Жамбыл облысы,Мойынқұм ауданы
Жамбыл атындағы мектеп-гимназияның
тарих пәнінің мұғалімі Байсеркеева Г.Т.
Қазақстан тарихы 10 сынып (қоғамдық-гум. бағыт)
Сабақтың тақырыбы: §26. Еңбек тәртібі
Сабақтың мақсаты:
Қоғамдық өндірістік процеске қатысушылардың ішкі еңбек тәртібі туралы түсінік алады;
Жағдаяттарды талдай отырып, жүйелі ойлау, өздігінен жұмыс жасау дағдысын дамытады;
Құқықтық сауатының артуына ықпал етеді.
Сабақтың түрі: аралас
Әдісі: интерактивті, әңгіме, ойталқы,заң баптарымен жұмыс
Көрнекілік: ҚР Конституциясы, ҚР Еңбек кодексі (15.05.2007ж. № 252),
интербелсенді тақта
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі
ІІ.Білімдерін тексеру: «Сен-маған,мен-саған»
Жұмыс уақыты дегеніміз- қызметкердің (жұмысшының) жұмыс берушімен арадағы еңбек шартына сәйкес еңбек міндеттерін орындайтын уақыты
Тынығу уақыты дегеніміз- жұмысшы мен қызметшілердің еңбек міндеттерінен бос өз қалауы бойынша пайдаланатын уақыты
Мемлекет белгілеген апталық жұмыс уақытының ұзақтығы қанша? аптасына 40 сағаттан көп емес
Жұмыс уақытының түрлерін ата? Қалыпты,қысқартылған,толық емес
24 және 36 сағ. жұмыс уақыты кімдер үшін? 14-16 жастағыларға-24 сағ., 16-18 жастағыларға -36 сағ.,зиянды ауыр дене еңбегімен айналысатындар-36 сағ. құқығы бар.
Түнгі уақытта жұмыс істеуге кімдерге жол беріледі? Үздіксіз өндіріске, медицинаға, көлікке,байланысқа
Түнгі уақыт деп қай уақыт аталады, түнгі жұмысқа кімдер жіберілмейді? Мүгедектер мен жүкті әйелдер ше? 18 жасқа
толмағандар,түнде жұмыс істеуге тыйым салатын анықтамасы барлар
Мерзімінен тыс жұмыс деген не? Оған кімдер тартылады,уақыты? Өндіріс қажеттілігіне байланысты жасалатын жұмыстар,оған қосымша ақы төленеді.Тәулігіне -2сағ.(қауіпті,зиянды болса-1 сағ.),айына 12 сағ.көп емес,жылына 120 сағ.аспау керек.Жүкті әйелдер мен 18 жасқа толмағандар жіберілмейді.
Тынығу уақытының түрлерін ата?
Күнделікті жұмыс барысындағы үзілістер (30 мин.кем емес,жұмыс басталған соң 4 сағ. кейін беріледі,емшекте баласы барларға әр 3 сағ. 30 мин. кем емес)
апталық демалыс күндері (5 күндік- сенбі,жексенбі,6 күндік-жексенбі)
мереке күндері, жыл сайынғы еңбек,әлеуметтік демалыстар
Қосымша демалыс кімдерге беріледі? Балалы әйелдерге- баласы 3 жасқа толғанша,ауыр қауіпті жұмыстағыларға-6 күндік,1,2 топтағы мүгедектерге-15 күндік ақылы демалыс беріледі,оқып жүрген қызметкерлерге емтихан тапсыруға,қорғауға беріледі
Бізде ауданда еңбекті қорғау инспекторы бар ма? Оразымбетов Қайрат
Қызметкер медициналық тексеруден не үшін өтеді?
Жаңа сабақтың мақсаты. Жаңа сабақтың жоспары:
1.Еңбек тәртібі және оның мәні
2.Еңбек тәртібін бұзғаны үшін жауапкершілік
«Ой шақыру»: Оқушының еңбек тәртібі деген не?
сабаққа уақытында келу сабақтан кетіп қалмау [pic] [pic] [pic]
[pic] [pic] мектеп ережесін сақтау кезекшілікті тиянақты атқару
[pic]
себепсіз сабақтан қалмау
«Мағынаны түсіну»(оқушылар өздері оқып өздері түсіндіреді)
«Тәртіпке бас иген құл болмайды,тәртіпсіз ел болмайды»
Б.Момышұлы
№ 1 топ: Еңбек тәртібі және оның мәні ? (6-тарау,69-75 баптар)
1.Еңбек тәртібі дегеніміз не?
2.Еңбек тәртібінің әдістері?
№ 2 топ: Жұмыс берушінің міндеті қандай?
1.Жұмыс берушінің міндеттері?
2.Қызметкерді жұмыс беруші көтермелей ме?
№ 3 топ: Мемлекеттік марапаттар туралы не білеміз?
1.Еңбек кітапшасы деген не,керек пе?
2.Мемлекеттік марапаттарды ата?
Еңбек тәртібі-жұмыс беруші мен қызметкердің еңбек тәртібіне мойынсұну,белгілеп берген талаптарды орындау міндеттемелерінен көрініс табады.
Еңбек тәртібі
сендіру
мәжбүрлеу
[pic] [pic]
Жұмыс берушінің міндеті:
1.Еңбек жарақатына жол бермейтін техника қауіпсіздігінің заманауи құралдарын өндіріске енгізу .
2.Қызметкердің кәсіби және басқа да науқастарға шалдығуының алдын алатын санитарлық-гигиеналық шараларды қамтамасыз ету.
3.Қызметкердің қауіпсіздік техникасы,өндірістік санитария,еңбек гигиенасы және өртке қарсы сақтану жөніндегі талаптарын орындауын бақылау.
[pic] [pic] [pic] [pic] Еңбектегі табысы үшін көтермелеу:
, [pic] [pic]
[pic] [pic]
№ 2 топ: Еңбек тәртібін бұзғаны үшін жауапкершілік
«Адамды тәртіпсіздік жасағаны үшін емес, оны тағы да қайталамауы үшін жазалайды»
Сенека
1.Тәртіптік жауапкершілік неліктен беріледі,қандай тәртіппен жауап беріледі?
2.Тәртіптік теріс қылық белгілерін ата?
3.Тәртіптік жазаның түрлері?
4.Еңбек тәртібін бұзуда қолданылатын ең ақырғы шара қалай жүзеге асады?
5.Тәртіптік жазаны қолдану тәртібін ата? (мерзімі)
6.Материалдық жауапкершілік,қылмыстық жауапкершілік деген не?
Тәртіптік теріс қылық белгілері:
1.Кәсіпорынның ішкі еңбек тәртібін қоғамға қауіпті емес сипатта бұзу.
2.Кәсіпорынмен еңбектік құқықтық қатынаста тұратын қызметкерлер жасайтын тәртіп бұзушылық.
3.Қызметкердің еңбек міндеттемесін орындамауынан туатын тәртіп бұзушылық.
4.Кінәлілікпен құқыққа қарсы іс-әрекеттің немесе әрекетсіздіктің арасындағы себепті байланыстар.
[pic] [pic] [pic] [pic] Еңбек тәртібін бұзғаны үшін қолданылатын тәртіптік жаза:
ескерту
қатаң сөгіс
сөгіс
еңбек шартын бұзу
Сабақты бекіту:
1.Кәсіпорынның ішкі еңбек тәртібі деген не?
2.Жұмыстағы табысы үшін көтермелеудің түрлері қандай,оған еңбек кітапшасының қатысы не?
3.Тәртіптік теріс қылық ұғымын түсіндір?
4.Жұмыстан шығарудың тәртібі қандай?
Жағдаяттар шешу:
№ 1. Мектеп кәсіподағы еңбегін ескеріп, «Жыл мұғалімі» атанған 10 сыныптың жетекшісіне «Меркі» шипажайына тегін 2 адамдық жолдама берді.(Еңбектегі табысы үшін көтермелеу)
№ 2.Еңбек міндетін дұрыс орындамаған Балдай бұрын ескерту,сөгіс алған болатын.Кезекті жиналыстан соң зауыт әкімшілігінің шешімімен ......(қатаң сөгіс берілді)
Еңбек туралы мақал-мәтелдер кезегі:
Еңбек етсең ерінбей,тояды қарның тіленбей.
Еңбек ет те, міндет ет.
Ердің атын еңбек шығарады.
Жылай-жылай жер қазсаң,күле-күле су ішерсің.
Байлықтың атасы-еңбек,анасы-жер.
Бағалау.
Үйге тапсырма: §26. Еңбек тәртібі. Тақырыпқа сай 5 мысал жазып келу.
