Пераказ: Салаўі - Экзаменационные изложения и пересказы для 11 класса по белорусскому языку.

Рослы, рухавы, з рыжай бародкай, Віктар Фёдаравіч, як і ўсе вясковыя дзяды, узрост якіх цяжка вызначыць, дзябёлы і дужы, глядзіць весела і разумна.

Ніхто ў наваколлі лепш за яго не разумее птушыных гала-соў і звычак. Стары любіць салаўёў з нейкім асаблівым пачуц-цём. Вясною ён ходзіць па непралазных гушчарах, пералесках і ловіць самых выдатных спевакоў.

Калі запытаеш у Віктара Фёдаравіча, ці не прадасць ён са-лаўя, стары ажно палохаецца:

— Што ты, апомніся! Для сябе лавіў. Салавейка для мяне — сябар, а хто сябра прадае?

Вечарам да яго збіраюцца аматары птушак. Сярод іх можна сустрэць настаўнікаў і вучняў, аграномаў і механізатараў.

На лоўлю Віктар Фёдаравіч ходзіць адзін, нікога з сабой не бярэ.

Усё часцей і часцей да старога пачаў завітваць Косця Юрке-віч. Хлопчык з захапленнем слухаў спевы птушак, дапама-гаў Віктару Фёдаравічу даглядаць іх. Стары любіў пагаварыць з Косцем, расказваў яму, дзе і якія птушкі паблізу жывуць. Па некалькі разоў апавядаў пра адно і тое ж.

Хлопчык заўсёды слухаў дзядулю моўчкі, нібы баяўся пару-шыць неасцярожным словам яго ўрачысты настрой.

Вельмі хацелася Косцю мець свайго галасістага салаўя. Гэ-тая думка не выходзіла ў яго з галавы, але ён не адважваўся выказаць яе Віктару Фёдаравічу.

Мінуў красавік, пачынаўся май. Аднаго разу пасля занят-каў у школе Косця прыйшоў да дзядулі. Той шчыра ўзрада-ваўся сустрэчы, быццам убачыў каго блізкага, роднага. Ён за-зірнуў у твар хлопчыку і ціха спытаў:

— Хочаш свайго салаўя мець? Я табе злаўлю.Толькі трэба будзе рана ўстаць. Ісці давядзецца няблізка.

Косця ажно зачырванеўся ад радасці.

— Хачу, дзядуля, вельмі хачу!

Надышла нядзеля. На самым золку Віктар Фёдаравіч з Кос-цем выйшлі з вёскі. Мінулі поле, аблогі, драбналессе. Пачаліся глухія зараснікі лазняку, чаромхі, крушыны і хмелю, які на-глуха сшываў гушчар сваімі ніцямі. Нарэшце Віктар Фёдаравіч спыніўся.

— Вось і прыйшлі. Учора я тут прынаду пасыпаў. Калі ён
падзяўбе — наш будзе. Салавей — птушкаразумная: дзе пажы-
віцца, ніколі таго месца не забудзе.

Зараз чакаць трэба.

Паставілі клетку.

Зара на ўсходзе разгаралася ўсё ярчэй.

Нечакана з гушчару выскачыла невялікая заранка.

— Пара і яму, — варухнуўся Віктар Фёдаравіч.

Быццам у адказ на яго словы ў паветры з'явіўся чысты, як струна, гук і звонка рассыпаўся ў ранішняй цішыні.

— Фіюць-цю... Цю-цю... Цюк-цок-цок... — нібыта запыта-
лася птушка на сваёй мове: «Чакаеце?.. Паспяваць, ці што?»

I салавей заспяваў. Спачатку нясмела, а потым мацней і мацней.

Косця слухаў, затаіўшы дыханне.

Вось салавей змоўк на высокай ноце, а потым моцна свіс-нуў, нібы зноў запытаў: «Ну што? Падабаецца?..»

Віктар Фёдаравіч слухаў песню з заплюшчанымі вачамі. Потым тузануў Косцю за рукаў і паціху шапнуў:

— Чуеш? Ну і салавейка! Некаторыя і ў падмёткі яму нявартыя.

Косця разгледзеў у кусце пад самай клеткай салаўя. Ён то высвістваў на розныя лады, то вышчоўкваў, то заліваўся ў за-быцці. Калі спявак браў высокую ноту, натужвалася яго гор-лачка, трымцеў язычок. Пяшчотныя пераходы ад аднаго тону да другога зачароўвалі. Непрыкметна для самога сябе хлапчук стаў на калені, пацягнуўся да салаўя ўсім целам. Нарэшце не вытрымаў, падхапіўся і ўсхвалявана загаварыў:

— Дзядуля, давайце не будзем яго лавіць. Няхай ён спявае для ўсіх людзей. Лепш я буду сюды прыходзіць. (488 слоў)

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Зборнік экзаменацыйных матэрыялаў па беларускай мове для агульнаадукацыйных устаноў (ўзровень агульнай сярэдняй адукацыі). Тэксты для пераказаў. 2007

Отсканировано и вычитано Андреем Суворовым