Класс шагы: « Аваларга йорээл»
Ава кижи хулумзуруу алдын хун дег чырык, чылыг
Сорулгазы: 1.Ава кижинин ажы-толу дээш сагыш-човап амыдыралдан чижектекр-биле уругларны авазын унелеп кээрин кылдыр кижизидери.2.Уругларны хундулээчел чорукка кижизидери.3.Торээн чуртунга, иезинге ынак болурун кижизидер.
Кичээлдин чорудуу
1.Орг. кезээ
2. Кичээлдин темазын, сорулгазын дамчыдары
- Богун бистер бо кичээлди аваларга тураскаадып «Ава кижи хулумзуруу алдын хун дег чырык, чылыг» деп ажык класс шагын эрттирер бис.
3. беседа «Ава дугайында бодал»
- Чырык черде аваларнын ачылыг буянныг ажы толдер кажан-даа утпас ужурлуг. Чуге дээрге олар аваларнын арыг, дириг ханы-биле чурттап, амыдыралды тургузуп чоруурлар. Амыдыралдын тургузукчулары, ортемчейнин чаартыкчылары – авалар. Аваларнын кужу, аваларнын уну чырык чер кырында кандыг-даа бергелерни тиилээр. Аванын чурээ монге согуушкуннуг, чуге дээрге ол чуректерни боду быжыктырып чоруур. Ортемчейге кижи амытаннын амыдыралында тончу чок монге ыры узуктел чокка биске аян тудуп чоруур. Ол дээрге аваларнын кайгамчыктыг опей ыры=дыр. «Ыры «Авамга»
4.Авага йорээл шулуктер.
Ава – дээрге чер кырында эн-не унелиг сос. Ие кижи аалдын буяны эргелиг ээзи, эн хайыралдыг кижизи эн чаагай овур-хевирин ыры, шулуунде, йорээл созунде монгежидип чораан. Аваларны алгаан шулуктер.
Шулук «Авамга»
Шулук «Авамга»
Шулук «Авайымны»
Шулук «Ава»
Шулук «Авай, авай»
1. Конкурс «Авамны дозексээр мен»
Авазынын чуруун чурааш, авазынын дугайында чогаадып чугаалаар.
2. Оюн «Ава кижини канчаар?»
Чижээ: остурер,эмзирер, хепкерер, чассыдар, чаптаар, кылаштадыр, амырадыр, куспактаар, чыттаар.
3. Тыва улустун шаг-шаандан ада кижини аалдын баштаны, даянгыыжы, ажы-толдун чоленгиижи кылдыр коруп чораан болза, ие кижи аалдын эргелиг ээзи кылдыр коруп чораан-дыр,уруглар:
1.Кортканда-даа, оорээнде-даа,кончуг дурген адаптарым: «Авай,авай,авайым»
2.Аштаанда-даа, аараанда-даа эпти-ле бо чугаалаарын: «Авай,авай,авайым» дээр.
8.Шулук «Бодун сос»
Чырык черде хун дег Чугле ийи слогтуг
Чылыг состер ковей Чуден артык чылыг
Ынчалза-даа эн-не Онза чараш бодуун
Ынак куштуу чангыс Ол сос бо-дур «Авай»
9.Туннели: — Бо класс шагында кымнын дугайында чугаалаштывыс, уруглар?
- Аваларны канчаар ужурлуг-дур бис?
