Балқаш аудандық білім бөлімінің [pic]
«Топар орта мектебі мектепке
дейінгі шағын орталығымен»
мемлекеттік коммуналдық мекемесінің
Технология пәнінің мұғалімі Аскербекова Сымбат
Тақырыбы: Ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы Сабақтың мақсаты: оқушыларға ағашты көркемдеп өңдеу арқылы бедерлеп ою әдісін меңгерту. Оқушылардың икемділігін , іскерлігін, шеберлігін қалыптастырып, ұқыптылыққа баулау. Оқушыларға еңбек және эстетикалық тәрбие беру.
Сабақтың түрі: сарамандық сабақ
Сабақтың оқыту әдісі: әңгімелесу, сарамандық және өз бетімен жұмыс істеу.
Көрнекілігі: ағаш, бұрғы, буклет, нақыл сөздер, керекті заттар.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі
А) сабаққа қатыскын бақылау
Б) сабаққа дайындығын тексеру
Өткен материалды қайталау сұрақ - жауап арқылы.
Ағаш кептіру
Атмосферада табиғи кептіру
Камерада қолдан кептіру
Беттестіру арқылы кептіру
Ток өрісі арқылы кептіру
Балқытылған ортада кептіру
Үй тапсырмасын бекіту
Топтастыру стратегиясы
1.Есік
2.Сандық
3.Асадал
4.Орындық
5.
Ағашқа байланысты ырым сөздер
Түсінде ағаш көрсе адам байиды деп жорамалдаған
Жеміс ағаштар күзде қайта гүлдесе, алдағы қыс жылы болады
Емен ағаштың ұрығы көп болса қыс қатты болады
Ағашты, өсімдікті сәрсенбі күні отырғызса несібе мол болады.
Ағаш, тал туралы өлеңдер
Қарағайдың түбінен қайырып қалған қобызым. Үйеңкінің түбінен үйіріп қалған қобызым
Қабаққа біткен қайңның беріші еді, безі еді. Өтіндей – ақ аюдың әкемнен қалған көз еді
Қазіргі уақытта да біздер ағашсыз өз өмірімізді елестете алмаймыз. Тұрған үйіміз, үй жиһаздары, басқа да тұрмыста жиі қолданылатын заттардың көбі ағаштан жасалған. Қолөнердің ең көп тараған түрлерінің бірі — бұл ағашты көркемдеп, өңдеу. Ертеден-ақ көшпелі халық тұрмысына қажетті заттарды өздері жасап отырған. Ағаштан түйін түйген шеберлер атқа салатын ерді, тамақ сақтайтын кебеже, киім салатын сандық, әбдіре, киім ілетін-адалбақан, тостаған, саптаяқ, шара, отау, табақ пен тегештерді аса шеберлікпен жасаған. Ағаштан жасалған бұйымдардың ішіндегі ең көп тараған түрлері жұпаяқ, күбі, ағаштан бүтіндей ойылған астау, келі-келсап, асадал. Бұл бұйымдарды шеберлер күмістен, сүйектен жасалған ою-өрнектермен әрлеген. Ағаш үйдің бөлшектерін ою өрнектермен әшекейлеп безендірген. Халық шеберлері жасаған осындай заттар қазір еліміздің музейлерінде сақтаулы. Көркемдеп өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Оған май қарағай, терек, үйеңкі секілді жұмсақ ағаш қажет, нәзік ойықша, үшбұрыш және басқа өрнектерді салу, әрлеу жұмыстары оңай жүргізіледі. Жұмысқа бұтақсыз жұмсақ ағаш түрін таңдап, қажетті өлшеммен кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді. Өрнек дегеніміз- кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Ал ою дегеніміз, бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен кесу арқылы өңдеу немесе шабу кезіндегі ойып өңдеу жұмыстары. Ою-өрнектердің бір түрі Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп латынша орнамент деген ұғымды білдіреді. Мағынасы сәндеу, әсемдеу. Осы сәндеу, әсемдеудің бір түрі, яғни хайуанат, жан-жануар және өсімдік белгілері мен мүшелері немесе геометриялық фигуралар іспеттес элементтердің үнемі ырғақты қайталап, симметриялы орналасқан көркем өрісі мен құрылымын ою деп атаймыз. Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі- геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетінде геометриялық сурет салу арқылы жасалады. Екінші тәсіл-өрнекті салғанда, оның ізін пышақпен тігіп, өрнектің жиектерін көлбеулей жұқалап жонып алады. Мұндай оюларды бірнеше әдістермен орындайды: біріншіден, өрнектердің жиектерін дөңестеп, жұмырлай жиектеп өрнекке кеңістіктегі көрініс береді; екіншіден, өрнектердің сыртқы жиегін өрнек денесінің ортасынан да ойықшалап бедер беріледі; үшіншіден, бірінші және екінші әдіспен орындалған өрнектің түбін бедерлеп, бедерлі өрнектің мәніне қарай таңдап, бедер беру тәсілімен орындайды.
Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.
- бұйымның негізін талаптарға сай тазалау; - бұйымдарды бояу, оған әр беру; - боялған бұйымдарды тазалау, лактау.
Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: Ол жүйелеу, үйлестіру ұғымын білдіретін латын сөзі. Өнердің барлық саласында композициялық пішін арқылы жаттығып көреміз.
Өрнекті тақтай бетіне көшіру әдісін қарастыру.
Өрнекті тақтай бетінің бір шетінен бастап салу әдісі.
Өрнекті тақтайдың ортасынан бастап салу әдісі.
Тақтайдың бетіне өрнекті тізбектей салу әдісі.
Сөзжұмбақ: «АҒАШ» жасырын сөз
Қорытынды. Қаз мойын түріндегі өрнекті тақтай бетіне салып үйренеміз, іске сәт! Оқушыларды бағалау, жақсы жұмыстарды көрмеге алу.
Үйге тапсырма: дайындаған ою-өрнекті көркемдеп өңдеу, аяқтау және «Ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы» тақырыбына реферат жазу.
