Сабақ мақсаты: Оқушыларға қоршаған орта, табиғат сұлулығы жөнінде адамның сыртқы ортаға деген қатынасының үндестігі туралы түсінік бере отырып сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу. Міндеттері:
1. Оқушылардың сұлулық ұғымы туралы түсініктерін кеңейту;
2. Оқушыларды сұлулықты сезіне білуге, аялап қорғай білуге, жақсы көруге үйрету;
3. Оқушыларды адалдыққа тәрбиелеу.
Ресурстар: (құралдар, мәлiметтер)
Интербелсенді тақта, оқулық, мақал-мәтел, дәйексөз, маркер, аққағаз, жүрек.
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі
а) оқушылармен сәлемдесу, түгендеу
ә) оқушылар назарын сабаққа аудару
б) Тыныштық сәті
Тыныштық сәті. Нұрға бөлену
Терең тыныс алыңыз...Өзіңізді жайлы , қалыпты ұстаңыз. Өзіңізді бақылаңыз. Көз алдыңыз қараңғыланып кетті. Қараңғылық ішінен әдемі өрнектері бар түрлі- түсті қақпа пайда болды.да жарық етіп ашыла кетті. Әрі қарай өтіңіз. Сіз тамаша бақтың ішіндесіз. Алуан түрлі гүлдер тобы сізге қарап, сүйіспеншілікпен иіліп, тербеліп сәлем бергендей болды. Кенет гүлдер тез көбейе бастады, жүздеген, мыңдаған қызылды-жасылды гүлдер жер бетін жауып кетті. Шетімен шегі жоқ.
Самал жел таза ауа мен гүлдердің иісін жеткізді. Сізді жеңілдік пен еркіндік , қуаныш сезімі биледі. Гүлдердің ішінен өзіңізге жаны жақын адамдардың бейнесі жымиып, сүйіспеншілікпен қарап тұрған сияқты. Олар кімдер?
Жүріп келе жатып сізді алыстан көз тартып шақырғандай болып тұрған гүлдің өзіңізге жақын, сізге туысқандық байланысы барын сезінесіз. Түсі қандай? Жақындап қараыңызшы, ол ешқайсысына ұқсамайды, ерекше және қайталанбайды. Үңіліп қарасаңыз, ол гүлден өз бейнеңізді көресіз. Ол өте әдемі. «Әр гүлдің өз иісі бар, өзіне тән сұлулығы бар екенін ұмытпаңыз!» Өзіңізді бағалай біліңіз. Гүлдер, ағаштар, жемістер бір-біріне еш ұқсамайды, бірақ олар бір жер бетіндегі топыраққа өсіп, тамырын жаяды, оларға бір ғана күнжылуын беріп, шұғыласын шашады.
Маған қосылып іштей қайталаңыз: «Мен-ол-мен». Менде бәрі жеткілікті. Мен өте тамаша адаммын. Менің қолымнан бәрі келеді.
Талдау:
Қандай сезімде болдыңыздар?
Гүлдер жер бетінде өзін қалай сезінер еді?
Үй тапсырмасы:
«Менің ойымдағы сұлулық» тақырыбына сурет салып келу.
Ескерту
Оқушылардың суреттерің тақтаға ілу.
Дәйексөз.
Адамның жан дүниесі дүние сұлулығымен, жақсылығымен үндестікте болуы керек, сонда адам рухани да, табиғи да сау болады.
Г. Құрманбай
Дәйексөзден қандай ой түйюге болады?
Қыздар бір рет оқиды, ұлдар бір рет.
Оқиғаларды әңгiмелеу
О. Бөкейдің «Тәңірісі сұлулықтың марал деген…».
Ақша қар жапқан аппақ қапталға қайқаң қағып ай мүйізді ақмарал шыға келді. Жай келмеді, секіріп билеп, орғып ойнап шыға келді. Басын әсте жерге салмай, әмәнда асқақ та тәкаппар ұстайтын кербез аң бұл жолы да маңғаз қасқайып тұра қалған. Аппақ қар бетінде бітімі – болмысы, бар келбеті ап-анық нақышталып, сізге қасқайып қарсы қарап тұрған оғаш, жекелеген бұғыны – шаңырақтанған ақ мүйізі сан салалы бұғыны қызықтамауыңыз, таңданбауыңыз тіпті де мүмкін емес. Бұғының осы тұрысын сіз айналайын табиғаттың жылқы туар арда аруына балар ма едіңіз, әлде шалқар әлем көгінде орнатылған табиғат ананың өз ескерткішіне теңер ме едіңіз?
Сөйтер едіңіз. Өйткені көңілінің көгі бар әрбір жанның марал десе елең етері рас. Бірақ ақ мүйізді түз тағысы ғана емес, өзіне де беймәлім, әлдебір тылсым сұлулықтың қиял – елестері және рас.
Қазақ жұрты бұғы-маралды сұлулықтың тәңірісі санапты. Сұлу болсын деп есімін Марал, Ақмарал қоятыны бұған дәлел.
Талдау сұрақтары:
- Автор маралдың сұлулығын қалай сипаттайды?
- Еліктің баласы құралайдың, түйенің баласы ботаның сұлулығы туралы не айтар едіңіздер?
- Табиғат сұлулығы туралы қандай пікір білдіре аласыңдар?
Мұғалімнің сыйы әдемі жануарлар мен ғимараттардың, сұлу адамдардың суреттерін тамашалау.
Оқушылар суреттерді тамашалап, шабыт алады.
Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.
1-топ «Сұлу» деген сөзге «5-жолды өлең».
(Мысал)
Сұлу.
Көркем, тамаша, ғажап.
Шабыттандырады, ізгілендіреді, тәрбиелейді.
Астана – сұлу, әсем қала.
Әдемі.
2-топ Сұлулық адамға ғана тән «Дәлелденген эссе».
(Мысал)
3-топ Сахналау «Сұлулықпен сырласу». Оқушылар тапсырмаларды орындайды
Топпен ән айту.
Сөзі И.Сапарбайдікі
Әні Р.Таймановтікі
«Қазақ қызы»
Мен қазақ қыздарына қайран қалам
Жанары жаны жаздай жайрандаған
Қыз өссе-елдің көркі-деген сөзді
Қапысыз қалай айтқан қайран бабам
Қыз өссе-елдің көркі-деген сөзді
Қапысыз қалай айтқан қайран бабам
Намыстан бермеу үшін жатқа қолдан
Арулар аз болды ма атқа қонған
Көңілде қалған сыз бар өткен күннен
Өмірде қалған із бар Ақтабаннан
Көңілде қалған сыз бар өткен күннен
Өмірде қалған із бар Ақтабаннан
Жасырмай айтар болсам жан сырымды
Тағдырым қарауылға қанша ілінді
Ерліктің қос қанаты деп білем мен
Аяулы Әлия мен Мәншүгімді
Ерліктің қос қанаты деп білем мен
Аяулы Әлия мен Мәншүгімді
Сүймеген сені азамат, азамат па
Көңілің тәрізді аппақ таза мақта
Бәрін айт, бірін айтта лайықсың
Қазақтың қызы деген ғажап атқа
Бәрін айт, бірін айтта лайықсың
Қазақтың қызы деген ғажап атқа
Қазақтың қызы деген ғажап атқа
Үй тапсырмасы.
«Сыры мен сымбаты келіскен адам әрдайым да табиғаттың сұлулығын сезіне, көре білуі қажет» (пікір жазу)
Күнделіктеріне жазады.
Соңғы тыныштық сәтi.
Баяу музыка қосылады
— Көзімізді жұмсақта болады, тыныштықта бүгінгі сабағымызды есімізге түсірейік. Бүгінгі сабағымыздан алған әсерімізді жүрегімізге түйейік. Әр уақытта шындықты айтып, ақиқатқа көз жеткізейік. Енді тыныштық күйде отыра тұрыңыздар. Көздеріңізді ашуға болады.
Оқушылар көздерін жұмып демалады.
