Пераказ: Рэкс - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Кастусь Трахімчык сядзіць каля агню і ломіць аб калена су-хенькае галлё. Другі паляўнічы — Аляксей Шусцік — ляжыць на хваёвых лапках і глядзіць у шэрае неба. Прыпёршыся пля-чыма да хвойкі, сядзіць трэці паляўнічы — Павел Бурш. Муж-чыны зрэдку перакідваюцца словамі.

— Што, стаміўся, Рэкс? — спытаў Павел Бурш.
Сабачка падняў галаву, зірнуў на гаспадара і вільнуў хвастом.

• Трэба ж папрыдумляць такія імёны сабакам: Рэкс, Каз-бек, — павярнуўся на жывот Аляксей. — Во ў майго — Жулік. I проста, і гучна, і зразумела.
• Не я прыдумляў... Ён мне дастаўся з такім імем, — адка-заў Бурш і спытаў у Шусціка: А ты ведаеш, што такое Рэкс? Не? Цар — па-лацінску. Праўду я кажу, Рэкс?

Сабака ўстаў. Віляючы хвастом, падышоў да гаспадара і па-лажыў галаву яму на калена.

— Мы тады стаялі пад Варшавай. Аднае раніцы пайшлі гітлераўскія танкі ў наступленне. Нашы падбілі некалькі. Кінуліся мы да падбітых. I раптам разам з людзьмі выскачыў з аднаго танка вось ён, — пагладзіў Бурш Рэкса.

Мне і яшчэ аднаму аўтаматчыку загадалі потым адвесці па-лонных у тыл. Вярнуліся мы ў часць гадзіны праз тры. Акру-жылі нас салдаты ў бліндажы і давай разглядаць Рэкса. Кож-ны разумеў: нічым яно, нямое стварэнне, не вінавата, што служыла фашыстам. I ўсе з ахвотай падносілі сабаку есці, хто што меў. Але Рэкс толькі пазіраў ім у вочы, а да ежы не дакра-наўся.

I зусім выпадкова Рэкс назаўтра ўзяў есці з маіх рук. Мы сядзелі ў бліндажы і абедалі. Я адкусіў кусок хлеба, намазана-га кансервамі, і працягнуў Рэксу.

— На, кажу, пакаштуй нашых салдацкіх харчоў.

Рэкс устаў, падышоў павольна, узяў з рукі хлеб і праглы-нуў. Салдаты аж есці перасталі ад здзіўлення. «Узяў, узяў», — зарадаваліся.

— А што я гаварыў, — прагаладаецца, будзе есці, — сказаў
адзін салдат, адрэзаў лустачку хлеба, намазаў кансервамі
і таксама падаў Рэксу.

Сабака не дакрануўся. Тады салдат аддаў лустачку мне, але і з маіх рук сабака болын не ўзяў.

— А ты адкусі і дай з рота, — параілі.

Я так і зрабіў. Рэкс узяў хлеб, з'еў, завіляў хвастом і яшчэ глядзіць.

Рэкс браў толькі з маіх рук. I хутка ён так прывык да мяне, што на крок не адставаў: куды я — туды і ён. Пайду па суп, і ён побач з кацялком у зубах па сваю порцыю ідзе. Лягу спаць, і ён каля мяне ўкладваецца.

Аднойчы ў цёмную ноч пайшлі мы па языка. А ноч — хоць ты ў вока пальцам калі. Азірнуўся я паглядзець, ці не адстаў напарнік... Тут раптам на плечы мне фашыст наваліўся. I адра-зу за горла схапіў. Таксама, мабыць, па языка поўз.

Крутнуўся я, вылузаўся наверх. Валтузімся: то я пад ім, то ён пада мною, зморваем адзін аднаго, а голасу не падаём. I рап-там я адчуў, што аслаблі рукі ворага, пальцы расшчаміліся. Вывернуўся я наверх, гляджу: мой Рэкс, вось гэты малайчына, схапіў фашыста за шыю і трымае. Я хуценька заткнуў яму рот, каб не нарабіў крыку. А тут і мой напарнік падаспеў. Скруцілі мы рукі паганцу і пацягнулі за сабою.

Так мы з Рэксам і не расстаёмся з таго часу. Скончылі вайну, прыехалі на маю радзіму і трэці год жывём тут. Праўда, Рэкс?

Сабака, як быццам у знак згоды, лізнуў гаспадарову руку. (502 словы)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым