Пераказ: Цэнтр Сусвету - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Зімою бацька звычайна вяртаўся дамоў на змярканні, а то і позна вечарам. Управіўшыся па гаспадарцы, ён стомлена рас-пранаўся. Адубелы цвёрды кажух пах холадам, снегам і яшчэ тым блізкім пахам, які належаў толькі бацьку. Потым бацька садзіўся за стол бліжэй да лямпы і запісваў алоўкам у сшытку тое, што рабіў у калгасе: ці то капаў, ці то вазіў на конях, ці то складваў... Маці ў гэты час хадзіла ля печы, у якой патрэск-валі дровы, а на чарэні заўсёды было так цёпла і ўтульна.

I агонь лямпы на стале, і хата з белай печчу пасярэдзіне, і ма-ці, і бацька — усё гэта злівалася ў маей свядомасці ў штосьці суцэльнае, адкуль, здавалася, нічога нельга было адняць, і ўсё гэта, са сваім болем і сваёй радасцю, ляжала ў цэнтры Сусвету, у гэтай цішыні, якая адразу ж пачыналася за парогам у сты-лым, марозным паветры. I чым далей ад двара, тым цішыня болыпала, як пад ваду ўсё тое далёкае і чужое апускалася: за агародамі, дзе пачыналася балота, за цёмным непралазным ле-сам, нават далёкае загадкавае Бярозава ляжала ў цішыні, як у ваце, і таму здавалася пакуль нерэальным, як казачныя сны, якія мне сніліся амаль кожную ноч. А тым болей у цішыні ля-жалі застылыя на холадзе дрыготкія зоры, якія штовечар апля-талі наш двор, нашу хату, дзе мы жывём, і гэта — як найвы-шэйшы доказ таго, что цэнтр Сусвету знаходзіўся не недзе там, загараміі лясаміў трыдзевятымцарстве, а тут, у нашым двары, у нашай хаце, дзе цяпер сядзіць за сталом стомлены бацька і агрубелаю рукою піша крывымі літарамі ў сшытку, што ра-біў днём у калгасе; цэнтр Сусвету пачынаецца ад белай печы, у якой маці пячэ мне і бацьку дранікі; цэнтр Сусвету пачына-ецца ад палацяў з саламяным матрацам — у ім бацька абяцаў назаўтра замяніць салому, і тады гэтак добра і соладка будзе яго «ўбіваць»: са шчаслівым смехам бясконца качацца па аг-ромністым распухлым матрацы. Як па тым пахучым сене, якое бацька нядаўна прывёз на санях у двор і вываліў яго на бялют-кі снег вялікай, не абысці, капою.

Дзе ўсё гэта?

Я пра цішыню і супакоенасць, якімі некалі была напоўнена душа, пра тыя пахі, якія цяпер зніклі, пах халоднага вечарова-га паветра і сіняватага стылага хрусткага снегу, пах вясенняй адталай зямлі, па якой лёгка, самі па сабе, без ніякага намаган-ня, нясуць босыя ногі, і тут жа побач, зусім іншы пах прысты-лай асенняй зямлі, з якой людзі выбіраюць бульбу.

Куды дзелася тая яркая, ад чаго аж уваччу рэжа, зеляніна дрэў і яркая стракатасць лугу? Куды дзеўся глыбокі блакіт бяздоннага зваблівага неба, у якое чамусьці хочацца глядзець і глядзець?

I няўжо нашы веды, наша мудрая тэхнізавана урбанізаваная дзейнасць зводзіцца да таго, каб згубіць у сабе гэтае па-чуццё прыгажосці і адзінства свету? (436 слоў)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым