Семей қаласы,Шақаман орта мектебі.
«Зорлық қомбылықсыз балалық шақ » атты
тақырыпта сынып сағаты.
Тақырыбы: «Зорлық зомбылықсыз балалық шақ!»
Мақсаты: Зорлық -зомбылық туралы мағлұмат беру. Адамның ең басты құндылығы оның бостандығы. Оқушыларымызды жаман әдеттерден бойларын аулақ ұстатып, ондай әрекеттерге бармауға тәрбиелеу, адамгершілігі мол саналы азамат болып өсуіне ықпал жасау.
Барысы: Зорлық-зомбылық құқықта «Бір адамның екінші бір адамға, оның жеке басына тиіспеушілік құқығын бұзатын тәни және психикалық ықпал жасауы» делінген.
Оқушыларды үш топқа бөліп: «Зорлық-зомбылық» мағынасын,белгілерін талдау,өз ойларын ортаға салу.
Күш көрсету зорлық — зомбылығының белгілері:
• адамның бетіне, не денесіне әр түрлі топтағы, яғни көк таңбалардың, сондай – ақ жіптен, өтектен, темекіден болған әр түрлі нысандағы жарақаттардың белең алуы;
• ауыз қуысының, еріннің жырылуы немесе қол мен аяқ, дене мүшелеріндегі дақтар;
• буындар ауруы немесе дене мүшелерінің ісігі, белгісіз сүйек сынықтары;
• адам тістерінің іздері;
• шаштың жұлынуы;
Күш көрсету зорлық – зомбылығынан кейін балалардың мінез – құлығындағы байқалатын өзгерістер:
• балалар ересектерден, ата – аналарынан үнемі қорқатын болады;
• балалар агрессивті, тез ашуланғыш немесе тұйық болады;
• қарым – қатынас дағдысы баяу дамиды;
• оқуда туындайтын қиыншылықтар: үлгермеушілік, жинақылық қасиетінің жоқтығы, тіл дамуының баяулығы;
• үйден қашуы немесе құқықбұзушылыққа бейім болуы;
• кездейсоқ дене жарақатына тап болу себебін түсіндіре алмауы;
• икемсіз қозғалуы мен дене мүшелерінің ауыруы;
• қажеттілік болмаса да денесін киіммен бүркеуі;
• нашар баға алғаннан кейін үйге қайтуға жігерсіздігі.
Осы зорлықтар барысында анықталатын жәйттер:
• адамның намысына тиетін ғайбат сөздер айту,
• сөзбен қорқытқан кезде, адамның бойына қорқыныш ұялайды;
• кей адам көмек көрсетуден бас тартса, онда көмек қажет еткен адам өзін керексіз санауы мүмкін, сондықтан сөйлесуге құлқы болмайды;
• өз қатарластарымен көрісуге, кездесуге рұқсат берілмейді, ата – аналары туысқандарымен хабарласуға немесе ажырасқан ата – аналар балаларына бір – бірін көруге де тиым салады.
Осы зорлық – зомбылық түрлерінде:
• баланы ашық сынау;
• ар – намысына тию;
• баланы сөзбен қорқыту;
• баланы ешқайда шығармау;
• баланың жасын ескермей, қатал талаптар қою;
• ересектер тарапынан жалған сөйлеу, өз уәдесінде тұрмау, бала сенімінен шығу;
• баланың психологиясына әсер ететін психикалық өрескел мінез көрсету сияқты келеңсіздіктер бой көрсетеді.
Эмоционалды және сөзбен қорлауды бастан кешкен балалардың мінез – құлықтарында:
• даму баяулығы;
• түрлі ауруларға шалдығуы (тез арада салмақ жоғалту, семіру, ұлтабар, тері ауруларына шалдығу және т.б.);
• ішкі жан күйзелісі тәрізді өзгерістер жиі байқалады.
Балаларды қауіп-қатерден қорғау:
Қауіп-қатер азайту, балаларды зейінділікке, сақтыққа, қауіпті жағдайлардың алдын алуға үйрету керек, ондай жағдайларды олар дала немесе үйде де кездестіруі мүмкін. Барлық қылмыстардың ішінде ең ауыры зорлау болып табылады. Сондықтанда балаға мынаны түсіндірген жөн:
— Үйде жалғыз болғанда, бөтен адамдарды үйге кіргізбеу керек;
— Бөтен біреудің машинасына отырмау, қыдырып жүргенде бөтен адамдардан тәтті, сыйлықтар алмау керектігін үйрету қажет;
— Көшенің қараңғы жерлерінен, көпшілік жүрмейтін саябақтар мен стадиондардан аулақ жүруге үйрету.
-Көшеде, автобуста, пойызда танымайтын ересек адамдармен сойлеспе.
Қорытынды: «Жақсы және жаман» әдеттер
