Токарлы станок
Токарлы станок ағаштан және сүйектен жасанды зат жасау үшін қолданылады. Кескіш құрал арқылы арнаулы пышақ қашауы айналып тұрған бұл станокпен ағаш бұйымын жасайды.
Ағаштан немесе сүйектен жасалған көркем заттарды ТП-40 станогында орындайды. Станоктың негізгі буындары: электрлі қозғағыш қуаттылығы 1,5 кВт, станина, айналдырық, оның бір минуттағы айналу жиілігі минутына - 2500 айналым.
Жасалмақ затты айналдырық патронына арнайы кілттің көмегімен қатаң түрде патронға перпендикулярлы қалыпта бекітеді. Белдік пен шкив арқылы электр қозғағыш айналдырыққа арналу қозғалысын береді. Кескіш құралға қосымша тіректі жасалмақ затты параллель орналастырады. Зат өте ұзын болған жағдайда, оның екінші шетіне бос тіркеу қояды. Токарлы жағдайда орындалмақ жұмыстардың көлемі және конфигурациясы әр түрлі болуы мүмкін.
Станокпен жұмыс істеген кезде есте болатын жайт, станокты жасалмақ заттың дұрыс және нақ орналасқанына көз жеткеннен кейін ғана қосу керек, кемекші құралдар дұрыс бекімегенше қашауды бастамау, қашау ретінде кескіш құралдың шетін бақылау, тексеру, жасалған затты және ағаш ұнтақтарын тазалау, жинау жұмыстарын станок толық тоқтағаннан кейін ғана жүргізу.
Фрезерді көшірмелі станок көркем жасанды заттарды дайындауда, сонымен қатар жиһаздар мен сәулет, интерьер бұйымдарын әсемдеу-өрнектеу жұмыстарында қолданылады. Бұл станокта неше түрлі ойық оймаларды орындауға болады: дөңгелек көп жапырақты, гүлді табақшалар, балясина, барельефті, горельефті, мүсінді бұйымдар, т.б.
Станок құрамына айналдырықты басы бар суппорт, оған бекітілген станина, көлденең және тік бағытта қозғалуға мүмкіндік беретін үстел үстінде орнатылған тегершік (маховик), қозғалмайтын сұққыш (штифт) кіреді. Кесу құралы болып арнайы бұрғылармен тетікті фрездер табылады, ол айналдырыққа бекітілген. Станок үстелін дайындалмақ заттың қалыңдырына байланысты биіктікке сәйкес орналастырады. Кескіш құрал суппорттың қозғалуымен беріледі және тіркеуіш бұрамамен шектеледі.
Көшіру кезінде үлгіні жұмыс үстелінің төменгі жазықтығына бекітеді, ал заттың өзін үстіңгі жағына қояды. Орындаушы сүққыш пен үлгінің барлық контурын тереңдіктері мен төмпешіктерінің бойымен жүргізіп шығады. Жұмыс үстелін біресе жоғары, біресе темен қозғалта отырып, егер қажет болса, үлгіні алып қайта бекітеді. Сұққышпен біріктірілген айналдырық оның барлық қозғалысын қайталайды, сөйтіп үлгінің айнымас көшірмесін жасайды. Тәжірибелі суретші-шебер көз мелшері дәл, нақты қозғалысымен осындай станоктарда әсем өрнектелген үйлесімдерді орындайды. Бұл жағдайда станок шебердің жұмысын жеңілдетіп, жұмыс өнімділігін арттырады. Станок айналдырығын электрлі мотор жүргізеді, ол бір минутта 10000-нан 24000 айналымға дейін орындайды, сонымен ойманың сапасын жоғарылатады. Алайда, станокта орындалған оймалар қолмен орындалған жұмыстан сапасы бойынша әлдеқайда төмен, осы себепті арнайы сұрау бойынша жасалатын жиһаздар мен антикварлы жиһаздарды жаңғыртпа жұмыстарын қолмен істеген дұрыс.
Көп айналдырықты фрезді-көшірмелі станок. Ірі өндірістік мекемелерде бірден мүсіндік немесе жиһаздар мен сәулеттік заттардың өрнекті толықтырғыштарын орындауда қолданылады. Станокта 8; 16; 24; 28 кейде тіпті 32 айналдырық болуы мүмкін. Айналдырық араларында қозғалмайтын сұққыш бекітілген, оның жұмысы - көшіру. Айналдырықтың арақашықтығы - 13,7 см, жүру жолы - 14,7 см.
