемнәрнең зат-сан белән төрләнеше

1

Исемнәрнең зат-сан белән төрләнешен ныгыту , җөмләләрдә аларны куллану.

Исемнәрнең зат-сан белән төрләндерә белү.

Уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; үз мөмкинлекләреңне бәяләү.

Зат-сан белән төрләнгән исемнәрне тексттан таба белү.

55

Изложение. Без кошларга булыштык.(өйрәтү характерында)

1

Мөстәкыйль эшләү, гади план төзү, язу.

Изложение

Укуга карата кызыксыну уяту.

Эшне таләп ителгән вакытта башлау һәм тәмамлау.

Өйрәнелгән материалның үзләштерелүен тикшерү.

56

”Минем дустым”.

БСҮ

1

“Минем дустым” темасына әңгәмә оештыру, хикәя төзеп сөйләү өстендә эш .

Б.с.ү.

Дустың турында сөйли белү Дустыңны уенга чакыра белү.

Үз мөмкинлекләреңне бәяләү, үрнәк буенча эшли белү.

Дустың белән бергә нинди эшләр эшләү турында сөйләшү, диалогта катнаша алу.

57

Җыю саннары.

1

Җыю саннары. Турында төшенчә бирү, аларның җөмләдә кулланылышын аңлату.

Сорау-җавап

Бер-береңә карата хөрмәт, ихтирам хисләре тәрбияләү.

Аңлап укый белү. Ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру.

Җыю саннарын ясый белү, сөйләмдә куллануны аңлау.

58

Сүзлек диктанты .Сүз ясагыч кушымчалар: –чы/

-че кушымчалары

1

Сүз ясагыч кушымчаларның ялгану тәртибен аңлату, схема буенча кушымчаларны ялгау күнекмәләре өстендә эш .

Сүзлек диктанты

Исем ясаучы –чы/-че

кушымчаларын дөрес куллану.

Күршең белән хезмәттәшлек итү. Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра , нәтиҗәле эш алымнарын таба белү.

Әти-әнинең профессиясен әйтә белү.

59

Тезмә сүзләр.(Уйнарга яратам,уйный башлады) тезелмәләре

1

(Уйнарга яратам,уйный башлады) тезелмәләренең кулланылышын үзләштерү

Ситуатив күнегүләр

Тырышлык, хезмәт сөючәнлек тәрбияләү.

Әңгәмәдәшеңнең аралашу эшчәнлеге белән идарә итү.

(Уйнарга яратам,уйный башлады) тезелмәләренең кулланылышын үзләштерү

60

Зат алмашлыклары.

1

Зат алмашлыклары белән таныштыруны дәвам итү, аларның мәгънәләрен аңлату, биремнәрне ныгыту өстендә эш.

Ситуатив биремнәр

Телне яхшы өйрәнү теләге тудыру.

Зат алмашлыкларын белү.

Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра , нәтиҗәле эш алымнарын таба белү.

61

Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнеше

1

Грамматик күнегүләр үтәү, сүзләрне дөрес уку, җөмләләр төзү.

Ситуатив биремнәр

Бер- береңә карата җылы мөнәсәбәт булдыру.

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аның белән аралашу күнекмәләрен формалаштыру .Үз фикереңне дөрес итеп әйтә белү.

Зат алмашлыкларын килеш белән төрләндерә белү

62

Кемдер,нәрсәдер алмашлыклары белән таныштыру.

1

Билгесезлек (кемдер, нәрсәдер) алмашлыкларын куллану үзенчәлеген аңлату, сөйләмдә куллану күнекмәләре өстендә эш.

Биремнәр үтәү

Укучы ролен үзләштерү, җаваплылык хисе тәрбияләү.

Фикерне үстерү белән бәйле психик функцияләрдән-логик фикерли белү.Классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү.

Билгесезлек (кемдер, нәрсәдер) алмашлыкларын куллану үзенчәлекләрен аңлау

63

“Дүрт аяклы дусларыбыз” темасына лексик минимум.. Бәйлекләр.

1

Тема буенча лексик минимум белән танышу. Бәйлекләр турында төшенчә бирү

Моноло-

гик сөйләм

Хайваннарга карата игътибарлы булу хисләре тәрбияләү.

Үз фикереңне дөрес итеп әйтә белү.

Бәйлекләрне сөйләмдә куллана белү.

64

Ашыйсы килә формасы

1

Ашыйсы килә формасы белән таныштыру, аны сөйләмдә куллану өстендә эш

Сорау-җавап

Әдәплелек нормаларын белү

Үз мөмкинлекләреңнебәяләү,фикерләрне логик чылбырга салу

Ашыйсы килә формасын куллана белү

65

Контролъ күчереп язу .Эчәсе килә формасы

1

Эчәсе килә формасы белән таныштыру, аны сөйләмдә куллану өстендә эш

Контролъ күчереп язу

Эчәсе килә формасын куллана белү.

Әдәплелек нормаларын белү

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлау, аның белән аралашу күнекмәләрен формалаштыру

Эчәсе килә формасын куллана белү

66

Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасы

1

Эш башлауны, тәмамлауны белдерүче тезмә сүзләр белән таныштыру, аларны куллану күнекмәләре.

Грамма-

тик күнегүләр

Бер-береңә карата хөрмәт, ихтирам хисләре тәрбияләү;

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аның белән аралашу күнекмәләрен формалаштыру

Эш башлауны белдерүче конструкцияләрне сөйләмдә куллана белү.

67

Исемнәрдә –сыз/-сез аффикслары

1

Исемнәрдә –сыз/-сез аффикслары турында белемнәрне тулыландыру өстендә эш.

Индив. биремнәр

Сыйфатларны кешегә бәя бирүдә куллану

Сорауларга тулы итеп җавап бирә белү ,әңгәмәдәшеңнең аралашу эшчәнлеге белән идарә итү

Исемнәрдә -сыз,

-сез;

аффиксларын кулланып сөйләшә белү

68

Бәйлекләр.

1

Бәйлекләр турында төшенчә бирүне дәвам итү..Бәйлекләрне сөйләмдә куллана күнекмәләре.

Индив. Бирем

Бер- береңә карата җылы мөнәсәбәт булдыру.

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аның белән аралашу күнекмәләрен формалаштыру

Өйрәнелгән материал белән файдалана белү

69

Сорау алмашлыклары.

1

Сорау алмашлыкларын сөйләмдә куллану күнекмәләре. Сүзлек эше, җөмләләр төзү, гр. күнегүләр.

Карточка-лар эшләү

Үзеңнең һәм иптәшеңнең уңышларына сөенә белү.

Уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; үз мөмкинлекләреңне бәяләү

Сорау алмашлыкларын сөйләмдә куллануга ирешү

70

Б.С.Ү. Минем дүрт аяклы дустым бар.

1

“Минем дүрт аяклы дустым” темасына әңгәмә оештыру, хикәя төзеп сөйләү өстендә эш .

Б.С.Ү

Дүрт аяклы дустың турында сөйли белү .

Үз мөмкинлекләреңне бәяләү, үрнәк буенча эшли белү.

Дустың белән бергә нинди эшләр эшләү турында сөйләшү, диалогта катнаша алу

71

Сүзлек диктанты Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта 3 зат формасы

1

Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта 3 зат формасы турында төшенчә, ныгыту, күнегү эшләү.

Сүзлек диктанты

Җаваплылык тәрбияләү.

Аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү

Җибәрелгән хаталарны төзәтә белү

72

Чөнки, шуңа күрә теркәгечләре

1

Чөнки, шуңа күрә теркәгечләренең мәгънәсе һәм кулланылышы турында төшенчә бирү.

Биремнәр үтәү

Телне өйрәнергә теләк булдыру

Аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү

Чөнки, шуңа күрә теркәгечләрен сөйләмдә куллана белү.

73

Контроль эш (3 чиреккә)

1

Өйрәнелгән материалның үзләштерелүен тикшерү.

Контроль эш

Эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү.

Уку эшчәнлеге

нәтиҗәләрен

контрольгә ала

белү

Алган белемнәрне

практикада куллана

белү

74

Хаталар өстендә эш “Яз килә” темасына лексик минимум.

Инфинитив.

1

Җибәрелгән хаталарны анализлау, ныгыту күнегүләре эшләү сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, язу .Тема буенча лексик минимум белән танышу. Инфинитив турында төшенчә бирү

Хаталар өстендә эш.

.

уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; үз мөмкинлекләреңне бәяләү

уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; үз мөмкинлекләреңне бәяләү

75

Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта 3 зат формасы.

1

Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта 3 зат формасын ныгыту

Карточка-лар белән эш

Дөрес итеп аралаша белү

Күршең белән хезмәттәшлек итү. Парларда һәм күмәк эшли белү

Билгесез үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта 3 зат формасын куллана белү

76

Билгесез үткән заман хикәя фигыль.

1

Билгесез үткән заман хикәя фигыльләрне тексттан табып аера белү.

Биремнәр үтәү

Татарча дөрес итеп җөмлә төзи белү

Аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү

Хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнүен белү.

77

Үтенүне белдерүче фигыльләр:бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формалары

1

Үтенүне белдерүче фигыльләр:бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формаларын кулланырга өйрәнү

Сорау-җавап

Итәгатьле сорый белү

Уку хезмәтендә үзеңә максат куя белү; үз мөмкинлекләреңне бәяләү

Үтенүне белдерүче фигыльләр:бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формаларын куллана белү

78

Үтенүне белдерүче фигыльләр:бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формалары

1

Үтенүне белдерүче фигыльләр:бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формаларын куллануны ныгыту

Сорау-җавап

Әңгәмәдәшң белән аралау калыбын төзү

билгеләнгән критерийләргә таянып, эшли белү, эш сыйфатына бәя бирә белү

Үтенүне белдерүче фигыльләр:бирегезче, бирегез әле, бирегез зинһар формаларын куллана белү

79

Кушма саннар.

1

Кушма саннар язылышын истә калдыру,дөрес яза белү.

Ситуатив күнегүләр

Үз фикереңне дөрес итеп әйтә белү,кирәк әйберне алуны сорый белү

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аның белән аралашу күнекмәләрен формалаштыру

Кушма саннарны саный.дөрес яза белү.

80

Жөмлә ахырында нокта, сорау яки өндәү билгеләрен куеп, язу
күнекмәләрен гомумиләштерү

1

Жөмлә ахырында нокта, сорау яки өндәү билгеләрен куеп, язу
күнекмәләре бирү.Өйрәнелгән материалдан файдалана белү.

Сорау-җавап

Парларда һәм күмәк эшли белү ,әңгәмәдәшеңнең аралашу эшчәнлеге белән идарә итү.

Эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра , нәтиҗәле эш алымнарын таба белү

Өйрәнелгән материалдан файдалана белү.

81

“Татарстан – туган ягым” темасына лексик минимум.

1

Укучылар белән тема буенча өйрәнеләчәк лексика белән танышу, лексиканы кабатлау, яңаларын үзләштерү

Моноло-

гик сөйләм

Туган илеңә, җиреңә карата кызыксыну уяту.

Аерым темаларга караган сорауларга җавап бирү

“Татарстан – туган ягым” темасына лексик минимумны баету.

82

Сүзлек диктанты Татарстанның дәүләт символлары. Татарстанның башкаласы - Казан.

1

Рәсем буенча эш,үрнәк буенча сөйләү, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, язу .

Сүзлек диктанты

Туган илебезгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Казанга баруың,анда нәрсәләр күрүең турында әйтә белү.

Казан турында сөйли белү.

83

Сорау җөмләләр.

1

Сорау җөмләләр турында аңлату, төзеп, сөйләмдә куллана белү өстендә эш

Диалогик сөйләү

Сорау җөмләләр төзеп, сөйләмдә куллану

Үз мөмкинлекләреңне бәяләү, үрнәк буенча эшли белү

Өйрәнелгән материал белән файдалана белү.

84

Сорау кисәкчәләре

1

-мы/-ме –сорау кисәкчәләренең кулланылышын, язылышын аңлату, ныгыту

Сорауларга җавап бирү

Матур, әдәпле итеп сорарга өйрәнү

Ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру

Алган белемнәрне куллана белү

85

Исем сүзтезмәләр.

1

Исем сүзтезмәләрне куллану күнекмәләрен камилләштерү

Диалог төзү

Исем сүзтезмәләрен сөйләмдә куллануга ирешү

Үз фикереңне дөрес итеп әйтә белү.

Исем сүзтезмәләренең ясалышын аңлау

86

Сорау алмашлыклары.

1

Сорау алмашлыклары турында төшенчә бирү, сорау алмашлыкларын кертеп диалог төзү

Биремнәр

үтәү

Әдәпле итеп сорый белү.

Фикерләрне логик чылбырга салу

Сорау алмашлыкларының кушымчаларын дөрес ялгый белү

87

Б.С.Ү. «Минем Ватаным»

1

Логик фикер йөртү, чагыштыру, анализ, гомумиләш-терү, нәтиҗә ясау.

Б.С.Ү.

Үзара дөрес аралаша белү.

Билгеләнгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү.

Бәйләнешле, эзлекле сөйләмгә ирешү

88

Диктант”Татарстан –минем туган ягым”

1

Грамоталы язу күнекмәсен камилләштерү.

Диктант

Төгәллек һәм пөхтәлек тәрбияләү.

Эшләнгән эшнең сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү

Биремнәрне үтәгәндә үз эшчәнлегеңне планлаштыра белү

89

Хаталар өстендә эш .Кояшлы җәй, ямьле җәй, темасына лексик минимум.

1

Тема буенча лексик минимум белән танышу.

Х.Ө.Э.

Туган ягыбыз табигатенә мәхәббәт тәрбияләү.

Белемнәрне

системага салу

күнекмәләрен

камилләштерү

Хаталарны таный, аера белү,күнегүләр эшләү.

90

Бәйлекләр.

1

Бәйлекләр турында төшенчә бирү. Күнегүләр

эшләү.

Ситуатив күнегүләр

Җәй көне нишләвең турында әйтә белү

Аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү

Бәйлекләр турында төшенчәле булу

91

Кебек бәйлеген сөйләмдә куллану

1

Кебек бәйлегенең мәгънәсе белән танышу, аны куллану күнегүләре башкару,белән таныштыру.

Биремнәр

үтәү

Матур сөйләшү гадәтләре булдыру

Әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлау, аның белән аралашу күнекмәләрен формалаштыру Үз фикереңне дөрес итеп әйтә белү.

Өйрәнелгән материалны файдалана белү.

92

Кадәр, соң – бәйлекләре белән таныштыру

1

Кадәр, соң – бәйлекләренең мәгънәләре белән танышу, аларны куллану күнегүләре башкару

Ситуатив күнегүәрл

Укучыларның

сүзлек запасын

баету

Үз мөмкинлекләреңне бәяләү,фикерләрне логик чылбырга салу

Кадәр, соң – бәйлекләренең кулланылышын

аңлау

93

Ян бәйлек сүзен юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендәкуллану

1

Ян бәйлек сүзен юнәлеш, чыгыш, урын-вакыт килешендәкуллану үзенчәлекләре белән танышу.

Биремнәр

үтәү

Сөйләмдә дөрес куллану

Үз мөмкинлекләреңне бәяләү, үрнәк буенча эшли белү

Ян бәйлегенең кулланылышын, ясалышын аңлый белүгә ирешү

94

Б.С.Ү. Җәйге табигать.