Қыз баланың тәрбйесі туралы
Білектей арқасында өрген бұрым,
Шолпысы сылдыр қағып, жүрсе ақырын.
Кәмшат бөрік, ақ тамақ, қара қасты.
Сұлу қыздың көріп пе ең мұндай түрін?
Абай.
Қыз -ел, ауыл еркесі үлпілдеген үкісі , алақандағы аяулысы , басқа елдің болашақ келіні, анасы. «Қыз –өріс,қыз-қонақ »,-деп ,туған туыстары оларды аялап ,мәпелеп өсірген.Қызға қатты сөз айтылмауға тиіс . «Кім де кім үш қыз өсіріп , тәрбиелеп ,бой жеткізіп ,құтты орнына қондырса , оның сыйлығы-жаннат»,-деген Мұхамбет пайғамбар. Ырым бойынша қыз туғанда көйлек тігер, қырық жеті деп тұспалдап атаған.Бұрыңғы заманда ата-аналары ,жеңгелері,апалары мен жанашырлары қызды көзден таса қылмаған,қазіргідей тым еркін жібермеген,әдеп жолынан аттаттырмаған. «Қызға қырық үйден тыйу, қала берді есіктегі қара құлдан тыйу ,күл шығарып ,от жаққан күңнен де тыйу» деген аталы сөз, желкілдеп өскен қыр гүлдеріне көрсетілген қысым да емес ,зорлық-зомбылық та емес. Керісінше, қыр гүлдері пәк күйінде құлпырып өссін , жаманаттан аулақ болсын дегені.Себебі,қыздар –біздің келешегіміз ,болашақ аналарымыз.Мектеп жасындағы қыз балалар тәрбиесін негізінен үш кезеңге бөлуге болады.Бастауыш сыныптар кезеңіндегі тәрбиенің мақсаты тазалыққа,ұқыптылыққа , жинақылыққа үйрете отырып , баланың көп біліуге құштарлығын арттырып , кітап оқу мәдениетін дамыту. Бесінші-сегізінші сыныптар арасында алғашқы кезеңдегі тәрбие түрлері н ілгері қарай дамыту болмақ. Бұл тұста , жас ерекшелігіне қарай,қыз бала анасынан ешнәрсе бүкпейді.Қалт еткен нәрсенің бәрін айтып келеді.Сол шыншылдығы мен ашықтығын пайдаланып ,қыз баланың келешегіне ең керекті нәзіктің ілтипаттылық, үлкенді сыйлау , кішіге қамқор болу, тұрақтылық сияқты мінездерді қалыптастыру басты борыш.Сонда бұл сипаттар келешекте жарасымды жар, аяулы ана ,қоғамымыздың белсенді мүшесі болатын қыз баланың бойына әрқашан нұр болып құйылады.Үшінші кезең тоғызыншы –он бірінші сыныптарды қамтиды.Бұл аралықтағы тәрбие алдыңғы кезеңдермен тығыз байланысты. Адамға деген мейірім бала кезден , ең жақын адамын сүюден басталады.Сондықтан әрбір қыз балаға ата-анасын туыстарын ,ұстазын сыйлап , қадірлей білуді үйретсе, болашақта одан елін жерін ,халқын сүйетін ,өз шаңырағын ардақтайтын , балаларын жанындай жақсы көретін қамқор ана, қайратты жан ,нәзік ару шығары сөзсіз.Сондықтан да еңбекқор тәрбиелеу –мектеп пен ата-ананың басты міндеті дер едім.Қорыта келе Төле бидің мына сөзін зерделегім келеді.
«Асыл пышақ қын түбінде жатпайды » деген. «Келінім ақылды болса ,балам дана болады.Ердің бақыты –әйел.Ел сыйлайтын ерді ақылдылықпен адам етіп тәрбиелейтін –әйел» деген екен.
«Жолықсаңдар тағдырдың ызғарына ,
Тілектеспін ел салтын бұзбауыңа.
Абай атты армандай ұл өсіріп
Ат қойыңдар Тоқжан деп қыздарыңа».
«Адам болар ұлыңның арқа басы кең келер.
Ана болар қызыңның ақыл-есі тең келер»
