Тақырыбы: Жат әдеттен сақтан.
Мақсаты:Оқушылардыжаманәдеттенаулақболуға, үлкендісыйлауға, кішіге
қамқорболуғаүйрету.
Адам бойындағыұнамды, ұнамсызқылықтардыажыратаотырып, әдепәліппесінбойынадарыту, тілбайлығын, танымбелсенділігінарттыру.
Әдептілікке, адамгершілікқасиеттергетәрбиелеу.
Көрнекілігі:Көрністергеқажеттіқұралдар,макеттер, интерактивтітақта.
Барысы:
І Кіріспе.
Адам бойындажақсы-жаманқасиеттерболады. Бізгеадалдықты, кішіпейілділікті, инабаттылықты, шыншылдықтыата-аналарымыз, ата-бабаларымыз, ұстаздарымызүйретеді. Алдыменбұлқасиеттербіздіңбойымызғаананыңақсүтімендариды.
Сондай-ақадамбойындажаман, жат, терісқасиеттер де болады.
Олқандайқасиеттер, оданқалайсақтанамыз, оны бүгінгі«Жат әдеттен сақтан»сабағымыздыңбарысындабілетінболамыз.
Құрамында қоспасы жоқ зат қашанда құнды. Мүмін де таза алтынның құймасы іспеттес болуы тиіс. Сонда ғана ол Жаратушы Иенің назарына ілігіп, Оның разылығына лайық болады. Сондықтан да иманды пенде жаны мен тәнін таза ұстауы тиіс. Ол үшін төмендегі үш жаман әдеттен аулақ болуы шарт.
Өтірік
Өтірік – шындықтың антонимы. Ғалымдар өтірік сөзіне түсініктеме беріп, былай деген:
«Өтірік – оқиғаға тура келмейтін сөз» (Жүржәни), «Өтірік – шындыққа кереғар ойдан шығарылғанған сөз» (Ибн Хажәр).
Өтірік сөз бен амалда болуы ықтимал. Амалдағы өтіркі: Мысалы, біреу алма сатумен шұғылданады делік. Тұтынушыларды қызықтыру үшін жақсы алмасын алдына қойып, сатып алушыға қаптағы жаманынан салып береді.
Сөздегі өтірік: Көрмеген нәрсені көрдім, естімегенін естідім деу не болмаса жалған куәлік беру. Пенде не себепті өтірікке баруы мүмкін?
1. Пайда көру үшін. Мысалы, біреу пайдаға қол жеткізуді көздеп, өз беделі мен пайдасы үшін жалған сөйлейді.
2. Қиыншылықтан құтылу үшін. Мысалы, өтіріші қиыншылықтан құтылу мақсатында жалғандыққа барып, осыны өзі үшін дұрыс әрекет санайды. Алайда, оның ақиреттегі қаншалық қасіреті жайында ойламайды.
3. Сөзін көркем ету үшін. Өтірікші елді өзіне қарату мақсатында қызыл сөзді сапырады. Бұл жағдайда өтірікшіні қой терісін жамылған қасқырға ұқсатуға болады.
4. Біреуден өш алу үшін. Өтірікші біреуге жала жауып, жаланы телумен оны мазақ еттім деп ойлайды. Алайда, Аллаһ тағаланың алдында өзі масқара болып жатқанын сезбейді.
5. Өз беделін арттыру үшін. Осы мақсатта өтірікші ақиқатты бұрмалап, сөз бен ісі бір жерден шықпайды.
Көреалмаушылық
Көреалмаушылық – ауыр рухани дерттің бірі. Аллаһ тағаланың рахметі мен кеңшілігін өзгелерден қызғану. Біреудің жақсылығын көре алмаған бейшара өз жүрегін жеген кеміргіш тәрізді. Көреалмаушылық – ауыр күнә. Сондықтанда бір жүректе имандылық пен көреалмаушылық қатар болуы мүмкін емес.
Көзбояушылықтың салдары:
1. Аллаһ тағаланың азабына душар болады;
2. Жүрек қайғы-қасіретке толады;
3. Аллаһ тағаланың құзырында дәрежесі түседі;
4. Басқалардың наразылығына ұшырайды;
5. Береке мен несібесі азаяды;
6. Адамдардың арасында алауыздық пен дұшпандық пайда болады.
ІІ Негізгі бөлім.
1.Атасына келді де,
Сұрады сәби немере.
Жақсы деген немене ?,
Жаман деген немене ?.
(Тақтада жазылған адам бойында болатын қасиеттерді «жақсы», «жаман» деп бөледі.)
2.Абай атамыздың «Адам болам десеңіз» өлеңі жатқа оқылып, бес асыл іс пен бес дұшпанды ажыратады.
Үш артық: адалдық, еңбексүйгіштік, өнерпаздық.
Үш кемдік: надандық, еріншектік, зұлымдық. (Абай)
3.Көрініс «Үш ұл»
Талдау жүргізіледі.
Екі баланың осындай болуына не әсер етті деп ойлайсыңдар?
Үшінші балаға мінездеме беріңдер.(Үлкенді сыйлайтын, еңбекқор, адамгершілігі мол бала)
«Жалқаубек» әні орындалады.
4.Айтыс. «Не жақсы?» , «Не жаман?»
5.Сурет бойыншаәңгіме «Екідос»
6.Жұмбақ шешу.
Дәптерінеәріпті
Қаздайтізіпжазатын,
Үйді таза сақтайтын,
Кітаптардышашпайтынбаланыкімдейміз? (ұқыпты)
Түймесін де қадайтын,
Сабақтан да қалмайтын,
Еденді де жуатын
Еңбектіқаттысүйетінбаланыкімдейміз? (еңбекқор)
Қолұшынберіп,
Көмегін де аямайтын.
Қызығынақуанып,
Ренжиқалса ,жұбататынадамдыкімдейміз? (дос)
Ән де айтаалатын,
Би де билепберетін,
Домбырадакүйойнап,
Сурет сала білетінбаланыкімдейміз? (өнерлі)
Жаны үнеміжадырап,
Күлімсірепқарайтын,
Жылысөздерайтатын,
Жүрегіжұмсақадамдыкімдейміз? (мейірімді)
Үлкенніңжолынкеспейтін,
Сәлемберіпжүретін,
Кішігеізетбілдіріп,
Қамқоршы бола білетінбаланыкімдейміз? (әдепті)
7. «Мен қандаймын?»
Балаларкүнніңсуретісалынғанпараққаөздерініңбойындақандайқасиеттербарын
жазады.
8. «Ыстықорындық»
Ортадағыорындықтабіроқушыотырады. Басқаоқушыларсолбаланыңбойында бар
қасиеттердіайтады.
Олбаланыңөзіжазғанпікіріменсалыстырылады.
9. «Халықтағылымы»
Тыйымсөздердіоқушыларкезектесіпайтады.
10. Көрініс «Бақшаағаштары»
Талдаужүргізіледі.
ІІІ Қорытынды.
Интерактивтітақтадажаман-жақсықасиеттерсуреттерарқылысалыстырылыпберілген.
Адам бойындаболатынқасиеттердіңұнамды, ұнамсызынажыратабілейік.
Ата–анамыздың, ата-әжелеріміздіңжәнеұстаздарымыздыңайтқанақылкеңесінойымызғатоқып, жаманәдеттерденаулақболсақ, болашағыжарқын, адамгершілігі мол адамболыпөсеміз.
